زندگی حضرت امام صادق(ع)

آن حضرت می‌دانست که خفقان حاکم بر جامعه، مانع گسترش آثار آن حضرت و بازگویی حقایق برای آیندگان است، وصیّت کرد بعد از خود هفت سال در مراسم (حجّ) مجالس سوگواری برای او تشکیل دهند و مقداری از اموال خود را در این مراسم، به نیازمندان بدهند.

روایت شده؛ امام صادق(ع) با حالی ملکوتی مشغول نماز بود و آیات قرآن را در نماز تلاوت می‌کرد، ناگهان از حال رفت، پس از لحظاتی به حال عادی بازگشت، حاضران از او پرسیدند: «این چه حالی بود که به شما دست داد؟

حفض بن غیاث می‌گوید: امام صادق(ع) را دیدم از کنار درخت‌های باغ‌های کوفه عبور می‌کرد تا کنار یکی از نخله‌های خرما رسید، در آنجا وضو گرفت و مشغول نماز شد و به سجده رفت، شمردم پانصد بار در سجده گفت: «سُبْحانَ اللهِ»، سپس بر تنه‌ی آن درخت تکیه نمود و به دعا و راز و نیاز پرداخت.

امام صادق: پدرم از پدرانش و آنها از رسول خدا(ص) نقل کردند که فرمود: خداوند دو عدد پیه در چشم قرار داده، و آن را شور نمود، اگر آن شوری نبود، آن دو عدد پیه، فاسد می‌شدند، و اگر چیزی مانند تیغ و خاشاک به آن می‌رسید، آن را پاره و نابود می‌کرد...

امام صادق(ع) و شاگردانش به مخالفان، آزادی بیان دادند و آنها را به مناظره دعوت کردند و دعوت مناظرات افراد را پذیرفتند و در این راستا مناظرات بسیار نمودند، که مجموعه‌ی آن، یک گنجینه عمیق و عظیم فرهنگی است، و از آثار درخشان دانشگاه جعفری است...

امام: آنچه من نهی کرده‌ام، این است که سخن مرا رها کنند و به آنچه خود دانسته‌اند (و بافته‌اند) تکیه کنند، ای یونس! اکنون بیرون برو و هر کدام از دانشمندان علم کلام را دیدی (که از شاگردان امام هستند) به اینجا بیاور.

ابوحنیفه با این که به عظمت علمی و تقدّم امام صادق(ع) از هر جهت اقرار داشت، در عین حال، مقام پرستی‌اش باعث شد که در برابر امام صادق(ع) قد علم کرد، در یکی از نشست‌ها، امام صادق(ع) درباره‌ی بطلان فتوا دادن براساس «رأی و قیاس» با ابوحنیفه صحبت کرد، و او محکوم شد و قول داد که دیگر بر اساس «رأی و قیاس» سخن نگوید.

شاگردان مختلفی با نژادهای گوناگون، از طوایف و مذاهب مختلف در کلاس درس امام صادق(ع) شرکت نموده و بهره می‌بردند، و در این کلاس درس‌های مختلف اسلامی، مانند: فقه، حدیث، اصول، علم کلام، تفسیر، علوم طبیعی و... تدریس می‌شد و شاگردان برجسته‌ای تربیت شدند...

منصور به حاکم خود در مکّه و مدینه به نام «حسن بن زید»، پیام داد که خانه‌ی امام صادق(ع) را بسوزان. حاکم، این دستور را اجرا کرد، و به خانه‌ی امام صادق(ع) آتش افکند به طوری که شعله‌های آن به در خانه و راهرو آن رسید. امام صادق(ع) بیرون آمد و به درون آتش رفت

هنوز امام سر از سجده بلند نکرده بود که صدای شیون را از خانه‌ی او شنیدم، امام صادق(ع) فرمود: «من او را به دعایی نفرین کردم که خداوند فرشته‌ای به سوی او فرستاد که عصایی آهنین بر سر او زد، به گونه‌ای که بر اثر ضربه‌ی آن، مثانه‌ی او شکافته شد و مرد.

منصور وحشت‌زده و لرزان شد و به امام عرض کرد: «فردا اگر خواستید به حرم جدّت (مدینه) بازگردید، و اگر خواستید در اینجا با کمال احترام بمانید، سوگند به خدا بعد از این حادثه هرگز گزارش کسی را در مورد تو قبول نخواهم کرد.

امام صادق(ع) اصل قیام را روا می‌دانست، ولی یاران راستینی که در خط فکری امامان خاندان رسالت حرکت کنند و قیام را به بیراهه نکشانند نداشت، از این رو قیام و نهضت فکری و انقلاب فرهنگی را بر قیام و انقلاب نظامی و مسلّحانه ترجیح می‌داد.

در عصر امامت امام صادق(ع) و قبل از آن، قیام‌ها و نهضت‌هایی بر ضّد طاغوتیان وقت روی داد، امام صادق(ع) به عللی به طور مستقیم وارد آن نشد، ولی آن قیام‌هایی را که بر اساس صحیح اسلامی رخ می‌داد تأیید می‌کرد...

کسی که سلطان ستمگری را ستایش کند، و در برابر او تواضع و فروتنی نماید تا در کنار او به نوایی برسد، چنین کسی همنشین آن سلطان در آتش دوزخ خواهد بود.

کَلْبی می­‌گوید از نزد عبدالله برخاستم و از خانه‌ی او بیرون آمدم و با خود گفتم: این جمعیّت (قریش در مسجد) به اهل بیت(ع) دروغ بسته‌اند (و به دروغ عبدالله را به عنوان امامِ بعد از امام باقر(ع) به من معرفی کرده‌اند) به مسجد رفتم...

سخنرانی امام صادق(ع) قبل از امامت، در مراسم حجّ، باعث تبعید او و پدرش از مدینه به شام شده است و با توجّه به محتوای سخنرانی به خوبی روشن می‌شود، که امام صادق(ع) چگونه با صراحت و قاطعیّت، حکومت هشام را تخطئه کرده و مردود شمرده است.

امام سجّاد(ع) روایت می‌کند که رسول اکرم (ص) فرمود: «هنگامی که پسرم جعفر بن محمّد... متولّد شد، نام او را «صادق» بگذارید چرا که به زودی از نوه‌های او شخصی به نام جعفر، ظهور می‌کند و به دروغ ادّعای امامت می‌کند، از این رو نام او جعفر کذّاب است.

این امام بزرگوار، غدیر و فرهنگ غدیر را زنده کرد و به آرمان و محتوای خطبه‌ی حضرت زهرا (س) تحقّق عینی بخشید و به عنوان صادق آل محمّد(ص) در برابر دروغ‌سازان و نیرنگ‌بازان اموی و عبّاسی، چهره‌ی راستین اسلام و فقه آل محمّد(ص) را آشکار ساخت.