توسل

بطور حتم، یکی از اسرار مهمّه‌ی این دستور حکیمانه، همین است که علی‌الدّوام، این دو طرز سیاست «شیطانی» و «رحمانی»، در مقابلِ هم، برای مسلمانان جهان، ترسیم و تشریح گردیده و افکار و اذهان امّت اسلام، برای همیشه، با این دو طرح متضادّ، آشنا باشند؛ تا پیوسته با مراقبت و هوشیاری کامل، طرز حکومت و سیستم سیاست زمان خود را با آن دو طرز سیاست، تطبیق نمایند و ببینند آیا سیاست جاریه‌ی در مملکت اسلامی...

ما امّت اسلام، بر اثر این اعتقاد، طبیعی است که «هدف» و «مقصدی»، عالی‌تر از این نخواهیم داشت که حقایق آسمانی «اسلام»، آنچنانکه هست، در عالم، محفوظ بماند و در سایه‌ی حکومت عادله‌ی الهیّه، به مرحله‌ی اجرا درآید و عالم انسانی را به سعادت هر دو جهانی برساند.

«ویران ساختن تمام اقسام اقتصادیّات آنان، از کشاورزی، تجارت، ویران کردن «سدّها» و پر کردن نهرهای آب و کوشش‌هائی برای ایجاد «بیکاری» در میان آنان، با این راه که آنان را، از کار، دلسرد کنیم. و اماکنی بمنظور خوشگذرانی و صرف وقت، و فراوان کردن استعمال کنندگان «تریاک» و دیگر «موادّ مخدّره».

«سیّد» که از جریان، آگاه شد، تمام افراد خانواده‌ی خود را به محلّ دیگری که «مأمَن» بود، فرستاد و خودش ماند با یک کودک شیرخوار؛ و چون مَفَرّی برای خود ندید، طفل را در بغل گرفت و در میان یکی از اطاقکها که هیزم خانه بود، در زیر سَبَدی پنهان شد و بچّه را به سینه چسبانید؛ توکلاً علی الله.

جاسوس انگلیسی، پس از طیّ نخستین مراحل آشنائی خود، با محمّدبن عبالوهّاب و ایجاد شکّ و تردید در عقائد دینی او و کاملاً پختن و آماده کردن وی، برای پذیرش وسوسه‌های ابلیسی[1]، به امر وزارت مستعمرات انگلستان، به لندن، باز میگردد و پس از توقّف کوتاهی در آنجا و گرفتن دستورات تازه، مجدّداً به عراق اعزام میشود.

امّا آنچه که معیار «شرک» مشرکین بوده و آنها را از صراط مستقیم «توحید در عبادت»، خارج نموده و با جمله‌ی «سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمّا یُشْرِکُونَ» که متمّم همان آیه‌ی شریفه است، ساحت قدس خدا، از آن، تنزیه شده است، همانا موضوع «عبادت» و پرستش بتها است، نه مسئله‌ی «توقّع شفاعت» از آنها.

بنابراین، «استشفاع» ما از اولیاء خدا، یعنی کسانی که نه مرده‌ی بیجانند و نه معبود شفاعت طلبان، عملی خواهد بود که نه «شرک» است و نه «احمق آمیز». و لذا بهیچ وجه، ارتباطی با مدلول آیه‌ی مورد بحث نخواهد داشت. زیرا آیه‌ی شریفه، چنانکه بیان شد، در مقام تقبیح استشفاع از موجوداتی است که هم مرده‌ی لایضرّ و لا ینفع‌اند و هم معبود بناحقّ شفاعت طلبان، قرار گرفته‌اند.

آیا برای هیچ فرد عاقلی شایسته است که به یک جمعیّت زیردست خویش اعلام کند که من، فلان قسمت از وسائل زندگی شما را در فلان مؤسسّه و زیر نظر فلان متخصّص کار، قرار داده‌ام و او، آماده است که در رفع نیازهای شما، قدم بردارد. ولی در عین حال، شما حق ندارید در تأمین نیازمندیهای خود، به آن مؤسّسه و آن متخصّص، مراجعه نمائید؟!

همچنانکه در بیان دیگر در قرآن کریم، آدم کافر، تشبیه به انسان کور و کر، شده است[3]: از آن نظر که آن دو نیز فاقد حسّ بینائی و شنوائی هستند؛ و قهراً نه آن نابینا، ممکن است که با ارائه‌ی طریق و نشان دادن راه، راه را بیابد و به مقصد برسد؛ و نه آن ناشنوا، میتواند، تنها با بانگ و ندا، به درک و فهم مطلبی، نائل گردد.

پس به مقتضای این کلام، اگر کسی، از رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم، در زمان حیات و حضورش، با اعتقاد به مقرّبیّت آنحضرت در نزد خدا، تقاضای شفاعت در قضاء حاجتی بنماید (که بطور حتم، شفاعت، در حدّ توانائی آنحضرت نیز هست) مشرک و مهدورالدّم خواهد بود؛ و حال آنکه اینجا میگوئید: استغاثه‌ی به مخلوق زنده، در کاری که مقدور او باشد، شرک نیست. آیا بنظر شما، این دو سخن، با هم، متناقض نمیباشند؟!

فرد خوابیده‌ای را میخواند تا بیدار شود، شخص دوری را ندا میکند تا نزدیک گردد، گمراهی را دعوت میکند که براه آید، دیگری را صدا میزند تا از حضور و غیابش آگاه شود، دوستی را میخواند که کاری انجام داده و حاجتی برآورد. معبود، از عبد میخواهد که قیام به عبادتش بنماید، و بالاخره، عبد، از معبود میخواهد که تذلّل و عبودیّت وی را بپذیرد.

بر اساس روایات بسیاری که رُوات و محدّثین از شیعه و سنّی، در این باب آورده‌اند تبرّک به آثار رسول(ص)، یعنی تماسّ بدنی یافتن با اشیاء منتسبه‌ی به رسول اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم بمنظور اکتساب خیر و سعادت و رحمت، و بدست آوردن شرف قرب بخدا را از راه تقرّب به رسول خدا(ص)، نه تنها مورد نهی و انکار پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم قرار نگرفته است، بلکه با «تقریر» قولی و عملی آنحضرت و صحابه‌ی آنحضرت، تأیید نیز گردیده و امضاء هم شده است.

ممکن است توهّم شود که مستفاد از آیه‌ی شریفه، جز این نیست که رسول خدا صلّی الله علیه و آله وسلّم، فقط در حین دفن اموات، در کنار قبر، حاضر میشدند و دعا میکردند، نه پس از دفن که مستقلاًّ به زیارت قبور رفته باشند. ولی این توهّم، بحکم «اِطلاق» آیه، مردود است؛ یعنی قید «حین دفن»، در آیه، نیامده است. و لذا دلیلی بر تقیید و اختصاص به «حین دفن» نداریم.

و امروز هم پس از گذشت چهارده قرن، می‌بینیم، آن قبر شریف، مزیّن به قُبّه و بارگاه و ضریح و دیگر تزیینات عالیه است و همه ساله، زیارتگاه و مرکز اجتماع صدها هزار مسلمان، از عارف و عامی، میباشد. و هیچگاه از زمان صحابه، تا به امروز، این جریان، مورد اعتراض مسلمانان، قرار نگرفته است.

بمنظور جلب توجّه و ترغیب گروههای مختلف انسانها به ورود در مساجد و مشاهد اولیاء خدا و برخورداری از برکات معنوی آنها، در حفظ نظافت و آراستگی آن اکامن شریفه و ساختن قبّه‌های رفیعه و نصب ضرایح عالیه و اِحداث صحن و رواق‌های عدیده و ایجاد هرگونه وسائل رفاه و آسایش واردین و زائرین، اقدام و اهتمام شدید، از خود، نشان بدهند.

بنا بر اساس این معیار روشن، کاری که هیچیک از عناوین شرعیّه، بر آن، منطبق نیست و از جانب شرع مقدّس، امر و نهیی درباره‌ی آن نرسیده است، اگر ما، آن کار را، نه بقصد «تعبّد» و عنوان شرعی، بلکه تنها بعنوان اینکه یک کاری از کارهای عادی عرفی و عقلائی است، انجام بدهیم، مسلّماً مشمول مسئله‌ی «بدعت» نخواهیم بود.

خدا بر امّت من پنجاه نماز واجب کرد؛ آنگاه به من هنگام بازگشت بسوی زمین، به موسی علیه السّلام برخورد نمودم، به من گفت: خدا بر امّتت چه واجب کرد؟ گفتم: پنجاه نماز. موسی علیه السّلام گفت: برگرد و از خدا بخواه تا کم کند؛ زیرا امّت تو طاقت آنرا ندارند.

علاوه بر اینکه جمعی از مفسّرین، از همین آیه‌ی کریمه، استظهار وجود عالم «برزخ» کرده‌اند و آن را به معنای «حیات متوسّط بین دنیا و آخرت» تفسیر نموده‌اند، آیات دیگری که نمونه‌ای از آن در گذشته ذکر شد و قسمتی هم بعداً ذکر خواهد شد و همچنین روایات کثیره‌ای که از طریق شیعه و سنّی رسیده است و صریحاً دلالت بر وجود عالم «برزخ» و ثواب و عقاب آن دارند، در اثبات مطلب، کافی می‌باشند.

برای شما، از «گِل» بسان شکل پرنده میسازم و آنگاه در آن، می‌دَمَم، پس آن، به «اذن» خدا پرنده‌ای میگردد. و من، نابینای مادرزاد و بیمار مبتلا به برص را (بدون استفاده از وسائل و داروهای طبیعی) شفا می‌بخشم. و من به «اذن» خدا، مرده‌ها را، زنده میکنم. و شما را از آنچه که در خانه‌های خود، میخورید و از آنچه که ذخیره میکنید، آگاهتان میسازم».

گواهی میدهم که معبودی جز «الله» نیست؛ معبودی که یگانه است و بی‌شریک است. و گواهی میدهم که «محمّد» صلّی الله علیه و آله، بنده و فرستاده‌ی او است؛ از جانب او بحقّ مبعوث گشته و حقّ آورده است. و گواهی میدهم که «علی(ع)» بنده‌ی خدا و برادر رسول خدا است.