پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

اگر ما در شناخت ارزش‌های واقعی اسلام و عمل بدان‌ها عنایت داشتیم نباید دختر و پسری که به سنین ازدواج رسیده‌اند، برای تهیه‌ی مقدمات ازدواج، مشکل داشته باشند. متأسفانه جامعه‌ی اسلامی ما این‌گونه نیست، پس وظیفه‌ی دانشمندان اسلامی است که در ترویج این فرهنگ کوشش نمایند.

باید به او آزادی داد که به خانه‌ی پدر، مادر، برادر، خواهر و سایر خویشانش رفت و آمد کند و با دوستانِ شناخته شده و مورد اعتماد معاشرت نماید. مگر در موردی که مفسده‌ای در برداشته باشد. به هر حال ممنوعیت باید حالت استثنایی داشته باشد، اگر از حد خود بگذرد و به صورت سخت‌گیری و سلب آزادی در آید، عواقب خوبی در پی ‌ندارد.

هرگاه آدمى‌ به رنج و زيانى‌ در افتد در هر حال ما را به دعا مى‌‏خواند؛ به پهلو خفته باشد يا نشسته يا ايستاده. امّا هنگامى‌ كه رنج و گرفتارى‌‏اش را برطرف ساختيم، فوراً به حالت غفلت سابق باز مى‌‏گردد؛ آن چنان كه گويا ما را براى‌ رفع گرفتارى‌‏اش نخوانده‏ است. اين چنين اعمال زشتِ اسراف كنندگان در نظرشان زيبا جلوه مى‌‏كند.

راه دیگر اقدام رسمى به ازدواج تا آخرین مرحله یعنى مرحله عروسى است، منتها با طرق خاصى که امروز فراوان است (و بسیارى از آنها شرعاً هم جایز است) از انعقاد نطفه‌ی فرزند جلوگیرى شود، چون اشکال عمده‌ی ازدواج، مسئله‌ی فرزندانى است که میوه‌ی آن مى‌باشد که تحمل آن براى جوانان در این سنین و با ادامه‌ی تحصیل مشکل است.

صفت غضب مانند صفات دیگر، از دوران کودکی مایه می‌گیرد. همه‌ی انسان‌ها از وجود این غریزه برخوردارند، ولی شدت و ضعف آن، به اوضاع و شرایط محیط تربیت و رفتار پدر و مادر و سایر معاشران کودک بستگی دارد. پدر و مادر با اعمال و رفتار خود می‌توانند این غریزه را به حال اعتدال پرورش دهند یا به افراط و تفریط بکشانند.

تجربه نیز به همگان نشان داده است که معمولاً زوج‌های جوان در ابتدای زندگی، تهی‌دست بودند و جز مختصری برای گذران، چیزی نداشته‌اند، اما به تدریج و با تلاش و توکل، بی‌نیاز شده‌اند. اگر هر کس به فامیل و نزدیکان خود، نگاهی بیندازد و سیر زندگی آنان را اجمالاً بداند، حرکت از فقر به غنای آبرومندانه را درمی‌یابد.

بنابراین به خانواده‌ی عروس توصیه می‌کنم: اگر خیر و سعادت دختر و دامادتان را خواهانید همواره به دخترتان سفارش کنید که با شوهرش بسازد و به او احترام بگذارد. بعد از آن در زندگی آنها دخالت نکنید و بگذارید با رفتار و اخلاق و خواسته‌های یک دیگر آشنا شوند، و در تنظیم برنامه زندگی و حل مشکلات تفاهم نمایند.

پس بهترین راه همسرداری این است که مرد میانه روی را از دست ندهد و با عقل و تدبیر رفتار کند. خطاهای کوچک همسرش را ـ که از روی اشتباه یا غفلت و فراموشی صادر شده ـ ‌به کلی نادیده بگیرد و برای آن‌ها دعوا و داد و فریاد راه نیندازد بلکه بهتر است اصلاً به رویش نیاورد؛ زیرا قصد خلاف نداشته تا استحقاق خشونت و مؤاخذه داشته باشد.

ساختار ويژه‌ی روح انسان چنين است كه طبعاً خداخواه، خداجو و خداپرست آفريده شده و توجه به مبدأ آفرينش و خداپرستى‌ به صورت يك غريزه در وجودش نهاده شده است. چنان كه غريزه‌ی ميل به غذا در طبيعت انسان نهاده شده و طبعاً احساس گرسنگى‌ مى‌‏كند و دنبال غذا مى‌‏رود، خداجويى‌ و خداپرستى‌ هم در ساختمان روح و نفس او نهاده شده است و طبعاً بدان سوى‌ تمايل دارد و جذب مى‌‏شود.

باید سعی کند خود را از وابستگی به خانواده آزاد سازد و خود مستقلاً امور خانه را اداره نماید. کارِ خانه‌داری دشوار است ولی باید آن را تحمل نمود. این درست نیست که بعد از ازدواج هم از پدر و مادر انتظار داشته باشد وظایفی را که بر عهده‌اش نهاده شده انجام دهند.

نوجوان به فرد مطلع و مورد اعتمادی نیاز دارد تا صریح و روشن، اطلاعات صحیح را در اختیار او قرار دهد و به انحراف کشیده نشود. این راهنمایی‌های روشن‌گرانه و سرنوشت‌ساز را نه در صدا و سیما می‌تواند بشنود، نه در مدرسه و کلاس درس و نه در کتاب‌ها، بلکه بهترین افرادی که می‌توانند در این خصوص او را کمک کنند، پدر و مادرند.

عیب‌جویی و بدگویی، عوامل و علل مختلفی دارد؛ حسد، دشمنی، کینه‌توزی، انتقام‌جویی، خودستایی، جلب محبت دیگران و ده‌ها مورد دیگر، از عوامل بدگویی به ‌شمار می‌آیند. برخی به ظاهر اظهار دوستی می‌کنند و برای خیرخواهی از دیگران بدگویی می‌کنند و کینه‌ی آنان را در دل‌های آدم می‌پرورانند و قصدی جز این ندارند که خود را خیرخواه جلوه دهند.

خوب است مرد، بعد از عروسی چند روزی در منزل بماند، و در صورت امکان، چند روزی مرخصی بگیرد و کار را کنار بگذارد. با این عمل به همسرش احترام نهاده و مراتب عشق و علاقه خود را به همسر و زندگی جدید ابراز می‌نماید، بدون شک در همسرش نیز عکس العمل نیکویی خواهد داشت.

به هر حال فطرت بشر با خدا آشناست و توجه به مبدأ هستى‌ و پرستش و خضوع در برابر او، در نهاد انسان‏ها گذاشته شده است. شعور و احساس مذكور از ابتداى‌ كودكى‌ در فطرت انسان بوده است، ليكن در آغاز كاملاً خفته و نهفته است و به صورت قوه و استعداد وجود دارد و كم‏كم بيدار و شكوفا مى‌‏شود.

رفتار و گفتارت را اصلاح کن تا این قبیل حوادث تکرار نشود. شاید حسودی‌گری او در اثر عقده‌ی حقارت و خودکم‌بینی باشد. شاید در برادر و خواهرش امتیازی دیده و خیال کرده که بدان‌سبب تو او را بیش‌تر دوست داری. شاید خود را در مقابل برادر و خواهرش وجود بی‌ارزشی یافته است.

در رسانه‌ها و سخنرانی‌ها و نوشته‌ها در مذمّت مهریه زیاد صحبت می‌شود، ولی از بدیِ توقع جهاز مفصل اصلاً صحبتی در میان نیست. گویا همه پذیرفته‌اند که خانواده‌ی عروس به جرم دختردار شدن، باید به هر حال جهاز کاملی برای دخترش فراهم سازد. زن‌ها در همه جا مورد تعدی قرار گرفته‌اند، و توقع جهاز نیز یکی از این موارد است...

به دلیل اهمیت جشن تکلیف، جا دارد پدران و مادران، خدا را بر این عطیه و احسانِ بی‌منت، شکر کنند و آن روز را جشن بگیرند. شایسته است که این جشن ـ به دور از اسراف ـ اما به خوبی برگزار شود و پدر خانواده یا هر فرد شایسته‌ی دیگری، درباره‌ی عظمت و اهمیت تکلیف و مکلف شدن و مسائل مربوط به آن، سخن بگوید.

این‌گونه زن‌ها واقعاً شیطانی هستند به صورت انسان، آنان دشمن آسایش و خوشیِ خانواده‌هایند، همانند شیطان ایجاد نفاق و دشمنی و اختلاف می‌کنند، کانون‌های گرم زناشویی را به زندانی تاریک و دردناک تبدیل می‌کنند. چه باید کرد؟ این‌هم یکی از صفات زشت و بی‌ادبی‌های جامعه‌ی ماست.

خدايى‌ كه هر چيزى‌ را نيكو بيافريد و خلقت انسان را از گل آغاز كرد. سپس نسل او را از چكيده‌ی آب بى‌‏ارزش قرار داد. آن گاه نطفه‌ی بى‌‏جان را نيكو بياراست و از روح (منسوب به) خودش در آن بدميد و براى‌ شما گوش و چشم و قلب قرار داد. باز هم شما خدا را اندك سپاس‏گزار هستيد.

بهترین روشی که پدر و مادر در این مرحله می‌توانند انتخاب کنند، این است که عملاً جلوی بچه را بگیرند. اگر می‌خواهد به زور چیزی را از بچه دیگری بگیرد، نگذارند و اگر گرفت، از دستش بگیرند و به صاحبش برگردانند. چیزی را که می‌خواهند برندارد، در دسترسش قرار ندهند. برای جلوگیری از کودکان کم‌رشد، قفل و کلید از هر موعظه و مجازاتی مؤثرتر می‌باشد.