جهاد با نفس

روشن است نبرد، بين اين دو جهت درونی ما وجود دارد و اصالت بخشيدن به جنبه‌ی انسانی و ملكوتی و كنترل جنبه‌ی حيوانی، نوعی جهاد با نفس قلمداد می‏گردد. بديهی است هر يك از اين دو جنبه‌ی نفسانی ما كه حاكم شوند، يك سبك رفتاری ويژه‏ای دارند؛ مثلاً در كسب و خرج پول، اگر جنبه‌ی ملكوتی حاكم گردد تمامی زندگانی دنيوی، از جمله پول را به عنوان «هدف» نمی‏بيند، خود را خادم ثروت نمی‌‏داند ...

ازدواج نقش تربيتی فوق‌‏العاده‏ای برای پسران و دختران دارد، نخستين گام برای رهايی از خودمحوری به سوی «غير دوستی» «ايثار» و رهايی از خامی و ناپختگی است. اسلام به ازدواج به عنوان امری مقدس و عبادتی كم‌نظير و در مواردی به عنوان يك وظيفه‌ی واجب شرعی می‏نگرد. در روايات آمده است: «هيچ بنايی محبوب‏تر از بنای ازدواج نيست».

صيانت از سيمای انسانيت خويش، در گرو خودسازی است، زيرا انتخاب هندسه و شكل جان، در دنيا به دست خودماست، برخی، خواسته يا ناخواسته، دانسته يا ندانسته چهره‌ی حيوان را برای جان خويش برمی‌گزينند و برخی همان چهره‌ی انسانی را نگه‏داری می‏كنند و در قيامت هم به سيمای انسان زيبا پا به صحرای محشر می‏گذارند. درست مانند شكل دهی به يخ كه نوع قيافه و شكل هندسی آن بستگی دارد به ظرفی كه آب روان را در آن ظرف می‏ريزيم و در يخچال قرار می‏دهيم.

وجودی است دارای ابعاد و مراتب، يك بعدش مادّی و وابسته به بدن است و كارهای مادّی انجام می‏دهد. بعد ديگرش مجرّد و برتر از مادّه است و به امور غير مادّی می‏پردازد، يك مرتبه‌‏اش حيوانی جسمانی است و يك مرتبه‌‏اش انسانی ملكوتی، پس در عين حال كه بيش از يك حقيقت نيست، هم غرايز و صفات حيوانی را دارد و كارهای حيوانات را انجام می‏دهد، هم ازغرايز و صفات انسانی برخوردار است و كارهای انسانی می‏كند.

نيم نگاهی به سرمايه‌‏ای گران‏بها كه خداوند تعالی در نهاد آدمی نهاده است، او را در مسير خودسازی كمك می‏كند. عزيزان گرامی! بياييد با گنج معنوی و ارزش‏های وجودی ‏خويش آشنا شويم و با خودسازی، زمينه رشدی را كه در فرايند هستی خود داريم ضايع نسازيم و خود حيوانی را اصيل نگيريم كه در اين صورت، خود را به بهايی ناچيزی فروخته‌ايم و به حقير ماندن و پستی، تن داده‌ايم. در صورتی كه اگر خود ملكوتی خويش را با تمامی دنيا هم عوض كنيم، زيان است.

در آغاز كار، نفس او عاقبت كارش را به صورت واقعی به او نشان نمی‏دهد، بلكه وسوسه می‏كند كه برای نجات از افسردگی، يا از باب تفريح، يا برای لذّت بردن، قدری افيون مصرف كن. اگر از آغاز، واقعيت و عاقبت كار را نشان می‏داد به دام اعتياد گرفتار نمی‏شد. يك جنايت‌كار قاتل، هنگام قتل، كار خويش را توجيه می‏كند؛ مثلاً می‏گويد: می‏خواهم حقّم را بگيرم، يا از غيرت و شرف خود دفاع كنم، يا اين فرد زورگو را سرجايش بنشانم، يا ما كه نمی‏خواهيم طرف را بكشيم، می‏خواهيم او را ادب كنيم و...

می‌‏توان گفت: تمامی اضطراب‏ها، نگرانی‏ها و ناكامی‏‌های بشر امروز، از استفاده‌ی بی‌رويّه و يا سوء استفاده از نعمت‏های خدادادی است؛ مثلاً: غذاها، ويتامين‏ها، كالری‏ها برای سلامت و شادابی بدن ما آفريده شده، ولی كمبود يا زياده‌روی در استفاده از قند، چربی، آهن و... هر دو باعث بيماری است و استفاده منظّم و كنترل شده و به اندازه‌ی اين‌ها، باعث سلامت و طول عمر است.

قرآن حقيقت انسان را روح جاودانه‌ی او می‏داند. روحی كه از بس شرافت دارد به خدا منسوب است. بديهی است تمامی هستی، آفريده‌ی خداست، ولی همان‌گونه كه كعبه را خانه‌ی خدا، ماه رمضان را ماه خدا و روزهای مهم را «يوم الله» می‏گوييم، «روح» را نيز روح منسوب به خدا و از او و به سوی او می‏دانيم[1] و هستی خويش را عين وابستگی به خدا می‏دانيم، همان‌گونه كه تصوير يك چيز در آينه، صد در صد به صاحب عكس وابسته است و اگر او از مقابل آينه كنار رود، تصوير داخل آينه نابود می‏گردد.

يكی از پی‏آمدهای انسان‏‌مداری مادی، سكولاريسم و دخالت ندادن دين در عرصه مناسبات اجتماعی است. اين نگاه مادی‏‌گرايانه كه انسان را نظير يك ماشين می‏شناسد بحران‏های زيادی آفريده است، مانند: بحران هويّت انسان، از خود بيگانگی، بالا رفتن آمار بيماری‏های روانی و خودكشی، بی‏بند و باری، سست شدن اخلاق و روابط عاطفی انسان‏ها و نيز پيدايش دو جنگ بزرگ اول و دوم جهانی با خسارت وحشتناك كه همه، بخشی از عواقب تفكر مادی جديد درباره‌ی انسان بود.

تمامى داستان‏هاى قرآن پر از پيام‏ها و نكته‏‌هاى خودسازى است. آيه‏‌هايى كه به توحيد و عقايد مى‏‌پردازد، هشدار مى‏‌دهد كه در ديدگاه و محضر خداييد، او به شما آگاه است.[5] مواظب باشيد و... خلاصه هر دسته از معارف قرآنى، آميخته است با رهنمودهاى تربيتى و معنوى.

گرچه در تدوين قانون اساسى به منظور پيش‏گيرى حكومت اسلامى از انحراف، پيش‌بينى‌‏هاى لازم به عمل آمده است. ازاين‏رو، رهبرى نظام بر عهده ولى فقيه عادل، اسلام‌‏شناس و آشناى با مسائل جهانى نهاده شده كه با انتخاب مجلس خبرگان، بر كل نظام نظارت دارد. در رأس قوه قضاييه كه از مهم‏ترين نهادهاى نظام است و مسئوليت رفع خصومات آحاد مردم را بر عهده دارد يك فقيه عادل و آشناى با مسائل قضايى است كه به وسيله رهبرى نظام، انتخاب و با اشراف او انجام وظيفه مى‌‏نمايد.