آشنایی با اسلام

رسول خدا(ص) به سپاهيان دستور داد: هيچ كس قبل از من نبايد از گردنه عبور كند. آن‌گاه افسار شتر را به دست عمار داد كه از جلو حركت كند. به حذيفه نيز دستور داد: از عقب، شتر را براند و مواظب آن باشد. بعد از نيمه‌ی شب حركت كردند تا وارد گردنه شدند. در يك گذرگاه حساس چند سواره را مشاهده كردند كه صورت‏هاى‌‌‌‌ خود را پوشيده و در كمينگاه پنهان شده بودند.

يكى‌‌‌‌ از موجبات كفر، نفى‌‌‌‌ ضرورى‌‌‌‌ دين است. گفته‏‌اند: اگر كسى‌‌‌‌ يكى‌‌‌‌ از ضروريات دين، مانند: وجوب نماز، پرداخت زكات و امثال آن را انكار كند، در حالى‌‌‌‌ كه مى‌‌‌‌‏داند حكم مزبور از احكام قطعى‌‌‌‌ است، از جمله‌ی كافران است، زيرا با چنين عملى‌‌‌‌، وجود خدا يا رسالت پيامبر اسلام را نفى‌‌‌‌ مى‌‌‌‌‏كند. لذا معيار كفر، نفى‌‌‌‌ يكى‌‌‌‌ از اصول دين است و هركس يكى‌‌‌‌ از اصول دين را انكار كند كافر بوده و احكام كفر بر او مترتب مى‌‌‌‌‏گردد.

البته هر اسلامى‌ موجب سعادت اخروى‌ نمى‌‏شود، بلكه اين آثار تنها بر اسلامى‌ مرتب مى‌‏شود كه از قلب انسان سرچشمه بگيرد و با عمل به وظايف دينى‌ همراه باشد. از همين رو، در احاديث، عمل به واجبات به عنوان پايه‏هاى‌ اسلام معرفى‌ شده است. ابوحمزه از امام باقر(ع) روايت كرده كه فرمود: اسلام بر پنج پايه استوار است: نماز، زكات، روزه، حج و ولايت. البته بر هيچ امرى‌، مانند ولايت تأكيد نشده است.

اما مالكيت خداى‌ متعال نسبت به بندگان با مالكيت بندگان نسبت به بردگان، تفاوت اساسى‌ دارد، زيرا مالكيت انسان‏ها اعتبارى‌ است، اما مالكيت خداى‌ سبحان حقيقى‌ و تكوينى‌ است. موجودات در وجود و ادامه‌ی وجود خود به‏ خدا وابسته‌‏اند و در تملّك و تصرف او قرار دارند. فقر و احتياج جزء ذاتشان مى‌‏باشد.

دعا كردن براى‌ انسان يك نياز طبيعى‌ است، چون نيازمند است و آن‏چه دارد از خدا دارد و بدون افاضات او لحظه‌‏اى‌ باقى‌ نمى‌‏ماند. در ذات و صفات و افعال به خدا وابسته است. چنين موجود ناتوانى‌، در حل مشكلات و تأمين نيازهاى‌ خود چاره‏اى‌ جز اين ندارد كه دست نياز به‌‏سوى‌ پروردگار بى‌‏نياز دراز كند و از او استمداد بجويد. دعا ازنشانه‏‌هاى‌ بندگى‌ و تسكين دهنده‌ی دردهاى‌ درونى‌ و اميدواركننده‌ی انسان است.

از سوى‌ ديگر داراى‌ روح ملكوتى‌ است و بر ساير حيوانات برترى‌ يافته است، به همين جهت خليفة الله شده و بر فرشتگان برترى‌ يافته است. زندگى‌ نفسانى‌ و باطنى‌ انسان نيز داراى‌ سعادت يا شقاوت است؛ در صورتى‌ انسان به كمال مطلوب مى‌‏رسد كه جنبه‌ی ملكوتى‌ و انسانيت خود را پرورش دهد و خواسته‏‌هاى‌ حيوانى‌ را در حد نياز تعديل نمايد.

دانشمندان در تعريف فعل اخلاقى‌ گفته‏اند: فعل يا صفتى‌ است ارزشى‌، كه عقل سليم حسن يا قبح آن را درك مى‌‏كند و همه‌ی انسان‏ها، در هر زمان و مكانى‌ بر خوبى‌ يا بدى‌ آن توافق دارند. فعل اخلاقى‌ كارى‌ است كه وجدان، حُسن آن را درك مى‌‏كند و وظيفه انسانى‌ خود مى‌‏بيند كه آن را انجام دهد، يا قبح آن را درك مى‌‏كند و ذاتاً احساس مى‌‏كند كه انجام آن با انسانيت او تناسبى‌‏ ندارد و بايد ترك كند.

عموم مسلمانان را به انجام مراسم حج دعوت کرد تا از نزدیک اعمال حج را فرا گیرند. رسول‌خدا قصد داشت در موقع مناسب علی بن ابی‌طالب را رسماً به مقام جانشینی خود برگزیند و به زائران بیت‌الله که از بلاد مختلف در مراسم حج شرکت کرده بودند معرفی نماید، مراسم حج به پایان رسید و زائران، عازم بلاد خود شدند.

امام محمد باقر(ع) فرمود: اسلام بر پنج ستون بنا شده است: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت. مردم به چیزی همانند ولایت دعوت نشده‌اند.[1] زراره در حدیث دیگری می‌گوید: به امام باقر عرض کردم: کدام یک از این پنج چیز افضل از دیگران است؟ فرمود: ولایت بر همه اینها برتری دارد، زیرا کلید آنهاست. والی راهنمای به سوی آنهاست.

به اصول عقاید، جهان‌بینی هم گفته می‌شود. در چنین بینشی است که انسان در برابر آفریدگار جهان احساس مسئولیت می‌کند و تکالیف الهی را که برای تأمین سعادت دنیا و آخرت، تنظیم یافته است می‌پذیرد. به احکام و تکالیف، ایدئولوژی نیز گفته می‌شود.