رهبری و امامت در جهانبینی اسلامی از طرف پروردگار هستی، تعیین شده و آنگاه از طرف پیامبر(ص) به انسانها ابلاغ میگردد، كه همواره از بعثت رسول خدا(ص) تا قیامت، جامعه انسانها بدون امامت و رهبری نیست.
حضرت ابا عبدالله(ع) نقل میكند:
قال الامام الحسین(ع): لَمَّا اَنْزَلَ اللهُ تَبارَكَ وَ تَعالی، هذِهِ الْایةَ: «وَ أُولُوا الْأْرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فی كِتابِ اللهِ»[۱] سَألْتُ رَسُولَ اللهِ(ص) عَنْ تَأْویلِها. فَقال: وَاللهِ ما عَنَی غَیرَكُمْ، وَ أَنْتُمْ أُولُوا الْأْرْحامِ، فَإِذا مِتُّ فَأَبُوكَ عَلِی أَوْلی بِی وَ بِمَكانِی، فَإِذا مَضی أَبُوكَ فَأَخُوكَ الْحَسَنُ أَوْلی بِهِ، فَإِذا مَضَی الْحَسَنُ فَأَنْتَ أَوْلی بِهِ، قُلْتُ: یا رَسُولَ اللهِ فَمَنْ بَعْدی أوْلی بی؟
قالَ إِبْنُكَ عَلِی أَوْلی بِكَ مِنْ بَعْدِكَ، فَإِذا مَضی فَإِبْنُهُ مُحَمَّدٌ أَوْلی بِهِ مِنْ بَعْدِهِ، فَإِذا مَضی فَإِبْنُهُ جَعْفَرُ أَوْلی بِهِ مِنْ بَعْدِهِ بِمَكانِهِ، فَإِذا مَضی جَعْفَرُ فَإِبْنُهُ مُوسی أَوْلی بِهِ مِنْ بَعْدِهِ، فَإِذا مَضی مُوسی فَإِبْنُهُ عَلِی أَوْلی بِهِ مِنْ بَعْدِهِ، فَإِذا مَضی عَلِی فَإِبْنُهُ مُحَمَّدٌ أَوْلی بِهِ مِنْ بَعْدِهِ؛ فَإِذا مَضی مُحَمَّدٌ فَإِبْنُهُ عَلِی أَوْلی بِهِ مِنْ بَعْدِهِ، فَإِذا مَضی عَلِی فَاِبْنُهُ الْحَسَنُ أَوْلی بِهِ مِنْ بَعْدِهِ، فَإِذا مَضی الْحَسَنُ وَقَعَتِ الْغَیبَةُ فِی التَّاسِعِ مِنْ وُلْدِكَ، فَهذِهِ الْأْئِمَّةُ التِّسْعَةُ مِنْ صُلْبِكَ أَعْطاهُمُ اللهُ عِلْمِی وَ فَهْمِی، طِینَتُهُمْ مِنْ طِینَتِی، ما لِقَوْمٍ یؤْذُونِی فِیهِمْ، لا أَنالَهُمْ اللهُ شَفاعَتِی.
امام حسین(ع) فرمود: (آنگاه كه آیه 75 سورهی انفال نازل شد كه فرمود: «و خویشاوندان در احكامی كه خدا مقرّر داشت نسبت به یكدیگر سزاوارترند».
از پیامبر(ص) تفسیر آن را پرسیدم. پاسخ داد: سوگند بخدا! غیر از شما خاندان من اراده نشده است، شمائید خویشاوندان یاد شده، پس آنگاه كه من وفات كنم پدرت علی نسبت به مقام و منزلت من از دیگران سزاوارتر است، وقتی پدرت وفات كرد برادرت حسن از دیگران سزاوارتر است، و پس از حسن، تو سزاوارتری. پرسیدم: ای رسول خدا! چه كسی پس از من سزاوارتر است؟. پاسخ داد: پس از تو فرزندت علی از دیگران سزاوارتر است، و آنگاه كه او وفات كند پس فرزند او محمد بن علی از دیگران سزاوارتر است، و پس از وفات محمّد، فرزندش جعفر از دیگران سزاوارتر است و پس از وفات او فرزندش موسی از دیگران سزاوارتر است و پس از وفات موسی، پس فرزند او علی از دیگران سزاوارتر است و پس از وفات علی، پس فرزند او محمد از دیگران سزاوارتر است و پس از وفات محمّد، پس فرزند او علی از دیگران سزاوارتر است و پس از وفات علی، پس فرزند او حسن از دیگران سزاوارتر است و پس از وفات حسن، دوران غیبت در فرزند نهمین تو واقع میشود این امامان نه گانه كه اسم آنان را آوردم همه از تو و فرزندان تو میباشند، خدا به آنان علم و درك مرا بخشیده است، سرشت آنان از سرشت من است، ملّتی آنها را آزار نمیكند جز آنكه شفاعت من به آنان نخواهد رسید).[۲]
[۱]. انفال ص75.
[۲]. کفایة الأثر ص175، اثباة الهداة ج2 ص545 حدیث 552، تفسیر برهان ج3 ص293 حدیث 15.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد دشتی