پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

دوران غیبت و عدم حضور امام معصوم(ع): اگر نگوییم اتّفاق و اجماع فقهاى شیعه اما قطعاً مى‌توان گفت اكثریت قریب به اتّفاق فقهاى شیعه نظرشان براین است كه در زمان غیبت امام معصوم هم، مانند زمان پیامبر و زمان حضور امام معصوم(ع) مشروعیت حكومت از طرف خداست ولى تحقّق عینى و استقرار آن با پذیرش مردمى و اقبال جامعه به آن است.

سپس همین کلام الاهی و حقیقت بسیط نورانی، از قلب و عقل رسول خدا بر نفس حیوانی، و از نفس حیوانی بر قوه‌ی خیال تنزّل می‌یابد. منشأ اراده می‌شود، اعصاب و مغز را متأثر می‌سازد و زبان را تحریک می‌کند. بدین‌ وسیله همان کلام بسیط نورانی، در قالب کلمات و کلام تدریجی‌الوجود، و به صورت امر و نهی و استفهام و خبر، در صفحه‌ی هوا تحقق می‌یابد. و از این طریق به گوش مؤمنان می‌رسد و بعد از طی مراحلی دیگر، در قلب آنان وارد می‌شود یا به وسیله‌ی نویسندگان در صفحات کتاب منقش می‌گردد.

آن پاک‌شدگان به تطهير الهی‌ هرگز عملی‌ را از نظر ما گناه محسوب می‌شود انجام نمی‌دهند امّا از آنجا كه خود را هميشه و در همه حال در محضر خدا می‌بينند، تمام امور مباح از جمله خوردن مقداری غذا و ميل اندک به خواب و استراحت را برای خود تقصير و گناه محسوب می‌كنند و لذا از خدا آمرزش می‌خواهند.

باید همه فکر این معنا را بکنیم که رژیممان را رژیم اسلامی بکنیم. رژیم اسلامی به این است که این افرادی که در کار هستند، این افرادی که در این رژیم سر کار هستند، فرض کنید مشغول به خدمت‏گزاری هستند کارمندهای دولتی همه‌‏شان، هر کدام آن‏جا که کار می‏‌کنند، کارشان کار اسلامی باشد. این فکر نباشد که حالا که این اداره، آن‏جایش خراب است، خوب، بگذار این‏جایش هم خراب باشد! حالا که آن آدم آن‏جا خلاف می‏کند، خوب، بگذار این‏جا هم خلاف بکند. همه مکلفیم، همه ما.

اماميه امام را انسان ممتازى‏‌ مى‏‌دانند كه از جهت عقيده و ايمان، التزام به مكارم و فضائل اخلاقى‏‌، شناخت صحيح احكام و قوانين واقعى‏‌ اسلام، تعبّد و عمل به وظايف دينى‏‌، سرآمد انسان‏هاى‏‌ عصر خويش بوده و در رتبه‌ی بعد از پيامبر مى‏‌باشد. همانند پيامبر از خطا، اشتباه، نسيان، ارتكاب خلاف و گناه مصونيت كامل داشته و معصوم است. چنين انسانى‏‌ مى‏‌تواند جانشين پيامبر و پيشواى‏‌ مردم باشد.

جهان ماده و مادیات بسیار گسترده است و بشر اطلاعات کامل و درستی از آنها ندارد، اطلاعات ما محدود است به زمین و تعداد محدودی از موجودات زمینی مانند انواع و اصناف گیاهان، انواع حیوانات، انواع معادن، آب، هوا، نور، حرارت، اطلاعات کمی از خورشید و بعضی ستارگان، اما از عالم عظیم و بهت‌آور کهکشان‌ها، ستارگان ثابت و سیّار، اطلاعات درست و کاملی نداریم. از جهان عظیم و پنهان اتم‌ها نیز اطلاعات درستی نداریم.

دعا كردن براى‌ انسان يك نياز طبيعى‌ است، چون نيازمند است و آن‏چه دارد از خدا دارد و بدون افاضات او لحظه‌‏اى‌ باقى‌ نمى‌‏ماند. در ذات و صفات و افعال به خدا وابسته است. چنين موجود ناتوانى‌، در حل مشكلات و تأمين نيازهاى‌ خود چاره‏اى‌ جز اين ندارد كه دست نياز به‌‏سوى‌ پروردگار بى‌‏نياز دراز كند و از او استمداد بجويد. دعا ازنشانه‏‌هاى‌ بندگى‌ و تسكين دهنده‌ی دردهاى‌ درونى‌ و اميدواركننده‌ی انسان است.

خدا به او کتاب، حکمت، تورات و انجیل آموخت و او را به عنوان پیامبر به سوی بنی‌اسرائیل برانگیخت. حضرت عیسی به آنان گفت: من با نشانه‌ی آشکار و روشنی از سوی پروردگار به سوی شما آمده‌ام؛ من از گِل در مقابل شما مجسمه‌ی پرنده‌ای می‌آفرینم و در آن می‌دمم و آن گِل بی جان به اذن خدا پرنده‌ای می‌گردد، مریض‌های پیس و جذامی را شفا می‌دهم. مردگان را به اذن خدا زنده می‌کنم و از آنچه که می‌خورید و در منزل ذخیره می‌کنید خبر می‌دهم، در همه‌ی این کارها آیه و نشانه‌ی روشنی است، اگر مؤمن و پاکدل باشید.

ایستادگی در برابر مشکلات و ناملایماتی که در راه انجام وظیفه وجود دارد و گاهی بعضی از افراد با دیدن چهره‌ی مشکلات چنان دستپاچه می‌شوند که از نیمه راه بازمی‌گردند، ولی پرورش روح رضا و تسلیم به انسان این امکان را می‌دهد که مشکلات را در خود هضم کرده و از مسیر خود منحرف نشود و کوشش و تلاش را تا رسیدن به نتیجه‌ی نهایی ادامه دهد، آیه‌ای که حال یاران پیغمبر(ص) را در غزوه‌ی احد بیان می‌کرد، اشاره به این نوع رضا و تسلیم است.

میزان عبارت باشد از نفوس مقدس پیامبران و اوصیای معصوم آنان. این ذوات مقدس چون در علم و عمل هادی مردم هستند خود به مجموعه احکام و قوانین شریعت و ارزش‌های اخلاقی عمل می‌کنند و کمالات انسانی در آنها تجسم یافته است و مردم را به همان سوی دعوت می‌نمایند. به همین جهت می‌توان عقاید، اخلاق، گفتار و کردار پیروانشان را با آنان تطبیق کرد و سنجید بدین صورت میزان اعمال به شمار می‌روند. در برخی احادیث به همین مطلب اشاره شده است.

این افراد ساده‌لوح، اگر به طور صحیح تحت تربیت قرار گیرند و افکار و عقاید صحیح با دلیل و برهان بر آنان عرضه شود، در روح حساس آنان نقش می‌بندد و جزء خمیره‌ی ذاتشان می‌شود. چنین افرادی در هر محیطی که واقع شوند و با هر کسی که معاشرت نمایند، منحرف و گمراه نمی‌شوند. اگر در اجتماع ناصالحی واقع شوند، به رنگ جماعت درنمی‌آیند، بلکه کوشش می‌کنند تا اجتماع را به رنگ خودشان درآورند.

مفهوم مقابل مشروعيت در اين‌جا مفهوم «غصب» است و منظور از حكومت نامشروع براساس اين اصطلاح، حكومت غاصب است. بنابراين، براساس تعريفى كه ما از مشروعيت ارائه داديم فرض دارد كه حكومتى در عين ‌حال كه رفتارش خوب و عادلانه است اما غاصب و نامشروع باشد.

مگر پيامبر اسلام قرآن و عترت را به عنوان دو منبع و مرجع معتبر علمى‏‌ معرفى‏‌ نكرده است؟ پس مسلمان‏ها در همه زمان‏ها وظيفه دارند در شناخت مصاديق عترت معصوم تلاش و كنجكاوى‏‌ نمايند، آنان را بيابند و از گفتار، رفتار، و اخلاقشان استفاده كنند. به علاوه با توجه به اين كه تنها امام معصوم است كه از جانب خداى‏‌ متعال براى‏‌ زمامدارى‏‌ امت اسلام تعيين و معرفى‏‌ شده و خليفه راستين پيامبر است ...

دو نامه از حضرت علی(ع) موجود است که حضرت، ضمن راهنمایی‏ها و سفارش‏ها می‏فرماید: «در مواردی با صلابت و قاطعیت و شدت رفتار کن و در مواردی با نرمش؛ بدیهی است اگر حاکم همه‏جا و همیشه با نرمش رفتار کند، مردم به اوامر او، گوش نمی‏دهند و اگر همیشه با شدت و خشونت رفتار کند، ملت آزرده می‏گردد.

گاهی خدای متعال در حال خواب چیزهایی را به بعض انسان‌ها القاء می‌کند که بعداً به همان صورت تحقق می‌یابد، لیکن در اسلام وحی نامیده نمی‌شود. گفته نمی‌شود: به فلانی وحی شد. ما عقیده داریم به ائمه‌ی معصومین(ع) نیز علومی القاء شده ولی وحی نامیده نمی‌شود، زیرا مسلمانان اجماع دارند که بعد از پیامبر(ص) بر کسی وحی نخواهد شد.

اينک بسياری از مردم ما نه بيابان هولناک دنیا را شناخته‌اند، نه خبری از عواقب عالم پس از مرگ دارند و نه به موقعیّت خود در وادی حیرت و ضلالت و بیماری خود پی برده‌اند؛ امّا به جای اينكه در پی‌ راهنمايان معصوم الهی‌ باشند و آنها را بشناسند و دست به دامنشان بزنند تا از گم‌گشتگی‌ رهايی‌ يابند و به نسخه‌ی آن اطبّای حاذق آسمانی‌ عمل كنند تا بیماری‌های کشنده‌ی خود را برطرف سازند...

چنان‌که در تعریف عبادت گفته شد هر خضوعی، حتی غایت خضوع را نمی‌توان از مصادیق عبادت به شمار آورد بلکه خضوعی عبادت است که از روی عقیده به الوهیت یا خالقیت یا ربوبیت معبود صادر شده باشد و به همین جهت سجده فرشتگان برای حضرت آدم، یا به سوی او که خدای متعال بدان فرمان داده و در قرآن آمده از مصادیق عبادت و شرک نبوده است.

از سوى‌ ديگر داراى‌ روح ملكوتى‌ است و بر ساير حيوانات برترى‌ يافته است، به همين جهت خليفة الله شده و بر فرشتگان برترى‌ يافته است. زندگى‌ نفسانى‌ و باطنى‌ انسان نيز داراى‌ سعادت يا شقاوت است؛ در صورتى‌ انسان به كمال مطلوب مى‌‏رسد كه جنبه‌ی ملكوتى‌ و انسانيت خود را پرورش دهد و خواسته‏‌هاى‌ حيوانى‌ را در حد نياز تعديل نمايد.

درباره‌ی انسان و سعادت او نیز دارای بینشِ مخصوص و نگرش ویژه‌ای هستند. او را موجودی گرامی، والا و برگزیده می‌دانند که از دو جنبه ترکیب یافته است: جسمی، که از خاک سرشته شده و روحی، که از عالم ربوبی و ملکوتی آفریده شده است. به همین سبب موجودی است برتر، جاویدان، امانت‌پذیر و امانت‌دار پروردگار متعال که از سوی خدای خویش مکلف و در مقابل او مسؤول می‌باشد.

هیچ‌گاه استعمارگران جهان برای نیازهای واقعی زندگی، دیگران را استثمار نمی‌کنند. این نیازهای کاذب و «حرص» است که آنها را دعوت به این اعمال غیر انسانی و ظالمانه می‌کند، همین روح تشنه‌ی پر توقّع است که به آنها می‌گوید، به آتش جنگ‌ها دامن بزنند تا سلاح بیشتری بفروشند، در دنیا تخم نفاق بپاشند، تا روح گرسنه‌ی خود را سیر کنند، گرچه هیچ‌گاه از این راه نیز سیر نمی‌شوند.