زیارت امام حسین(ع) با پای پیاده چه اهمیت و ثوابی دارد؟

اهمیت زیارت امام حسین(ع) در روایات ما به قدری فراوان است که حتی برخی از علمای شیعه همانند علامه مجلسی در «ملاذ الأخیار»[1]، همان‌گونه که «حجۀ الإسلام» بر کسی که تمکن مالی دارد واجب است، یک بار زیارت امام حسین(ع) را نیز در طول عمر مکلف واجب دانسته‌اند. تا جایی که بر خلاف حج که یکی از شرایط استطاعت آن امنیت راه حج است، روایاتی داریم که استحباب زیارت امام حسین(ع) با احتمال وجود خطر نیز ساقط نمی‌شود.

روایات متعددی در توصیه به زیارت امام حسین(ع) در کتب حدیثی شیعه وارد شده که خود نیاز به نگارش کتابی مجزا دارد، اما در مورد متن سوال که در مورد اهمیت و ثواب زیارت با پای پیاده است، به‌مناسبت چند روایت را با هم مرور می‌کنیم:

ابوالقاسم، جعفر بن محمد بن قولویه قمی، یکی از بزرگترین روایان و محدثان شیعه در قرن چهارم است که هم از محضر شیخ کلینی استفاده کرده و هم شاگردانی همچون شیخ مفید را تربیت نموده است. ایشان کتابی دارد به نام «کامل الزیارات» که در موضوع زیارت‌های معصومین علیهم السلام و آداب زیارت ایشان نگاشته شده و هچنان‌که خود در مقدمه کتاب آورده، تمامی راویان این کتاب را توثیق(اصطلاحی در علم‌الحدیث که اطمینان از نقل راوی را دربردارد)کرده است.

این کتاب همواره مورد توجه علمای شیعه بوده و به تعبیر علامه مجلسی «كتاب كامل الزيارات از اصول معروف و مشهور ميان فقهاى شيعه مى‏باشد.»[2] این کتاب مملوّ از روایاتی در باب ثواب زیارت امام حسین(ع) بوده و بابی دارد به نام «ثواب من زار الحسين(‏)ع راكباً أو ماشياً ...‏»[3] (ثواب کسی که حسین (ع) را با پای پیاده و یا سواره زیارت کند...)

برخی از احادیث در اینجا نقل می شود:

«عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ ثُوَيْرِ بْنِ أَبِي فَاخِتَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا حُسَيْنُ مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ يُرِيدُ زِيَارَةَ قَبْرِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ص إِنْ كَانَ مَاشِياً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَيِّئَةً ...»

«از حسين بن ثوير بن أبى فاخته، نقل شده که امام صادق(ع) فرمودند: اى حسين! كسى كه از منزل خود بيرون آيد و بخواهد قبر حسین(ع) را زیارت کند، اگر پياده طی مسیر کند خداوند به ازای هر قدمى كه برمى‏‌دارد يك حسنه برايش نوشته و يك گناه از او محو مى‏‌فرمايد...»

«عَنْ بَشِيرٍ الدَّهَّانِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ الرَّجُلَ لَيَخْرُجُ إِلَى قَبْرِ الْحُسَيْنِ ع فَلَهُ إِذَا خَرَجَ مِنْ أَهْلِهِ بِأَوَّلِ خُطْوَةٍ مَغْفِرَةُ ذُنُوبِهِ- ثُمَّ لَمْ يَزَلْ يُقَدَّسُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَتَّى يَأْتِيَهُ ...» از بشير دهّان و او از امام صادق(ع) که فرمودند: کسی كه به زيارت قبر حضرت حسين(ع) برود، زمانى كه از خانواده‌اش جدا شد با اولين گامى كه بردارد تمام گناهانش آمرزيده مى‏شود، سپس با هر قدمى كه برمى‏دارد همواره تقديس و تنزيه شده تا به قبر برسد ...)

«عَنِ الْحَرْثِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِكَةً مُوَكَّلِينَ‏ بِقَبْرِ الْحُسَيْنِ ع فَإِذَا هَمَّ بِزِيَارَتِهِ الرَّجُلُ أَعْطَاهُمُ اللَّهُ ذُنُوبَهُ فَإِذَا خَطَا مَحَوْهَا ثُمَّ إِذَا خَطَا ضَاعَفُوا لَهُ حَسَنَاتِهِ فَمَا تَزَالُ حَسَنَاتُهُ تَضَاعَفُ حَتَّى تُوجِبَ لَهُ الْجَنَّةَ ثُمَّ اكْتَنَفُوهُ وَ قَدَّسُوهُ وَ يُنَادُونَ مَلَائِكَةَ السَّمَاءِ أَنْ قَدِّسُوا زُوَّارَ حَبِيبِ اللَّهِ ...»

«حارث بن مغيره از امام صادق(ع) نقل می‌کند که ایشان فرمودند: خداوند ملائکه‌ای دارد كه موكّل قبر حضرت امام حسين (ع) مى‏باشند، زمانی كه شخصی قصد زيارت آن حضرت را نمايد حق تعالى گناهان او را در اختيار اين فرشتگان قرار مى‏دهد، پس هنگامی كه قدم اول را که برداشت، فرشتگان تمام گناهانش را محو مى‏كنند و سپس قدم دوّم را كه برداشت حسناتش را دو برابر مى‏كنند و همواره گام‌هایی كه در این راه برمی‌دارد حسناتش چند برابر مى‌شود تا به حدّى مى‌رسد كه بهشت برايش واجب مى‌گردد، سپس ملائکه اطرافش را گرفته و او را تقدیس می‌کنند و به سایر فرشتگان آسمان مى‌گويند: زائرین دوست خدا را تقديس نمایيد...»

« عَنْ أَبِي الصَّامِتِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ يَقُولُ مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع مَاشِياً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ أَلْفَ سَيِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ أَلْفَ دَرَجَةٍ ...»

«أبى الصّامت گفت شنیدم امام صادق(ع) می‌فرمودند:كسى كه پياده به زيارت قبر حضرت امام حسين(ع) برود خداوند در مقابل هر قدمى كه بر مى‌دارد هزار حسنه برايش ثبت و هزار گناه از گناهانش را محو مى‌فرمايد و هزار درجه مرتبه‏اش را بالا مى‌ برد...»

« عَلِيِّ بْنِ مَيْمُونٍ الصَّائِغِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: يَا عَلِيُّ زُرِ الْحُسَيْنَ وَ لَا تَدَعْهُ قَالَ قُلْتُ مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ قَالَ مَنْ أَتَاهُ مَاشِياً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَيِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً فَإِذَا أَتَاهُ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكَيْنِ يَكْتُبَانِ مَا خَرَجَ مِنْ فِيهِ مِنْ خَيْرٍ وَ لَا يَكْتُبَانِ مَا يَخْرُجُ مِنْ فِيهِ مِنْ شَرٍّ وَ لَا غَيْرَ ذَلِكَ فَإِذَا انْصَرَفَ وَدَّعُوهُ وَ قَالُوا يَا وَلِيَّ اللَّهِ مَغْفُوراً لَكَ أَنْتَ مِنْ حِزْبِ اللَّهِ وَ حِزْبِ رَسُولِهِ وَ حِزْبِ أَهْلِ بَيْتِ رَسُولِهِ وَ اللَّهِ لَا تَرَى النَّارَ بِعَيْنِكَ أَبَداً وَ لَا تَرَاكَ وَ لَا تَطْعَمُكَ أَبَداً.»

«على بن ميمون صائغ، از امام صادق(ع) آورده که فرمودند: اى على، قبر حسين(ع) را زيارت كن و آن را ترك مكن. گفتم: ثواب كسى كه آن حضرت را زيارت كند چيست؟ ایشان فرمودند:كسى كه پياده قبر امام حسین(ع) را زيارت كند خداوند در هر قدمى كه برمى‏دارد برای او يك حسنه نوشته و يك گناه از او را محو مى‏فرمايد و يك درجه مرتبه‏اش را بالا مى‏برد و وقتى به قبر مطهر رسید، خداوند دو فرشته را موكّل او مى‏فرمايد كه آنچه خير از دهان او خارج مى‏شود را بنویسد و آنچه شر و غیرخوبی از دهانش خارج می‌گردد را ننويسند و زمانی که خواست برگردد با او وداع كرده و مى‌گويند: اى ولىّ خدا گناهانت آمرزيده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بيت رسولش گردیدی، قسم به خدا که هرگز با چشمانت جهنم را نخواهی دید و آتش نيز تو را ابدا نخواهد ديد و تو را طعمه خود نخواهد نمود.»

«عَنْ سَدِيرٍ الصَّيْرَفِيِّ قَالَ: كُنَّا عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ ع فَذَكَرَ فَتًى قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع مَا أَتَاهُ عَبْدٌ فَخَطَا خُطْوَةً إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ حَطَّ عَنْهُ سَيِّئَةً»

«سدير صيرفى گفت در محضر امام باقر(ع) بوديم، جوانى سؤالی پیرامون قبر امام حسين(ع)پرسید. امام باقر(ع) به او فرمودند: بنده‏اى به زيارت قبر حسین(ع) نرفته و قدمى برنداشته الا اینکه خداوند براى او يك حسنه نوشته و يك گناه از او را پاك مى‌كند.

« عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْقَاضِي قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي غُرَيْفَةٍ لَهُ وَ عِنْدَهُ مُرَازِمٌ فَسَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع مَاشِياً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ وَ بِكُلِّ قَدَمٍ يَرْفَعُهَا وَ يَضَعُهَا عِتْقَ رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِيلَ وَ مَنْ أَتَاهُ بِسَفِينَةٍ فَكَفَتْ بِهِمْ‏ سَفِينَتُهُمْ نَادَى مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ طِبْتُمْ وَ طَابَتْ لَكُمُ الْجَنَّةُ.»

«ابو سعيد قاضى گفت: خدمت امام صادق(ع) در غرفه كوچكى كه داشتند رسیدم، مرازم نيز در خدمت ایشان بود، شنيدم که مى‌فرمودند: كسى كه پياده به زيارت قبر امام حسين(ع) برود خداوند در برابر هر گامى كه برمی‌دارد و به هر قدمى كه از زمين بلند نموده و بر آن می‌گذارد ثواب آزاد كردن بنده‌اى از اولاد اسماعيل(ع) را مى‌دهد و كسى كه با كشتى به زيارت آن حضرت رود و کشتی آنها واژگون گردد و سرنشينانش را در آب بیفتند منادى از آسمان ندا مى‌كند خوشا به حال شما و گوارا باد بر شما بهشت.)