وحی در ادیان آسمانی

سپس همین کلام الاهی و حقیقت بسیط نورانی، از قلب و عقل رسول خدا بر نفس حیوانی، و از نفس حیوانی بر قوه‌ی خیال تنزّل می‌یابد. منشأ اراده می‌شود، اعصاب و مغز را متأثر می‌سازد و زبان را تحریک می‌کند. بدین‌ وسیله همان کلام بسیط نورانی، در قالب کلمات و کلام تدریجی‌الوجود، و به صورت امر و نهی و استفهام و خبر، در صفحه‌ی هوا تحقق می‌یابد. و از این طریق به گوش مؤمنان می‌رسد و بعد از طی مراحلی دیگر، در قلب آنان وارد می‌شود یا به وسیله‌ی نویسندگان در صفحات کتاب منقش می‌گردد.

گاهی خدای متعال در حال خواب چیزهایی را به بعض انسان‌ها القاء می‌کند که بعداً به همان صورت تحقق می‌یابد، لیکن در اسلام وحی نامیده نمی‌شود. گفته نمی‌شود: به فلانی وحی شد. ما عقیده داریم به ائمه‌ی معصومین(ع) نیز علومی القاء شده ولی وحی نامیده نمی‌شود، زیرا مسلمانان اجماع دارند که بعد از پیامبر(ص) بر کسی وحی نخواهد شد.

خداوند متعال زمين و آسمان و كل جهان طبيعت را قانونمند آفريده و قانون عليت را بر آن حاكميت داده است. جهان بر طبق قوانين و سنن معيّن اداره مى‏شود، و قانونمندى خود را از آفريدگار گرفته و مى‏گيرد و انجام وظيفه مى‏‌كند. شايد مقصود از وحى الهى كه در اين قبيل آيات استعمال شده همين معنا باشد؛ يعنى هدايت تكوينى.

علاوه بر اين، بعثت انبياء يك واقعيت تاريخى غيرقابل انكار است. در طول تاريخ بشر انسان‏هاى ممتازى براى ارشاد و هدايت مردم قيام كرده و مدعى بوده‌اند كه با خداوند سبحان در ارتباط هستند و براى نجات انسان‏ها از مهالك و تأمين سعادت دنيوى و اخروى آن‏ها برنامه و پيام دارند. به شهادت تاريخ، پيامبران، انسان‏هاى برگزيده‌اى بودند كه هرگز در زندگى نقطه ضعفى نداشتند و به امانت‏دارى، درست‏كارى، صدق، اخلاص و خيرخواهى معروف بودند.