هدایتگر

جبرئیل امین نازل شد و گفت: یا رسول‌الله، تمام سوره‌های قرآن حرف «ف» دارد و «ف» از حروف کلمه‌ی آفت است؛ تنها سوره‌ای که «ف» ندارد سوره‌ی حمد است، لذا این سوره را چهل بار بر آب بخوانید و به بدن تبدار کودک بپاشید، شفا خواهد یافت.

این قبیل پرسش‌ها در طول تاریخ مطرح بوده و ذهن انسان‌ها را همواره مشغول ساخته و می‌سازد و در صدد یافتن پاسخ قانع‌کننده بوده است. از همین رهگذر دانشمندان و فیلسوفان کوشش کرده‌اند بدین پرسش‌ها پاسخ دهند تا وجدان حق جوی خود را قانع سازند و حاصل پژوهش‌های خود را در اختیار دیگر انسان‌ها قرار دهند.

تحکیمِ پایه‌های عقاید و انتخاب یک جهان‌بینی درست، نخستین ضرورت برای یک انسان اندیشمند است، برای هر انسان خردمندی ضرورت دارد که در نخستین مراحل زندگی ـ در ایام جوانی ـ آگاهانه به تحکیم باورهای خویش بپردازد و با استدلال و برهان، پایه‌های عقاید خود را استوار سازد و بدین وسیله خویشتن را از سرگردانی و تحیر و پیمودن راههای غلط رهایی بخشد.

نکته‌ی مهم این جاست که با وجود تمام این عوامل، انسان در انتخاب یک راه معیّن مجبور نیست، بلکه عاملی به نام «انتخاب و اراده»، پشت سر همه‌ی اینها قرار گرفته که «عامل تعیین کننده‌ی سرنوشت» همان است، اگر چه عوامل دیگر می‌تواند «زمینه» را مساعد یا نامساعد کند، ولی کسانی که این «علل ناقصه» را به جای «علل تامّه» اشتباه کرده‌اند، آنها را دلیل بر جبر دانسته‌اند.

«این حدیث را با این سند بر هر مریضی بخوانند، شفا پیدا می‌کند و اگر بر کسی که بر اثر بیماری صرع بیهوش شده است بخوانند، به هوش می‌آید و اگر آن را بنویسند و در میان آبی بشویند و به دردمندی بدهند تا بنوشد، دردش آرام می‌گیرد».

انسان مؤمن، هدف از زندگی و راه نیل به هدف را شناخته و اطمینان دارد که با پیمودن آن طریق به مقصد نهایی و سعادت ابدی خواهد رسید. لذا آرام است و از آرامشی عمیق برخوردار است. چرا آرامش نداشته باشد؟ با این که او خدا را دارد، خدایی که منبع تمام خیرات و خوبی‌ها است چرا اضطراب و نگرانی داشته باشد؟! با این که او یقین دارد که از کمک‌های غیبی پروردگارش برخوردار است و تنها و بی‌یاور نخواهد ماند.

مادّیین و ماتریالیست‌های جدید غالباً جبری هستند، به خصوص آنهایی که اقتصاد را سرچشمه‌ی اصلی همه‌ی مسائل اجتماعی می‌دانند، روی جبر تکیه کرده و آن را به سراسر تاریخ بشر می‌کشانند، افراد را تحت تأثیر جبریِ ساختمانِ ابزار تولید می‌دانند و جامعه‌ها را تحت حکومت جبر تاریخ.

از این جهت دارای سند طلایی است و هیچ حدیثی از حیث موثّق بودن راویان به پای این حدیث نمی‌رسد و این درخشندگی را ندارد...

انسان مؤمن برای حلّ مشکلات تلاش می‌کند و اطمینان دارد که خدا یار و مددکار مؤمنین است. انسان مؤمن خودش را در جهان تنها و بی‌مددکار نمی‌داند، بلکه همواره به امدادهای الهی دل‌گرم و امیدوار می‌باشد. یأس و ناامیدی که از دردناک‌ترین حالت‌های زندگی است در قلب مؤمن جایگاهی ندارد، چرا مأیوس باشد؟

اگر اعمال انسان‌ها را از دایره‌ی قضا و قدر تکوینی خارج بدانیم، نتیجه‌اش آن می‌شود که افراد انسان خالق مستقلّی برای اعمال خود باشند، و این موضوع مستلزم اعتقاد به خدایان متعدّد می‌باشد، یک خدای بزرگ که خالق تمام هستی است و یک سلسله خدایان کوچک که قلمرو و حکومتشان تنها اعمال آنها است و این با عقیده‌ی یکتاپرستان سازگار نیست...

از این‌گونه تحریفات، هم در آیات قرآن و هم در روایات فراوان وجود دارد؛ حتّی پیامبر اکرم(ص) را تحریف معنوی کرده‌اند. اینها مخرّب دینند؛ امّا آن دسته از علما و بزرگان شیعی که سر سفره‌ی خاندان عصمت(ع) نشسته‌اند و از منبع وحی الهی الهام گرفته‌اند، ناصر دین و مروّج قرآن بوده‌اند.

به عقیده‌ی انسان مؤمن، پیامبران انسان‌های پاک و کاملی هستند که برای نشان دادن راه کمال به انسان‌ها برگزیده شده‌اند، زیرا که خدای حکیم انسان‌ها را در حال تحیّر و جهالت رها نکرده است، بلکه پیامبران معصومی را برایشان فرستاده و برنامه‌های لازم را برای زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی، مادی و معنوی و دنیوی و اخروی در اختیارشان قرار داده تا انسان‌ها را ارشاد و هدایت کنند و برنامه‌های حیات‌بخش و سعادت آفرین را در اختیار آنها بگذارند.

فرض کنید سنگی پرتاب می‌کنیم و شیشه‌ای می‌شکند، شکستن شیشه یک حادثه است که به یقین علّتی دارد، این که می‌گوییم دارای علّت است، «قضای تکوینی» است و به طور قطع میزان شکستگی و اندازه و حدود آن به کوچکی و بزرگی سنگ، قوّت و فشار دست، نزدیکی و دوری فاصله، وزش و عدم وزش باد و مانند اینها بستگی دارد...

این حرف برای همه تعجّب‌آور بود. حضرت فرمود: ای زن، تو مرا می‌شناسی؟ گفت: البتّه؛ اسم شما را شنیده‌ام، امیرالمؤمنین هستید؛ امّا ا نزدیک شما را زیارت نکرده بودم. حضرت فرمود: امّا من تو را می‌شناسم. اسمت این است و پدر و مادرت این و از فلان قبیله‌ای و...، درست است؟ گفت: بله. حضرت فرمود: یادت هست در جوانی با مردی به طور موقّت و پنهان از خانواده‌ات ازدواج کردی؟

سلامت بدن، توان جسمی، نشاط و حرکت، هوش و حافظه قوی، فراغت و آرامش روانی، همت بلند، آرزوهای دراز، توان خلاقیت و ابتکار، صداقت و خیرخواهی، پاکی و صفای باطن. البته همه جوانان در برخورداری از ارزش‌های مذکور یکسان نیستند، بلکه در بین آنها تفاوت‌هایی وجود دارد، ولی هر کس در دوران جوانی خود بیش از سایر ایام از این نعمت‌ها برخوردار است.

اگر آیات قرآن مجید را بررسی کنیم، آیات مربوط به اصول، چندین برابر آیات مربوط به فروع است و تنها درباره‌ی مبدأ و معاد و مسائل مربوط به آن، شاید حدود 3000 آیه داشته باشیم، در حالی که تعداد آیات احکام شاید بیش از 500 آیه نباشد و خطری که از ناحیه‌ی عدم آگاهی از اصول، احساس می‌شود بسیار سنگین‌تر و عمیق‌تر است، به همین دلیل باید این بحث را به خواست خدا، دوش به دوشِ بحث‌های فقهی، توسعه داد.

فلاح و رستگاری انسان در گرو تزکیه‌ی نفس است. ولی متأسّفانه ما در مقام تزکیه‌ی گوهر نفس خود بر نمی‌آییم و به اصلاح خود نمی‌پردازیم. ما زمین را می‌شکافیم و از دل آن، نفت، آهن، نقره، مس و ... بیرون می‌آوریم و آنها را در تصفیه‌خانه‌ها با کمال دقّت تصفیه می‌کنیم؛ امّا گویی تا به حال به این حقیقت پی نبرده‌ایم که معدن وجود خودمان بیش از همه‌ی معدن‌ها جواهرات و ارزش دارد.

راستی كه چه برنامه‌ی شيرين و دلچسبی! نه رنج تحصيل علم و درس و بحث می‌خواهد نه زحمت اقامه‌ی برهان و استدلال عقلی و نقلی می‌طلبد! تنها به گوشه‌ای خزیدن و سر در گریبان خود کشیدن و برای تصفیه‌ی قلب و زدودن زنگار از صفحه‌ی دل به ریاضات نفسیّه‌ی مجعوله‌ی مراشد و اقطاب پرداختن و سرانجام با بال پر عشق به سوی حضرت معشوق پر کشیدن و آنچه اندر وهم ناید آن شدن!

قصیده را از اوّل تا آخر خواندم. مرا پیش رئیسشان بردند كه بر سر تلّ خاكی به نماز ایستاده بود. تعجّب كردم كه نماز و راهزنی! پس از فراغت از نماز، مرا به او معرّفی كردند. او خیلی تعجّب كرد و سپس وقتی مطمئن شد كه دعبل هستم، دستور داد تمام اموال كاروان را برگرداندند.

هر كس خدا را از طريقی كه طبق دستور امامِ منصوب از سوی خدا نباشد عبادت كند، هر چند هم خود را در اين راه به رنج و تعب بيفكند، در نزد خدا مقبول واقع نمی‌شود و بلكه اعمالش مورد بغض خدا قرار می‌گيرد و جز گمراهی و حيرت و سرگردانی چيز ديگری عايدش نمی‌گردد.... و اگر به همين حال بميرد، به مرگ كفر و نفاق می‌ميرد...