پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

چرخ آموزش مراکز علمی اروپا تا پانصد سال بر اساس ترجمه‌ی کتاب‌های مسلمانان می‌چرخید. ما قدر قرآن را ندانستیم، اما آن‌ها دانستند و ترقی کردند. ما عقب ماندیم و آن‌ها قوی و ثروتمند شدند. اگر می‌خواهیم جایگاه واقعی دین اسلام باز گردد باید توجه بیشتری به قرآن کریم و آموزه‌های این دین نماییم. باید کاری کرد که جوانان با حقیقت قرآن آشنا شوند، چون کارِ ظاهری دوام ندارد.

و امّا توبه از گناهان قسم سوّم: این دسته از گناهان که با «حقوق النّاس» توأم است، توبه از آنها طریق خاصّ جداگانه‌ای دارد و از آن نظر كه مشروط به تحصيل رضای خاطر صاحبان «حق» است، طبعاً دشوارتر از دو قسم گذشته می‌باشد و گنهکاری چنین که علاوه بر تخلّف از فرمان خدا، تضییع حقوق مردم نموده است، در قدم اوّل باید در مقام تدارک حقّ ضایع‌شده‌ی مردم برآید و از هر راهی که ممکن است در جلب رضای خاطر آنان بکوشد.

تمامى داستان‏هاى قرآن پر از پيام‏ها و نكته‏‌هاى خودسازى است. آيه‏‌هايى كه به توحيد و عقايد مى‏‌پردازد، هشدار مى‏‌دهد كه در ديدگاه و محضر خداييد، او به شما آگاه است.[5] مواظب باشيد و... خلاصه هر دسته از معارف قرآنى، آميخته است با رهنمودهاى تربيتى و معنوى.

منشأ خوبی‌ها و بدی‌های افراد از نظر اسلام، از «قلب» سرچشمه می‌گیرد. اگر قلب، پاک و مؤمن و منور به نور الهی بود، صاحب آن رستگار خواهد بود؛ اگر چه گاهی هم معصیتی از او صادر شود، ولی اگر کثیف و تاریک بود صاحبش را به گمراهی می‌کشاند؛ هر چند اعمال خوبی هم داشته باشد. دیده می‌شود افرادی مرتکب معصیت می‌شوند، ولی در همان هنگام دلشان لرزان است و از خوف خدا ناراحتند که چرا چنین کردیم.

خدای متعال برای هدایت بشر و تأمین دنیا و آخرت او احکامی را توسط پیامبران و اولیای خود بیان کرده است. این احکام در واقع، برای عمل مردم به آن‌ها بیان شده است و گفتیم ایمانی که سبب فلاح و رستگاری مردم می‌شود بر اساس روایات، ایمانی است که عمل، جزء یا لازمه‌ی لاینفک (جدایی‌ناپذیر) آن باشد. لذا بدون عمل نمی‌توان امید به ثواب داشت.

عامل سوم بدبختی بشر: رفتار افراد با یکدیگر است. هر چند برای جلوگیری از بدرفتاری مردم با یکدیگر قوانینی وضع شده، قانونِ خود بشر تا چه اندازه می‌تواند جلوی ظلم و تعدی افراد به یکدیگر را بگیرد؟ ازاین‌رو، مردم باید دارای قانونی آسمانی باشند تا نتوانند لغوش کنند. آن‌گونه که دین می‌تواند از تعدی و اجحاف مردم به یکدیگر جلوگیری کند، قانون وضع شده‌ی بشر نمی‌تواند.

خداوند عالم، قسم یاد کرده که تمام افراد انسان در زیانند، و فقط کسانی استثنا شده‌اند که ایمان بیاورند. آیات از «ایمان» به «تجارت»، تعبیر کرده‌اند؛ تجارتی که سبب رستگاری و نجات از عذاب الیم و ورود در جَنّات[2] پروردگار است. خداوند متعال از باب لطف، انبیایی را بر انگیخته تا مردم را به ایمان دعوت کنند و راه تحصیل توشه‌ی آخرت را برای آن‌ها بیان نمایند.

وجود غرائز در انسان براي ادامه زندگي او لازم است. اما آن هنگام كه طوفان غرائز و كشاكش‌ هاي نفساني بر هستي ما چيره شود، جانمان راه رستگاري و افق هاي روشن و دل انگيز عروج و اعتلاي انساني را نمي بيند، روزه هاي مستحبي و واجب آرامشي براي ما فراهم مي آورد تا لختي تأمل كنيم؛ چرا كه فطرتِ كمال خواهِ انساني مي خواهد هر از چند گاهي با خودداري از برخي كارهاي روزمره، اراده خويش را تقويت كند و تعبد و بندگي را به مقامي بالاتر برساند. روزه داري پاسخي به صداي فطرت است.

در روايات آمده، چون شخص «مُحتَضر» یقین به انقضای اجل پيدا كرد، به ملک‌الموت می‌گويد: يک روز به من مهلت ده تا از گناهان خود توبه كنم و توشه‌ی راه بردارم. ملک‌الموت می‌گويد: روزهای عمرت به سر رسيد، ديگر روز نداری! می‌گويد: پس ساعتی مهلتم ده. جواب می‌شنود كه: ساعت‌های عمرت نيز به پايان رسيده است، ديگر ساعت مهلتی در کار نیست. آنگاه باب «توبه» بر او مسدود می‌گردد و روح از بدنش جدا می‌شود.

خداوند قرآن را بر پیامبر اکرم(ص) فرو فرستاد، در حالی که نوری است که قندیل‌های آن خاموش نمی‌شود و چراغی است که افروختن آن فرو نمی‌نشیند و دریایی است که ژرفای آن پیدا نمی‌شود و راهی است که رفتن درآن گمراهی ندارد و شعاعی تابان است که روشنی آن پایان ندارد...

گرچه در تدوين قانون اساسى به منظور پيش‏گيرى حكومت اسلامى از انحراف، پيش‌بينى‌‏هاى لازم به عمل آمده است. ازاين‏رو، رهبرى نظام بر عهده ولى فقيه عادل، اسلام‌‏شناس و آشناى با مسائل جهانى نهاده شده كه با انتخاب مجلس خبرگان، بر كل نظام نظارت دارد. در رأس قوه قضاييه كه از مهم‏ترين نهادهاى نظام است و مسئوليت رفع خصومات آحاد مردم را بر عهده دارد يك فقيه عادل و آشناى با مسائل قضايى است كه به وسيله رهبرى نظام، انتخاب و با اشراف او انجام وظيفه مى‌‏نمايد.

كسی كه عشق به «دنیا» و لذّات آن در دلش نشسته و حبّ شأنی از شئون دنيا راسخ در جانش شده است، در لحظه‌ی مرگ همان معشوق و محبوب دنيوی در نظرش مجسّم می‌گردد و دل او را از جا كنده و سرگرم خودش می‌سازد و در همان حال که قلبش متعلّق به «دنیا» و آویخته‌ی به «محبوب دنیوی» است. قبض روح می‌شود.

همانا قرآن پندآموزی است که در کار او فریب وجود ندارد و هدایت‌گری است که گمراه نمی‌کند و سخن‌گویی است که دروغ نمی‌گوید. هیچ کسی نزد قرآن نمی‌نشیند، مگر هنگام بلند شدن و جداشدن در او زیادت یا نقصانی ایجاد شود، زیادی در هدایت و نقصان در جهل و بی‌خبری او. بدانید که کسی با داشتن قرآن، نیازی و بدون آن ثروتی ندارد.

کسی که نماز می‌خواند یا در نماز جماعت شرکت می‌کند یا سایر عبادات را به جا می‌آورد اگر برای خدا و از روی ایمان و خلوص به جا آورَد، به حالش مفید خواهد بود، ولی اگر اعمالش برای دنیا باشد و بخواهد مردم او را خوب بدانند و به او اطمینان کنند تا بتواند خوب کسب و تجارت کند و تشنه‌ی تمجید و تعریف دیگران باشد، بهره‌ی او از این عمل فقط همین‌هاست و در روزی که سرایر و نیّت‌ها ظاهر شود، نمی‌تواند منتظر ثواب اخروی باشد.

اگر صبر نباشد، آدمی چگونه می‌تواند از خواب خوش برخیزد و نماز بخواند یا در روزهای گرم تابستان، تشنگی و گرسنگی را تحمل کند و روزه بگیرد؟ اگر صبر نباشد غنی چگونه طاقت می‌آورد مال عزیزش را که با هزار دردسر و چه بسا دوز و کلک پیدا کرده در راه خدا به فقرا انفاق نماید و حقوق واجبش را ادا نماید؟ اگر صبر نباشد، انسان چگونه می‌تواند با گرفتاری‌های روزانه و شداید و مشکلات، مقابله نماید و خود را نبازد و به زندگی‌اش ادامه دهد؟

به راستی اگر نبودند این انسان‌های نمونه که در برابر جنایت‌کاران، یک دنیا عاطفه و انسانیت و فضیلت‌خواهی هستند، انسان از جامعه‌ی انسانیت، مأیوس می‌شد. شخصی مثل علی بن ابی‌طالب(ع) کار می‌کرد؛ به طوری که باغستان‌های فراوانی را آباد ساخت و درختان زیادی را غَرس کرد و ...، اما هرگز این کارها را برای زراندوزی نمی‌کرد.

پس از چند روز کسی را به دنبال ابوبصیر فرستاد. او می‌گوید: وقتی به درِ خانه‌اش رفتم، برهنه پشت در نشسته بود! گفت: ای ابوبصیر! آنچه داشتم دادم و الآن برهنه‌ام. ابوبصیر می‌گوید: لباسی برایش تهیه کردم. پس از چند روز کسی را به سوی من فرستاد. رفتم و دیدم بیمار شده است، لذا هر روز می‌رفتم و احوالش را جویا می‌شدم تا وقتِ احتضار و جان دادنش رسید.

چقدر تأسف‌آور است که انسان از این دنیا برود و جهنمی از اخلاق و صفات بد برای خود بسازد. به علاوه، کسی که به امراض روحی مبتلا باشد، در این دنیا هم روزگار خوشی ندارد. مثلاً حسود، اگر چه در انواع نعمت‌ها زندگی کند و زندگی‌اش، ظاهر خوشی داشته باشد، یک ساعت خوش که روحش در عذاب نباشد ندارد؛ حتی در خواب نیز از خوشی و داشته‌های دیگران رنج می‌برد! شخص بد اخلاق و عصبانی نیز چنین است

«هارون الرّشید»، «عبدالله بن حسن»؛ نوه‌ی امام سجاد(ع) را گرفته و به جُرم بدگویی کردن، محبوس داشت. سعایت کردند که او داعیه‌ی خلافت دارد. هر چه نامه نوشت که مرا بی‌تقصیر به زندان افکنده‌اند، فایده نبخشید تا این‌که نامه‌ای تند به هارون نوشت. هارون، «جعفر برمکی» را خواسته، گفت: گویا در زندان به او سخت می‌گذرد، خانه‌ی خوبی برایش تهیه کن و از او پذیرایی نما.

مجالست با دوستان بیش از هر قشری در نوجوانان تأثیرگذار است. معاشرت و همنشينى با دوستان سالم و با ايمان موجب رشد شخصيت انسان و تقويت ارزش هاى اخلاقى و معنوى در نوجوانان مى گردد. انتخاب دوستانى كه از لحاظ درسى، اخلاقى، خانوادگى و ادب، شايسته اند، خود مى تواند بهترين بازوى موفقيت نوجوان و قرار گرفتن در مسير پاك و بدون انحراف باشد.