پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

این موضوع بر حضرتش بسیار گران آمد، چون به او علاقه زیادی داشت ولی فرمان خدا باید انجام شود، به دنبال این فرمان به مدّت چهل روز از آن خانه‌‏ی عشق و محبّت و صمیمیت فاصله گرفتند، روزها روزه و شب‏‌ها را به عبادت پرداختند و به‌وسیله عمّار یاسر به خدیجه پیغام فرستادند که گمان نکند دوری از او از روی بی‏‌اعتنایی است، بلکه به دستور پروردگار است و این موضوع را خیر بداند، زیرا خداوند متعال هر روز بر فرشتگان خود به او مباهات می‌‏‌کند.

اسحاق گفت: علی(ع) نخستین فردی است که به‏پیامبر(ص) ‏ایمان آورد، اما روزی که او ایمان آورد در سنین کودکی به‏سر می‏برد (یا به‏تعبیر دیگر هنوز به ‏سنّ تکلیف نرسیده بود) و نمی‏توان برای ایمان آوردن در سنین کودکی ارزش قائل شد، امّا ابوبکر اگرچه بعدها ایمان آورد، ولی روزی که به ‏صف خداپرستان پیوست فرد کاملی بود و لذا ایمان و اعتقاد او در آن سنّ ارزش دیگری داشت.

خدیجه(س) که از قبل علاقه مند به محمّد(ص) بود با شنیدن سخنان میسره گفت کافی است علاقه مرا به محمّد(ص) دو چندان کردی، برو من تو و همسرت را آزاد کردم و دویست درهم و دو اسب و لباس گرانبهایی در اختیار تو می‎گذارم، و سپس آنچه از «میسره» شنیده بود برای «ورقۀ بن نوفل» که دانای عرب بود نقل می‎کند، او می‎گوید: صاحب این کرامات پیامبر عربی است.

شخصیت انسانی مانند فاطمه‏ زهرا (س) دارای خصوصیّاتی است که او را نشانه قدرت بالغه و توانایی بدیع و عجیب پروردگار قرار می‌‌‏دهد. خدای متعال، محمّد(ص) را خلق کرد تا نشانه‏ قدرت او در بین انبیاء باشد. سپس پاره‏ تنش و دخت گران‌مایه‌اش حضرت فاطمه زهرا(س) را آفرید تا نشانه و علامت قدرت خدا در بین زنان باشد یعنی زنی که عصاره‏ فضایل و کرامت‏‌هاست...

آری او از جمله شخصیّت‏های بزرگی است که موضع‏گیری‏های دیگران درباره‏اش متفاوت بلکه گاهی کاملاً متضاد است، دوستانی دارد که در راه او سرازپا نمی‏شناسند و با تمام وجود هستی خویش را فدای او می‏کنند و به‏پاس دوستی او بدترین شماتت‏ها و سخت‏ترین شکنجه‏ها را به‏جان پذیرا می‏شوند و متقابلاً دشمنانی دارد لجوج و کینه‏تور که به‏هیچ وجه حاضر نمی‏شوند از دشمنی دست بردارند و راه صلح و صفا را پیش گیرند.

در مراجعت از سفر یثرب، در محلی به نام «ابواء» داغ دیگری بر قلب کوچک محمّد(ص) وارد شد. پدر مرده ای که تمام عواطف خود را متوجه مادر کرده بود، مادر را بیمار یافت و در حالی که خود را در آغوش گرم مادر جای داده بود شاهد مرگ مادر شد، و بدین ترتیب اندوه بیشتری قلب مبارکش را جریحه‎دار ساخت. «ام‎ّایمن» کنیز باقی مانده‎ی از پدر، محمّد(ص) مادر از دست داده را با محبت و عاطفه تمام پرستاری نموده و او را به مکّه بازگردانده و به پدر بزرگش عبدالمطلب تحویل داد.

انتظار فرج، يعنى انتظار گشايش از كار انسانيت. امروز كار انسانيت در گره‌هاى سخت، پيچيده و گره‌خورده است. امروز فرهنگ مادى، به‌زور به انسان‌ها تحميل شده است؛ اين یک گره است. امروز در سطح دنيا تبعيض، انسان‌ها را می‌آزارد؛ اين گره‌ی بزرگى‌ست. امروز كارِ ذهنيت غلطِ مردم دنيا را به آنجا رسانده‌اند كه فرياد عدالت‌خواه یک ملت انقلابى در ميان عربده‌هاى مستانه‌ی قدرت‌گرايان و قدرتمندان گم می‌شود؛ اين یک گره است.

اين‌همه نيروهاى معطل طبيعى، اين‌همه زمين‌هایی كه می‌تواند انسان را تغذيه كند، اين‌همه قواى كشف‌نشده مانند نيروهایی كه قرن‌ها در تاريخ بود مثلاً نيروى اتم، نيروى برق و الكتريسیته، قرن‌ها بر عمر جهان می‌گذشت اين نيروها در بطن طبيعت بود، اما بشر آنها را نمی‌شناخت، بعد یک روزى به‌تدريج استخراج شد.

امروز ما انتظار فرج داريم. يعنى منتظريم كه دست قدرتمند عدالت‌گسترى بيايد و اين غلبه‌ی ظلم و جور را كه همه‌ی بشريت را تقريباً مقهور خود كرده است، این غلبه را بشکند، اين فضاى ظلم و جور را دگرگون كند و نسيم عدل را بر زندگى انسان‌ها بِوَزاند، انسان‌ها احساس عدالت كنند.

اینكه آن بزرگوارها در غربتِ زیادى بودند، واقعاً همین‌طور است؛ دور از مدینه و دور از خاندان و دور از محیط مألوف؛ اما در كنار این، درباره‌ی این سه امام ـ از حضرت جواد تا حضرت عسكری‌ ـ نكته‌ی دیگرى وجود دارد و آن این است كه هرچه به پایان دوره‌ی حضرت عسكرى جلوتر می‌رویم، این غربت بیشتر می‌شود.

انسان بزرگى‌ست كه تمام دوران كوتاه زندگی‌اش ـ که در سن بیست‌وپنج‌سالگی به شهادت رسیده است ـ با قدرت مزوّر و ریاكار خلیفه‌ی عباسى، مأمون، مقابله و معارضه كرد و هرگز قدمى عقب‌نشینى نكرد و تمام شرایط دشوار را تحمل كرد...

امام بدبینی خود به مأمون را با هر زبانِ ممكن به همه‌ی گوش‌ها رساند. در وداع با حرم پیغمبر، در وداع با خانواد‌ه‌اش هنگام خروج از مدینه، در طواف كعبه كه برای وداع انجام می‌داد، با گفتار و رفتار، با زبان دعا و زبان اشك، بر همه ثابت كرد كه این سفر، سفر مرگ اوست.

سوم اینكه مأمون با این كار، امام را كه همواره یک كانون معارضه و مبارزه بود در كنترل دستگاه‌های خود قرار می‌داد و به‌جز خودِ آن حضرت، همه‌ی سران و گردنكشان و سلحشوران علوی را نیز در سیطره‌ی خود در می‌آورد، و این موفقیتی بود كه هرگز هیچ‌یک از اسلاف مأمون ـ چه بنی‌امیه و چه بنی‌عباس ـ بر آن دست نیافته بودند.

یک‌چنین شخصیتی مبارز، مجاهد، متصل به خدا، متوکل به خدا، دارای دوستانی در سراسر جهان اسلام و دارای نقشه‌ای برای اینکه حکومت و نظام اسلامی را پیاده بکند، این بزرگ‌ترین خطر برای حکومت ‌هارونی‌ست؛ لذا‌ هارون تصمیم گرفت که این خطر را از پیشِ پای خودش بردارد.

هیچ‌كس از نزدیکان آن حضرت و خواص اصحاب آن حضرت نبود كه نداند موسی‌بن‌جعفر براى چه دارد تلاش می‌کند و خودِ موسی‌بن‌جعفر در اظهارات و اشارات خود و كارهاى رمزی‌اى كه انجام می‌داد، این را به دیگران نشان می‌داد.

جریان‌هاى فكرى و عقیدتى در این دوران، برخى به اوج رسیده و برخى زاده شده و فضاى ذهنى را از تعارضات، انباشته و حربه‌اى در دست قدرت‌مداران، و آفتى در هوشیارى اسلامى و سیاسی‌ مردم گشته و میدان را بر عَلَم‌دارانِ صحنه‌ی معارف اصیل اسلامى و صاحبان دعوت علوى، تنگ و دشوار ساخته بود.

در مذاكرات و آموزش‌های امام به یاران و نزدیکانش، بهره‌گیری از عامل «بی‌نصیبی خلفا از دانش» به‌عنوان دلیلی بر اینكه ازنظر اسلام، آنان را حق حكومت‌كردن نیست، به ‌وضوح مشاهده می‌شود؛ یعنی اینكه امام همان مضمون متعرضانه‌ای را كه درس فقه و قرآن او دارا بوده، صریحاً نیز در میان می‌گذارده است.

امام در مواردی به این بسنده نمی‌كند كه امامت را برای خویش اثبات كند؛ بلكه همراه نام خود، نام امامان به‌حق و اسلاف پیشین خود را نیز یاد می‌كند و در حقیقت سلسله‌ی امامت اهل‌بیت را متصل و جدایی‌ناپذیر مطرح می‌سازد.

امام صادق(ع) مرد مبارزه بود، مرد علم و دانش بود و مرد تشکیلات بود. اما مرد علم و دانش بودنش را همه بسیار شنید‌ه‌اید؛ محفل درس امام صادق و میدان آموزشى كه آن بزرگوار به‌وجود آورد هم قبل از او و هم بعد از او در تاریخ زندگى امامان شیعه بی‌نظیر بود...

امام از درگیرشدن با قدرت مسلط، در صحنه‌ای حاد و پیکاری رویاروی اجتناب می‌ورزد؛ دست به شمشیر نمی‌بَرد و دست‌هایی را هم كه عجولانه و چپ‌روانه قبضه‌ی شمشیر را فشرده، برمی‌گشاید و آنها را به تیزبینی و موقع‌شناسی بیشتر وادار می‌سازد...