پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

گویند عمادالدین فقیه، در شیراز می‌زیست، گربه‌ای داشت، هر وقت او به نماز می‌ایستاد، آن گربه به او اقتدا می‌کرد، رکوع و سجده و قیام را انجام می‌داد، و همین باعث شد که شاه شجاع‌الدین، ارادت خاصّی به عماد پیدا کرد.

مرحوم فيض می‌فرمايد بايد انسان اوّل يك انقلاب درونى در خود به وجود بياورد سپس توبه نمايد و اگر توبه با اين شرايط نباشد به مسخره بيشتر شباهت دارد...

بدون تردید اگر محیط زندگى آلوده باشد، در ایجاد محیط اخلاقى به دو عامل دیگر یعنى توارث و تربیت نمى ‏توان زیاد اتّکا کرد، زیرا تأثیرات محیط بد در اکثر موارد می تواند همه آن‏‌ها را تحت الشّعاع خود قرار دهد.

كسى كه غيبت كرده است بايد اظهار ندامت كند و توبه نمايد و براى كارهايى كه انجام داده (غيبت‌هايى كه كرده) تأسّف بخورد تا از عهده حق اللّه بيرون رود سپس نزد كسى برود كه غيبت او را كرده است و از وى حليّت بطلبد و بدين طريق از زير بار گناه غيبت او خارج شود.

گاهى از اوقات انسان به تنهايى نمی‌تواند جلوى منكر را بگيرد و ناگزير می‌شود از مردم كمك بخواهد و يا به مقامات ذى ربط (پليس و دستگاه قضايى) اطلاع دهد تا به كمك آنها از كارهاى زشت جلوگيرى كند، بنابراين ناگزير است شخص و محل منكر را معرفى نمايد.

گرچه غيبت از گناهان كبيره به شمار مى‏آيد و در قرآن كريم و روايات به شدّت از آن نهى شده است امّا مواردى هست كه از اين كلّيت استثناء شده و غيبت در آن گونه موارد حرام نيست.

انسان حسود به خاطر اين كه خدا به ديگرى نعمتى را ارزانى داشته است حسادت می‌ورزد كه اين حسادت موجب عذاب روحى اوست و اين عذاب در دنيا به پايان نمی‌رسد بلكه عذاب آخرت نيز بر عذاب او افزوده می‌گردد و در نتيجه در دنيا و آخرت زيانكار می‌شود

دیدم گروهی را به مال افتخار می‌کنند و گروهی به‌ حسب و طایفه مباهات می‌نمایند و گروهی به... ولی مشاهده نمودم که خداوند متعال، افتخار عظیم را در تقوا قرار داده است...

يكى ديگر از عوامل غيبت، تنزيه نفس است، يعنى انسان در مقام تبرئه خود از نسبت‌هايى كه به او داده شده است پاى ديگران را به ميان بكشد، چه آن كه مستقلّاً گناه را به ديگرى نسبت دهد يا آن كه وى را در آن شريك خود سازد.

جنّیان، گوهرهای درخشان از قعر دریا برای آن حضرت بیرون می‌آوردند و در آشپزخانه آن حضرت، روزی صد هزار گوسفند و چهل هزار گاو ... پخته می‌شد، با وجود این همه قدرت خوراک آن حضرت نان جو بود که با دست خودش درست کرده و می‌پخت.

يكى از انگيزه‌هاى غيبت، موافقت با دوستان و همنشينان است. برخى از مردم تصوّر می‌کنند حسن معاشرت و اخلاق خوب آن است كه انسان به گونه‌اى‏ رفتار كند كه هيچ كس از او آزرده خاطر نشود و حال آن كه اين طرز برخورد نوعى نفاق و بی‌تفاوتى در برابر مسئوليّت‌ها است.

معلّم: دیدم، به تحصیل علم و دانش علاقه وافر نشان می‌دهی و امیدوار شدم که بعد از پدرت (قباد) صاحب سلطنت شده و بر مسند پادشاهی تکیه زنی، خوشم آمد که مزه ظلم و ستم را به تو بچشانم تا به کسی ظلم نکنی.

یکی از اهل ریاضت، به در مسجدی رسید، شیطان را دید ایستاده پا را درون مسجد می‌گذارد و بیرون می‌آورد. به او گفت: «اینجا چه می‌کنی؟» گفت: «در این مسجد، جاهلی نماز می‌خواند و عالمی خوابیده است، من قصد دارم به جاهل برسم و در حال نماز او را فریب دهم، هیبت آن عالم نمی‌گذارد وارد مسجد شوم!»

مهم‌ترین عاملى که در مبارزه با عوامل فساد و بیماری‌هاى معنوى و نفسانى مؤثّر و کارساز است عنصر ایمان است: ایمان به خدا و روز حساب. اگر کسى به خداوند متعال و روز جزا واقعاً ایمان داشته باشد کمتر مرتکب گناه کبیره به ویژه گناهانى مانند تهمت و غیبت مى‌‏شود.

وقتی موسی(ع) مشغول مناجات بود، ابلیس نزدیک او آمد، فرشته‌ای نزد ابلیس آمد و گفت: «در این حال از پیغمبر چه می‌خواهی؟» ابلیس گفت: «امیدوارم تا او را فریب دهم.»

يكى از زيان‌هاى فردى سوء ظنّ اين است كه شخص بدگمان به دليل عدم اعتماد به مردم، هميشه در رنج و ناراحتى به سر می‌برد و به گمان بد خود ديگر كسى را نمی‌یابد كه با او معاشرت كند...

روزی سه نفر در غاری که در کنار کوه بود مشغول عبادت بودند. طوفان شدیدی بروز کرد، ناگهان سنگی بسیار بزرگ از بالای کوه غلطید، و جلو آن غار را گرفت، به‌ طوری ‌که اصلاً روزنه‌ای به بیرون دیده نمی‌شد، آنان در پشت سنگ در میان تاریکی وحشت‌زا زندانی شدند...

بی‌ترديد نمی‌توان مطلق گمان را بدون قيد و شرط گناه و حرام دانست، زيرا خاطرات زودگذر و تصوّرات ذهنى در برخورد با حوادثى كه در اطراف انسان می‌گذرد امرى قهرى و طبيعى و خارج از دايره اختيار انسان است.

اساس دلبستگی و علاقه‌مندی خواه بین دوستان، خویشاوندان و یا عشاق باشد و یا اعضای جمعیّت و افراد ملّتی بر تمایلات مشترک آنها است. دو نفر در کاری با هم شریک و ذی‌نفع شدند، چه بسا که به یکدیگر علاقه‌مند و دلبسته ‌می‌شوند.

از قرآن مجيد استفاده می‌شود كه يكى از مهم‌ترين عوامل اين گناه، سوء ظنّ و تجسّس در احوال و اسرار مردم است. كسى كه با سوء ظنّ با ديگران برخورد می‌کند و همواره در خصوصيّات و اسرار مردم به جستجو می‌پردازد قهراً به بيمارى غيبت مبتلا می‌شود.