پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

شرط چهارمی که برای وجوب امر به معروف و نهی از منکر ذکر کرده اند این است که انجام این دو فریضه مفسده و ضرری جانی، آبرویی یا مالی قابل توجهی، برای شخص آمر و ناهی یا یکی از نزدیکان و بستگانش و اصحاب و ملازمانش نداشته باشد.

در عصر حاضر فرقه منحرف و ضاله وهابیت نیز به تاسی از رهبر خود محمد بن عبد الوهاب، متعه را حرام و از رسوم جاهلیت می دانند و قائل اند هر کسی که این عمل را انجام بدهد مرتکب زنا شده است.

جهاد فرهنگی، تلاشی بزرگ برای صیانت از باورها و اعتقادهای دینی و حفظ مراتب عالی انسانی است، و تلاشی عظیم برای سالم نگه داشتن عقل و اخلاق انسانی و جامعه بشری از هرگونه فساد و فراهم ساختن بسترها و زمینه های مناسب برای شکوفا شدن و ساختن یک جامعه الهی می باشد.

شرط بعدی از شرط های وجوب امر به معروف و نهی از منکر «اصرار بر گناه» است؛ یعنی معلوم شود که گنهکار از گناه خود پشیمان نیست و تصمیم دارد آن را ادامه دهد، پس اگر آمر به معروف و ناهی از منکر می داند که فرد عاصی دست از گناه خود برداشته است، وجوب امر به معروف و نهی از منکر ساقط است.

فلسفه و هدف جهاد فرهنگی، دفاع از اسلام و مقابله با ظلم و فساد از طریق انذار، موعظه و نصیحت، حفظ پایگاه های خداپرستی و توحید و دفاع از مظلومان و مستضعفان خواهد بود.

[شرط] دوّم اين كه: احتمال تأثير امر يا نهى را بدهد‌؛ پس اگر بداند يا اطمينان پيدا كند كه تأثير ندارد، واجب نمى ‌باشد. با گمان به عدم تأثير و لو اين كه ظنّ قوى باشد وجوب (امر يا نهى) ساقط نمى‌ شود. پس با وجود احتمال مورد توجّه عقلاء (نسبت به تأثير) واجب مى‌ باشد.

لجاجت، خودسری، تقلید کورکورانه و گناه از عواملی هستند که نمی گذارند حتّی کلام الهی و مواعظ انبیاء بر دل انسان اثر بگذارد، چه برسد که امر و نهی مؤمنین بخواهد در دل این طایفه مؤثّر واقع شود.

اوّلین مجاهدان جهاد فرهنگی، انبیاء الهی بودند که حتّی در این راه از جان خویش مضایقه نکردند و تا نفس در بدن داشتند، به امر الهی در میدان مبارزه با کفر و جهل و ستم، تلاش کردند. همین حقیقت نشان از اهمیت و عظمت این جهاد در پیشگاه خداوند متعال دارد.

در اثربخشی به مخاطب، نه تنها فاعلیّت فاعل یعنی شایستگی آمر به معروف و ناهی از منکر لازم است، بلکه قابلیّت قابل یعنی زمینه مساعد هدایت در فردی که مورد امر و نهی قرار گرفته نیز ضروری است. چنان چه او کسی باشد که از حساب و کتاب روز قیامت بترسد و معتقد به آن باشد، احتمال اثرپذیری او نیز به مراتب بالا خواهد رفت.

جهاد فرهنگی تلاشی بزرگ و مقدّس برای نگهبانی از افکار الهی، نگاه الهی، عواطف عالی انسانی و آرمان های بلند اجتماعی و سلامت عقل و اندیشه و قلب و احساس جامعه بشری است.

احتمال تأثیر در افراد، متناسب با شرایط و موقعیّت هایی است که در آن قرار دارند. به همین دلیل حُسن انتخاب، موقعیّت شناسی و مراعات حال و وضعیت مخاطبین، یکی از مسائل لازم و پُر اهمیتی است که باید از سوی آمرین به معروف و نهی کنندگان از منکر مورد دقّت و توجّه قرار گیرد.

امیر المومنین علیه السلام وقتی پیکر مطهر فاطمه زهرا  سلام الله علیها را دفن کرد، در قبرستان بقیع چهل صورت قبر ساخت تا قبر همسرشان مشخص نشود؛ و زمانی که خبر دفن حضرت زهرا سلام الله علیها در شهر پیچید، مردم به در خانه امیر المومنین علیه السلام آمدند...

یعنی باید امکان تأثیرگذاری باشد و این احتمال وجود داشته باشد که با این امر به معروف و نهی از منکری که صورت می گیرد، آن شخصی که مرتکبِ منکر شده یا معروف را ترک کرده، به خود بیاید و یا مجبور به تغییر وضعیت گردد...

ابوبكر به او چنین گفت: من در دوران زندگی بر سه چیزی كه انجام داده ام تأسف می خورم، دوست داشتم كه مرتكب نشده بودم، یكی از آن ها هجوم به خانه فاطمه زهرا بود، دوست داشتم خانه فاطمه را هتك حرمت نمی كردم ...

آفت دیگری که ریشه در گمان بد دارد، تجسّس است. تجسّس، یعنی تلاش برای دست یابی به اسرار، لغزش ها و عیب های پنهان دیگران. برخی به بهانه این که نسبت به برادر ایمانی خود مسئول اند، به دنبال عیب و گناه او می گردند و حتّی در حیطه خصوصی و شخصی فرد نیز سَرَک می کشند.

لعن و نفرین یکی از شیوه های برائت و ابراز تبری است. در معارف دینی، لعن و نفرین های مختلفی از زبان خداوند،  پیامبران و اولیای دین نقل شده است، واژه لعن و مشتقات آن 41 بار در قرآن ذکر شده، که به معنای دوری از رحمت است...

اگر در تشخیص معروف و منکر اختلاف وجود داشته باشد؛ یعنی دیدگاه اجتهادی یا تقلیدی آمر به معروف و ناهی از منکر با شخصی که بناست مورد امر به معروف و نهی از منکر قرار گیرد، متفاوت باشد، در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب نخواهد بود.

فرزند زنا نیز مثل دیگر افراد بشر اختیار دارد و سرنوشت خود را، خود رقم می زند و می ‌تواند با اعتقاد حق و انجام اعمال نیک و پسندیده، این نقص روحی و معنوی خود را برطرف کرده و از مؤمنان و محبّان ائمه اطهار علیهم السّلام شود.

می توان گفت که همه فقیهان درباره این که امر به معروف و نهی از منکر، مشروط به علم و آگاهی از منکر و معروف است، اتفاق دارند؛ زیرا نه تنها روایات و اجماع فقها بر این مدّعا دلالت دارند، بلکه خرد هر انسانی گواه است بر این که بدون آگاهی و آشنایی با معروف و منکر، امر و نهی درباره آن ها ممکن نیست...

جهاد درونی، مبارزه انسان با خواسته های نفس امّاره و دسیسه های ابلیس لعین و جنود شیطانی اوست. این مبارزه از روزی که انسان به حدّ رشد و بلوغ می رسد و خود را می شناسد، به طور جدّی آغاز شده و تا پایان عمر ادامه پیدا می کند.