امر به معروف و نهی از منکر

مرزهای امر به معروف و نهی از منکر محدود به منطقه ای خاص نمی‌شود. آثار و نشانه‌های امر به معروف و نهی از منکر را می‌توان حتّی در میان امّت‌هایی از مناطق مختلف دنیا مشاهده کرد.

تجربه‌ی تاریخی بشر نشان می‌دهد که هرگاه فردی خواسته برخلاف علم و عمل، منافع جامعه را به خطر اندازد، انسان‌ها در سایه‌ی حس سودمحوری، خود را موظّف به بازداری و جلوگیری از آن دانسته اند و این حقّ مداخله، نظارت و اِعمال رفتارهای بازدارنده در راستای حفظ تمدّن را برای خود قائل شده اند...

قرآن کریم بارها از وجود سازوکارهای مداخلات اجتماعی به‌ویژه امربه‌معروف و نهی از منکر در امّت‌های گذشته سخن می‌گوید. گاه از نمونه‌های موفّق یاد می‌کند و زمانی از پیامدهای دردناک امرونهی برای آمران و ناهیان.

گویی این دو فریضه به ولایت وابسته اند و آمران به معروف و ناهیان از منکر به سبب ولایتی که خدا به آن ها داده است، حق و وظیفه دارند که به این کار اقدام کنند.

بسیاری از اقدامات انجام شده توسّط متولّیان امور فرهنگی، چون در ازای ترک معروف یا وقوع منکری نیست و جنبه ی آموزش عمومی و همگانی دارد، در حیطه ی امر به معروف و نهی از منکر به حساب نمی آید.

امام خمینی رحمه الله در این باره در کتاب تحریر الوسیله می نویسند: «چيزى كه عقلا يا شرعا واجب است، امر به آن واجب مى ‌باشد و چيزى كه عقلا قبيح، يا شرعا حرام است، نهى از آن واجب مى ‌باشد. و چيزى كه مندوب و مستحب باشد، امر به آن (هم) همچنين (مستحب) است و آنچه مكروه باشد، نهى از آن، چنين است.

در اسلام، از فریضه‌ی امر به معروف و نهی از منکر، به عنوان ضامن اجرای قوانین و دستورهای شرع مقدّس یاد شده است. آیات و روایات بسیاری درباره‌ی اهمیت و آثار و برکات آن وجود دارد تا آن جا که گفته می شود که همه‌ی کارها حتّی پیکار در راه خدا، در مقایسه با این فریضه، همانند قطره ای آب در برابر دریایی پهناور است.