فقه زندگی

جایی که پیشانی را می‌گذارد (در حال سجده) از جای زانوها و بنا بر احتیاط واجب از جای انگشتان پا، بیش از چهار انگشت بسته، پست‌تر یا بلندتر نباشد. (اما اگر زمین، اندکی شیب داشته باشد اشکال ندارد).

اگر لباس‌های کوچک نمازگزار مثل دستکش و جوراب، نجس باشد، و یا دستمال کوچک نجسی در جیب داشته باشد، چنانچه از اجزاء مردار یا حرام‌گوشت نباشد اشکال ندارد.

مثلاً نماز آیات بستگی به زلزله یا کسوف یا خسوف و یا حادثه‌ای دارد که پیش آمده است، و نماز میّت، زمانی واجب می‌شود که مسلمانی از دنیا برود، و تفصیل هر کدام در جای خود خواهد آمد.

تیمم در صورتی صحیح است که نتواند وضو بگیرد یا غسل کند؛ بنابراین اگر بدون عذر تیمم کند، صحیح نیست و اگر عذر داشته باشد و برطرف شود؛ مثلاً آب نداشته، و آب پیدا کند، تیمم او باطل می‌شود.

تمام شرط‌هایی که برای صحیح بودن وضو گفته شد، در صحیح بودن غسل هم شرط است؛ به جز موالات. و همچنین لازم نیست بدن را از بالا به پائین بشوید. یعنی لازم نیست مثلاً طرف راست بدن را از سر شانه به طرف نوک انگشتان پا بشوید.

گاهی اوقات باید برای نماز (و هر کاری که باید با ظهارت انجام شود)، غسل لازم است. «غسل»؛ یعنی شستن تمام بدن با قصد قربت.

اگر زخم یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها است (محل مسح) و روی آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح کند، باید پارچه‌ی پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را، با تَری آب وضو که در دست مانده، مسح کند.

اگر چیزی بر اعضای وضو باشد (اعضای شستن) که از رسیدن آب به آن جلوگیری کند، یا بر اعضای مسح است، هر چند از رسیدن آب جلوگیری نکند، برای وضو باید برطرف شود، چون در مسح باید دست بر سر و پاها کشیده شود و هیچ چیز بین دست و محل مسح فاصله نشود.

در وضو باید ابتدا صورت و سپس دست راست و بعد از آن دست چپ شسته شود، بعد از شستن این اعضا باید با رطوبتی که از شستن دست بر کف آن است، سر را مسح کند؛ یعنی دست را بر آن بکشد و سپس پای راست و در آخر پای چپ را مسح کند، اکنون برای آشنایی بیشتر با اعمال وضو...

هنگام تابش آفتاب، عین نجاست[۸] در آن نباشد؛ پس اگر عین نجاست هست، پیش از تابش آفتاب برطرف کنند. قسمت بیرون و درون دیوار یا زمین را یکباره خشک کند؛ پس اگر روی آن امروز خشک شود و درون آن فردا، تنها روی آن پاک می‌شود.

فرش و لباس و چیزهایی مانند فرش و لباس که آب را به خود می‌گیرد و قابل فشردن است چنانچه با آب قلیل تطهیر می‌کنند، باید بعد از هر بار شستن، آن را فشرده تا آب‌های داخل آن بیرون آید و یا به‌گونه‌ای دیگر آبِ آن گرفته شود و در آب کر و جاری هم احتیاط واجب آن است که آب داخل آن گرفته شود.

اگر انسان نداند چیز پاکی نجس شده یا نه، پاک است و جستجو و وارسی هم لازم نیست؛ هر چند بتواند نجس‌بودن یا پاک بودن آن را بفهمد. خوردن و آشامیدن چیز نجس حرام است. اگر انسان ببیند کسی چیز نجسی را می‌خورد یا با لباس نجس نماز می‌خواند، لازم نیست به او بگوید.

«طهارت» غیر از «نظافت» است و ممکن است چیزی تمیز باشد ولی از نظر احکام اسلام، پاک نباشد، خواسته‌ی اسلام، هم طهارت است و هم نظافت؛ یعنی انسان باید به فکر پاکی و تمیزی خود و محیط و زندگی خود باشد؛ ولی اکنون سخن درباره‌ی طهارت و نجاست است.

پسرها، پس از کامل شدن پانزده سال بالغ می‌شوند و باید تمام وظایف شرعی را انجام دهند؛ اگرچه، کودکانِ کمتر از این سن هم اگر کارهای نیک مانند نماز را به طور صحیح انجام دهند، پاداش و ثواب خواهند داشت. باید توجه داشت که سن بلوغ، به سال قمری حساب می‌شود و چون هر سال قمری سیصد و پنجاه و چهار روز و شش ساعت است...

عادل کسی است که در مرتبه‌ای از تقوا قرار دارد که در پی انجام واجبات و پرهیزاز گناهان است و نشانه‌ی عدالت آن است که گناهان کبیره را انجام نمی‌دهد، و گناه صغیره را تکرار نمی‌کند.