معرفت امام

پس از اینکه ثابت شد تعیین و نصب امام برحسب حکمت و لطف بر خدا لازم است و هیچ عصر و زمانی خالی از وجود امام نمی‌باشد و معرفت و شناسایی امام و اطاعت افراد و او را الگو قراردادن بر همه واجب است، پس بر همه لازم است صاحب وقت و ولیّ زمان و امام عصر خود را که خدا او را منصوب کرده و نصب او به نصّ پیغمبر (ص) یا امام قبل ثابت شده است، بشناسند.

پیامبر را به رسالتش؛ یعنی چگونگی دعوت و شریعتش بشناسید و اولی‌الامر را به امر به معروف و عدل و احسان بشناسید؛ یعنی از عمل و سیره و رفتار و کردارشان بشناسید.

اهل هر زمانی بدانند که خدا آن کسی است که آنها را در هر زمان بدون امام معصوم نخواهد گذارد، پس کسی که خدایی را پرستش نماید که بر خلق به‌وسیله‌ی نصب امام معصوم اقامه حجّت ننماید، پس عبادت و پرستش غیر خدای عزّوجلّ را نموده است.

رعایت مراتب علم و امانت و قدرت بر انجام عمل به‌حسب کار و مقامی که واگذار می‌شود، متفاوت بوده و یکسان نمی‌باشد، مثلاً در امور غیرمهمّ به مجرد وثوق و اعتماد و اطّلاع و آشنایی متعارف اکتفا می‌شود، و در امور مهمتر عدالت و کفایت کامل علمی و عملی را شرط می‌نمایند و فطرت بشر هم با همین موافق است...

در تعریف امامت، اگر بخواهیم آن را به معنای وسیعی که شامل امامت انبیا هم می‌شود، تعریف کنیم، باید قید «به‌واسطه‌ی نبیّ» به جمله‌ای که مناسب برای معنا باشد، اصلاح شود؛ زیرا امام همان‌طور که امکان دارد غیر پیغمبر باشد مثل ائمّه طاهرین(ع) که مقام پیغمبری نداشتند ممکن است پیغمبر باشد...

آیا این نیرنگ عبدالرّحمن غیر از یک عوام‌فریبی مزوّرانه نبود که چون می‌خواست علی(ع) را کنار بگذارد و عثمان را بیاورد و می‌دانست که علی(ع) هرگز به شرط متابعت از شیخین که خلاف «مَا أَنْزَلَ اللهُ» است، راضی نمی‌شود.

چرا این عدّه استبداد ورزیدند و بدون اینکه دیگران، به‌خصوص بنی‌هاشم و شخصیتی مثل امام علی (ع) را به آن اجتماع دعوت کنند و از نظرشان آگاه شوند، پیش‌دستی نمودند؟! آیا غیر از این بود که اگر علی (ع) در آن اجتماع حضور می‌یافت، امکان آنکه گروهک‌های سیاسی به مقاصد خود نرسند، افزایش می‌یافت؟!

این‌همه نصوص و روایات که در مورد امامت ائمّه (ع) رسیده است، به‌صراحت دلالت بر انتصاب آنها به امامت دارد و هرگز به این صورت که «آنچه از سوی خدا و پیغمبر انجام می‌شود، معرّفی است؛ امّا تعیین و گزینش باید از جانب مردم باشد» قابل توجیه نیست...

در باب امامت عامّه نیز این سؤالات مطرح می‌شود که جامعه چرا نیازمند به وجود حجّت و امام است؟ و مفهوم امامت چیست؟ و امام باید چه اوصافی داشته باشد و چرا باید امام را شناخت؟