زندگی حضرت امیرالمومنین(ع)

هنگامي كه حضرت علي(ع) مشغول شستن بدن مبارك رسول خدا(ص) بود و گروهي از اصحاب او را كمك مي‏كردند و در انتظار پايان يافتن غسل بودند و خود را براي نمازگزاردن بر پيكر مبارك آن حضرت آماده مي‏كردند، ماجراي پر غوغاي «سقيفه‏ی بني ساعده»[2] براي انتخاب جانشين پيامبر(ص)‌ بر پا شد در آنجا جمعي از انصار‌(مسلمانان اهل مدينه) و برخي از مهاجرين...

فریاد این زن تمام حاضران را به‏ شگفت درآورد و با توجه از او پرسیدند جریان چگونه بوده است؟ گفت من در چند سال قبل با مردی چوپان كه از نظر موقعیّت خانوادگی به قبیله ما نمی‏‌خورد ازدواج كردم و ثمره آن ازدواج این فرزند بود ولی بعد از زایمانم برادرانم سخت مرا عتاب كردند و گفتند این فرزند و پدرش را باید رها كنی...

همچنین جا داشت که رسول گرامی(ص) از نظر محاسبات اجتماعی و سیاسی گرفتار ترس شود. زیرا وصایت و جانشینی شخصی مانند حضرت علی(ع) که بیش از سی و سه سال از عمر او نگذشته بود بر گروهی که سنّ و سال آن‏ها از او به ‏مراتب بالاتر بود بسیار گران بود، گذشته از این خون بسیاری از بستگان همین افراد که دور پیامبر(ص) راگرفته بودند، درصحنه های بدر و احد و... به‏دست حضرت علی(ع) ریخته شده بود و حکومت چنین فردی بر مردم کینه توز بسیار سخت خواهد بود.

آن حضرت، نه تنها در آغاز رسالت ، بلکه به ‏مناسبت های مختلف، در سفر و حضر به ‏ولایت و جانشینی حضرت علی(ع) تصریح کرده است، ولی هیچ یک آن‏ها از نظر عظمت و صراحت و قاطعیّت به‏ پای «حدیث غدیر» نمی رسد.

در این میان گروهی که وجدان بیدار و دل روشن داشتند فرمایش‌‏های پیامبر(ص) را به ‏جان و دل پذیرفتند مخصوصاً بعد از فتح مکّه که مسلمانان با آزادی کامل توانستند منطق اسلام را به‏ گوش توده‏ی مردم به ‏ویژه جوان ها برسانند، ولی گروهی متعصّب و نادان هنوز حاضر نبودند دست از این کار غلط خود بردارند و عادت زشت بت پرستی و پیروی از اوهام و خرافات را کنار بگذارند.

اقامت امیر مؤمنان(ع) نقشه منافقان را نقش بر آب کرد لذا به ‏فکر افتادند نقشه‏ دیگری طرح کنند تا حضرت علی(ع) نیز مدینه را ترک گوید، از این رو شایعه کردند که روابط پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) به‏ تیرگی گراییده است و حضرت علی(ع) به‏ جهت دوری راه و شدّت گرما از جهاد در راه خدا سرباز زده است.

سعد وقّاص كه در باطن از دشمنان امام(ع) بود و به ‏مقامات معنوی و افتخارات بارز آن حضرت رشك می برد، و روزی كه عثمان به ‏وسیله‏ مهاجمان مصری كشته شد همه مردم با كمال میل و رغبت، امیر مؤمنان(ع) را برای خلافت و زعامت انتخاب كردند، جزو چند نفر انگشت شماری بود كه از بیعت با امام(ع) امتناع ورزیدند...

سپاه اعراب از مشرکین مکّه و یهود اطراف مدینه در کنار خندقی که شش روز پیش از ورود آنان، مسلمانان اطراف مدینه حفر کرده بودند قرار گرفت، آنان تصور می‏کردند که همچون گذشته با مسلمانان در بیابان اُحد یا بدر روبرو خواهند شد ولی این بار اثری از سپاه اسلام ندیدند و در نتیجه به‏ پیشروی خود ادامه دادند تا به ‏دروازه‏ شهر مدینه رسیدند مشاهده خندقی ژرف در نقاط آسیب پذیر مدینه آنان را حیرت زده ساخت، شمار سربازان دشمن از ده هزار نفر گذشته بود در حالی که عدد سربازان اسلام از سه هزار نفر تجاوز نمی‌‏کرد.

ارتش اسلام مکانی را اردوگاه خود قرار داد که از پشت به‏یک مانع و حافظ طبیعی یعنی کوه احد محدود می‏شد، ولی در وسط کوه بریدگی خاصّی بود که احتمال می‏رفت دشمن،کوه را دور زند و از وسط آن بریدگی در پشت اردوگاه مسلمانان ظاهر شود، پیامبر(ص) برای رفع این خطر عبدالله بن جبیر را با پنجاه تیر انداز روی تپّه‏ای مستقر ساخت که از نفوذ دشمن از این راه جلو گیری کنند و فرمان داد که هیچگاه از این نقطه دور نشوند.

دختر پیامبر(ص) مورد میل و علاقه من است، این را گفت و دست از کار کشید و راه خانه‏‌ی پیامبر(ص) را که در آن وقت در خانه امّ سلمه به ‏سر می‏‌برد در پیش گرفت، هنگامی که در خانه‏‌ی رسول اکرم(ص) را کوبید، پیامبر(ص) فوراً به‏ امّ سلمه فرمود: برخیز و در را باز کن که این کسی است که خدا و رسولش او را دوست می‏‌دارند.

گروهی از مسلمانان که به ‏عللی نتوانسته بودند مکّه را برای هجرت به‏ مدینه ترک کنند پیوسته مورد آزار قریش بودند و اموال آنان و کسانی که مهاجرت کرده و اما موفق به ‏انتقال دارائی خود نشده بودند همواره از طرف قریش تهدید می‌‏شد.

دشمنان احساس کردند که حضرت علی(ع) آماده است تا پای جان با آنان بجنگد و به‏ چشم خود ديدند که نزديک بود يکی از آنان جان خود را از دست بدهد، لذا از تصميم خود برگشته و راه مکّه را پيش گرفتند، و امام(ع) نيز حرکت به ‏سوی مدينه را ادامه دادند در نزديکی کوه ضجنان يک شبانه روز به‏ استراحت پرداخت تا افراد ديگری که تصميم مهاجرت دارند به‏آنان بپيوندند.

هیچ یک از آن دو فرشته نتوانستند مرگ را بپذیرند و خود را در راه زندگی دیگری فدا کنند، سپس خدا به‏ آن دو فرشته خطاب کرد که به ‏زمین فرود آیید و ببینید که علی(ع) چگونه مرگ را خریده، خود را فدای پیامبر(ص) کرده است، سپس جان علی(ع) را از شر دشمن حفظ کنید.

چهل نفر مسلّح كه به ‏قصد كشتن پیامبر(ص) جمع شده بودند اطراف خانه را محاصره كرده و از شكاف در به ‏داخل می‌‏نگریستند و وضع خانه را عادی می‏‌دیدند و چنین می‏‌پنداشتند كه پیامبر(ص) در بستر خود آرمیده است، همه سرا پا مراقب بودند و آنچنان وضع خانه را تحت نظر گرفته بودند كه هیچ فعل و انفعالی در داخل منزل از نظر آنها پنهان نبود...

درنتیجه این فرمان، بر ملّت عراق به ‏ویژه کوفیان آنچنان فشاری آمد که احدی از شیعیان از ترس مأموران مخفی معاویه نمی‏توانست راز خود را حتّی به‏ دوستان ابراز کند مگر اینکه قبلاً سوگندش می‏داد که راز او را فاش نسازد.[2] معاویه برای سومین بار به‏نمایندگان سیاسی خود در استان‏های سرزمین اسلامی نوشت که شهادت شیعیان علی(ع) را در هیچ مورد نپذیرند.

اسحاق گفت: علی(ع) نخستین فردی است که به‏پیامبر(ص) ‏ایمان آورد، اما روزی که او ایمان آورد در سنین کودکی به‏سر می‏برد (یا به‏تعبیر دیگر هنوز به ‏سنّ تکلیف نرسیده بود) و نمی‏توان برای ایمان آوردن در سنین کودکی ارزش قائل شد، امّا ابوبکر اگرچه بعدها ایمان آورد، ولی روزی که به ‏صف خداپرستان پیوست فرد کاملی بود و لذا ایمان و اعتقاد او در آن سنّ ارزش دیگری داشت.

آری او از جمله شخصیّت‏های بزرگی است که موضع‏گیری‏های دیگران درباره‏اش متفاوت بلکه گاهی کاملاً متضاد است، دوستانی دارد که در راه او سرازپا نمی‏شناسند و با تمام وجود هستی خویش را فدای او می‏کنند و به‏پاس دوستی او بدترین شماتت‏ها و سخت‏ترین شکنجه‏ها را به‏جان پذیرا می‏شوند و متقابلاً دشمنانی دارد لجوج و کینه‏تور که به‏هیچ وجه حاضر نمی‏شوند از دشمنی دست بردارند و راه صلح و صفا را پیش گیرند.

یکی از امتیازات زندگی درخشان علی(ع) سخنوری و بیانات شیوا و پرمحتوا و عمیق آن حضرت در موارد گوناگون است که به راستی «گنجینه بی‌مانند و ماندگار» و بسیار زیبا در فرهنگ اسلام می‌باشد، انشاء و شیوه‌ی بیان علی(ع) پس از قرآن، عالی‌ترین نمونه‌ی بلاغت و شیوایی است...

حضرت علی(ع) طبق معمول، سحرگاه به سوی مسجد آمد، همین که وارد مسجد شد، ابن ملجم به آن حضرت حمله کرد و ضربتش را بر فرق سر او وارد ساخت.

حضرت علی(ع) خطاب به سپاه خود فرمود: ای مردم! من سزاوارترم که به داوری قرآن، پاسخ مثبت دهم، ولی معاویه، عمروعاص، ابن ابی‌محیط، ابن ابی سرح و ابن مسلمه اهل دین و قرآن نیستند، من کوچک و بزرگ آنها را می‌شناسم که بدترین افراد هستند...