آموزه‌های اعتقادی و عبادی

یکی از عبادات بسیار مهم ذکر خدا است و اصولاً روح همه عبادات چه نماز و چه غیر آن، ذکر خدا است. اقوال نماز، افعال نماز، مقدمات نماز، تعقیبات نماز همه و همه در واقع یاد خدا را در دل انسان‌ها زنده می‌کند.

دعا و نیایش و مناجات با خدا، یکی از مظاهر عالی عبادت است، به ‌ویژه اگر با آداب و شناخت و اخلاص و سوز دل همراه باشد، عبادت را کامل‌تر می‌کند. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «الدُّعاءُ أفضَلُ العِبادَةِ؛ دعا و نیایش برترین عبادت است.»

معنی شکر آن است که نعمت الهی را تصویر نموده و آن را آشکار سازیم. شکر معنی گسترده‌ای دارد و دارای مراحلی است. شکر در برابر خدا آن است که انسان نهایت خضوع را در پیشگاه او بنماید و از هرگونه مخالفت با فرمان او بپرهیزد.

خاصیّت عبد بودن انسان و مخلوق بودن او در برابر خالق عظیم، خداوند متعال، اقتضا می‌کند که همواره با او رابطه نیک و عمیق و تنگاتنگ داشته باشیم. این رابطه به ‌صورت‌های مختلف تحقّق می‌یابد که برترین آن‌ها همان عبادات اسلامی، نیایش‌ها و دعاها است.

یکی از خصال آموزنده که از آموزه‌های تربیتی اسلام بوده، نقش به سزایی در مراقبت و پرهیز از گناه دارد و موجب کنترل و بازدارندگی است، خوف و ترس از مقام خدا است که به معنی ترس از کیفر گناه و عذاب الهی است. این صفت در حدّ و مرز خود، در برابر رجاء و امید، قرار گرفته است.

یکی از آموزه‌های تربیتی که نقش به سزایی در خودسازی و پرورش روح دارد و چراغی تابان بر سر راه انسان به ‌سوی کمالات است، راضی شدن به رضای الهی و کسب خشنودی خداوند در همه عرصه‌ها است؛ با توجّه به این که یکی از اهداف مهم احکام و دستورهای الهی، تحصیل خشنودی الهی می‌باشد.

توبه باید راستین و حقیقی باشد، چنین توبه‌ای شکسته نمی‌شود، ولی توبه عاریه‌ای متزلزل و شکست‌پذیر است. امام(ع) در این فراز از چنین توبه‌ای فاصله می‌گیرد، به‌ سوی خدا پناه می‌برد و از درگاه الهی می‌خواهد که توبه‌اش را بدون شکست و تکرار قرار دهد.

توبه به معنی ترک گناه، تصمیم بر ترک آن در آینده، بازگشت به ‌سوی خدا و بهترین و رساترین عذرخواهی به پیشگاه الهی است. توبه همانند خارج ساختن لباس چرکین از بدن و پوشیدن لباس پاک و یا همانند شستشوی بدن آلوده در حمام است.

 یکی از گناهان بسیار بزرگ که پیامدهای بسیار ویرانگر برای دین و جامعه دارد، بدعت‌گذاری در دین و به عبارت روشن‌تر کم و زیاد کردن دین، چه در اصول و چه در فروع و احکام و دستورهای گوناگون دین است.

از امتیازات مکتب شیعه امامیّه، توجّه خاص به زیارت مرقد پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع)و امام زادگان و برجستگان سرسپرده ولایت است. شیعه به قبور آن‌ها احترام خاص می‌کند و آن را پایگاه و منبع ارزش‌ها دانسته، به‌ عنوان تجدید عهد و استواری رابطه عمیق با بندگان صالح درگاه الهی، تلقی می‌کند و این تجلیل و احترام را بر اساس سفارش خود آن فرزانگان انجام می‌دهد.

تولّی و تبرّی یعنی دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا که مصداق روشن آن پذیرش امامت و ولایت پیامبر(ص) و دوازده امام(ع)  و دوستی با آن‌ها و با دوستان آن‌ها و دشمنی با دشمنان آن‌ها است.

مقام شهادت، ارجمندترین مقامی است که خداوند به مجاهدان سعادتمند و موفق، هدیه می‌کند؛ مقامی که انسان را در اوج فضای ملکوت، به عالی‌ترین درجات كمال می‌رساند و در جایگاه رفیع و برتر مقام قرب الهی قرار می‌دهد و این یکی از آثار والای جهاد است.

یکی از مسائل مهم و استراتژی اسلام که اگر به ‌طور صحیح با احکام و آداب درست انجام شود، از پایه‌ها و ارکان مهم اسلام خواهد بود، مسئله طواف کعبه و انجام مراسم حج تمتع و حج عمره است.

انس با قرآن در اندیشه و عمل و درک حقیقی شب قدر، محصول رمضان است و رمضان، روزه و احکام آن در حقیقت، آمادگی و زمینه‌سازی و به استقبال قرآن رفتن می‌باشد.

نماز جمعه و نماز و نیایش در عید فطر و قربان با توجّه به دو خطبه‌های آن‌ها و شور و نشاط انبوه جمعیت، از احکام و دستورهای مهم سیاسی ، عبادی اسلام است که اگر به ‌طور هدفمند و صحیح انجام شود، حج گسترده‌ای است و اهداف حج را تحقق می‌بخشد.

در نمازها علاوه بر ارتباط با خدا، ارتباط با مخلوق به ‌ویژه حق‌داران نیز باید ملحوظ گردد و در قنوت آن و بعد از نماز برای آن‌ها دعا شود؛ مخصوصاً دعا برای پدر و مادر که این از احکام مهم اسلامی است تا رابطه ما با پدر و مادر گرم و محکم شود.

شک و شبهه در راه ایمان به خدا و در راستای اجرای حق، آفت بزرگی است که انسان را از رهروی به ‌سوی کمال بازمی‌دارد. باید نور الهی که همان نور هدایت و قرآن و اسلام ناب است را شناخت، خود را زیر پوشش آن نور قرار داده و آگاهانه حرکت کرد...

امام مسلمین ویژگی‌هایی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، نگهبانی از اسلام است. او موظف است که اسلام را تا آنجا که می‌تواند نه ‌تنها از تحریف و انحراف و تضعیف حفظ کند، بلکه همچون باغبانی نسبت به درخت‌های باغش، اسلام را تقویت و پرورش داده و از آن به نحو احسن نگهبانی و نگهداری نماید.

امام سجّاد(ع) به ما می‌آموزد که اهل تحقیق باشیم و از درگاه الهی یاری بجوییم تا در گزینش‌های خود در امور و اعمال و ادیان، آنچه درست‌تر، پاکیزه‌تر و پسندیده‌تر است، همان را برگزینیم.

روز قیامت، روز برانگیختن، روز دگرگونی و آشکار شدن اسرار و روز نیاز و بیچارگی است. در چنین روزی انسان‌ها نیاز شدید به شفاعت و واسطه بين خود و خدا دارند تا در پرتو آن نجات یابند.