پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

دوران غیبت و عدم حضور امام معصوم(ع): اگر نگوییم اتّفاق و اجماع فقهاى شیعه اما قطعاً مى‌توان گفت اكثریت قریب به اتّفاق فقهاى شیعه نظرشان براین است كه در زمان غیبت امام معصوم هم، مانند زمان پیامبر و زمان حضور امام معصوم(ع) مشروعیت حكومت از طرف خداست ولى تحقّق عینى و استقرار آن با پذیرش مردمى و اقبال جامعه به آن است.

امام رضا(ع) دانش خود را از جدّش پيامبر خدا (ص) به ارث برده و سرچشمه جوشانى از علم و فضيلت بود كه تشنگان دانش و معرفت از فيض او بهره مى ‏بردند و تشنگى خود را براى فهم مشكلات و حلّ معضلات، بدو فرو مى ‏نشاندند. تاريخ، بسيارى از مناظرات علمى، و مباحثات فكرى آن حضرت را، كه موجب پيروزى بر دشمنان اسلام شده، براى ما بيان كرده است.

ولادت حضرت امام علی بن موسی بن جعفر(ع) معروف به امام رضا(ع)

حضرت رضا(علیه السلام) شخصیّتی هستند که جدّشان حضرت صادق(علیه السلام) آرزوی دیدارشان را داشتند.

سپس همین کلام الاهی و حقیقت بسیط نورانی، از قلب و عقل رسول خدا بر نفس حیوانی، و از نفس حیوانی بر قوه‌ی خیال تنزّل می‌یابد. منشأ اراده می‌شود، اعصاب و مغز را متأثر می‌سازد و زبان را تحریک می‌کند. بدین‌ وسیله همان کلام بسیط نورانی، در قالب کلمات و کلام تدریجی‌الوجود، و به صورت امر و نهی و استفهام و خبر، در صفحه‌ی هوا تحقق می‌یابد. و از این طریق به گوش مؤمنان می‌رسد و بعد از طی مراحلی دیگر، در قلب آنان وارد می‌شود یا به وسیله‌ی نویسندگان در صفحات کتاب منقش می‌گردد.

در زمان امام صادق(ع) تعداد معدودى از مردم امامت ایشان را قبول داشتند و سایر مردم از حقانیت ایشان مطّلع نبودند. حتى در بین امام‌زاده‌ها نیز برخى از آنها با وجود آن‌كه افرادى صالح بودند، اما مسایل امامت را به درستى نمى‌دانستند. امام راحل(رحمه الله) یكى دو بار در بیاناتشان این مطلب را فرمودند كه: مسأله‌ی ائمّه‌ی اثنا عشر، كه براى ما روشن است، خیال‌ نكنید كه از روز اول براى همه مردم این چنین روشن بود.

همين خصلت جمال دوستی است كه انسان را در مقابل هر موجودی که اندک جمالی دارد به خضوع و كرنش وامی‌دارد. انبياء(ع) كه نگهبان فطرت انسانند، می‌خواهند بشر را با جمالی آشنا سازند كه خضوع در مقابل آن جمال شايسته‌ی شأن انسان است؛ چون شأن انسان اين نيست كه در مقابل هر جمال ناقصی خضوع كند. تمام موجودات عالم زشت‌های زيبانما هستند.

آن پاک‌شدگان به تطهير الهی‌ هرگز عملی‌ را از نظر ما گناه محسوب می‌شود انجام نمی‌دهند امّا از آنجا كه خود را هميشه و در همه حال در محضر خدا می‌بينند، تمام امور مباح از جمله خوردن مقداری غذا و ميل اندک به خواب و استراحت را برای خود تقصير و گناه محسوب می‌كنند و لذا از خدا آمرزش می‌خواهند.

در این میان، سوره‌ی کوثر جایگاه ویژه‌ای دارد. دشمنان از این‌که پیامبر(ص) فرزند پسری نداشت، بسیار خشنود بوده و بر آن حضرت خرده می‌گرفتند. از این رو، خداوند وجود پربرکت حضرت فاطمه‌(س) را به وی ارزانی داشت و نسل او را پایدارترین نسل تاریخ نمود.

باید همه فکر این معنا را بکنیم که رژیممان را رژیم اسلامی بکنیم. رژیم اسلامی به این است که این افرادی که در کار هستند، این افرادی که در این رژیم سر کار هستند، فرض کنید مشغول به خدمت‏گزاری هستند کارمندهای دولتی همه‌‏شان، هر کدام آن‏جا که کار می‏‌کنند، کارشان کار اسلامی باشد. این فکر نباشد که حالا که این اداره، آن‏جایش خراب است، خوب، بگذار این‏جایش هم خراب باشد! حالا که آن آدم آن‏جا خلاف می‏کند، خوب، بگذار این‏جا هم خلاف بکند. همه مکلفیم، همه ما.

اماميه امام را انسان ممتازى‏‌ مى‏‌دانند كه از جهت عقيده و ايمان، التزام به مكارم و فضائل اخلاقى‏‌، شناخت صحيح احكام و قوانين واقعى‏‌ اسلام، تعبّد و عمل به وظايف دينى‏‌، سرآمد انسان‏هاى‏‌ عصر خويش بوده و در رتبه‌ی بعد از پيامبر مى‏‌باشد. همانند پيامبر از خطا، اشتباه، نسيان، ارتكاب خلاف و گناه مصونيت كامل داشته و معصوم است. چنين انسانى‏‌ مى‏‌تواند جانشين پيامبر و پيشواى‏‌ مردم باشد.

یک مسلمان وظیفه شناس نسبت به مسائل زندگی مادّی باید آنچنان محکم کاری و انضباط را رعایت کند که گویا همیشه در این جهان می‌ماند، و به ین ترتیب اهمال کاری‌های ریاکارانه‌ی مدّعیان زهد را مردود شناخته است.

اصولاً تمام انحراف‌های اخلاقی تا زمانی که از حدود عادی تجاوز ننموده، مربوط به علم اخلاق است و تنها مربیان اخلاقی باید به درمان آن برخیزند؛ ولی هنگامی که از صورت معمولی ـ که در غالب مردم ممکن است یافت شود ـ خارج شد، در این حالت صورت «بیماری» به خود می‌گیرد و از موضوع علم اخلاق بیرون می‌رود. حسدهای افراطی، تکبرهای افراطی، کینه‌توزی‌های افراطی، خودنمایی‌های افراطی و مانند اینها همه داخل در این قسمت می‌باشند.

دامنه‌ی تأثیرگذارى رفتارى بر دیگران نیز بسیار متغیر است. در سطح كلان، مى‌توان به تأثیرگذارى گروه‌هاى اجتماعى اشاره كرد. نمونه‌ی بارز آن گروه‌هایى است كه چه پیش از انقلاب و چه پس از آن در كشور خود ما تشكیل شد و افراد زیادى جذب این گروه‌ها شدند. در سطح پایین، مى‌توان به تأثیر یك دانش‌آموز بر یك كلاس مثال زد.

تمامى داستان‏هاى قرآن پر از پيام‏ها و نكته‏‌هاى خودسازى است. آيه‏‌هايى كه به توحيد و عقايد مى‏‌پردازد، هشدار مى‏‌دهد كه در ديدگاه و محضر خداييد، او به شما آگاه است.[5] مواظب باشيد و... خلاصه هر دسته از معارف قرآنى، آميخته است با رهنمودهاى تربيتى و معنوى.