پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

ابلیس گفت: «زرق‌ و برق زن­ها، دام‌های من هستند (توسط زرق ‌و برق آن‌ها دل‌ها را می‌ربایم و انسان‌ها را گمراه می‌کنم) هرگاه نفرین‌ها و لعنت‌های صالحان در مورد من مرا غمگین می‌کند نگرانی خودم را به ‌وسیله آن‌ها آرامش می‌دهم».

بدون تردید یک حالت روانی در باطن دروغ‌گو وجود دارد که باعث دروغ گفتن او ‌می‌شود و روی این حساب رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) ‌می‌‌فرماید: «لا يَكذِبُ الكاذِبُ إلّا مِن مَهانَةِ نفسِهِ»؛ «آدم دروغ‌گو دروغ نمی‌گوید مگر به واسطه پستی و ذلّتی که در خود احساس کرده است.»

در دنیای الفاظ، شاید لفظی، بدمعنی و ننگین‌تر از کلمه «منافق» نباشد. چه بسیار فتنه‌ها، نابسامانی‌ها، کارشکنی‌ها و ... مولود نفاق بوده، و در هر زمان گروهی در سایه شوم این صفت ناشایسته به خود صورت حق ‌به ‌جانب داده، و خویش را دلسوز اجتماع قلمداد نموده ولی در باطن از گرگ هم درنده‌تر هستند.

دروغ‌گو با گفتن دروغ برخلاف غریزه ذاتی خود قدم برداشته و روی این جهت یک عقده روانی برای خویش ایجاد نموده است. دلیل این مطلب این است که دروغ‌گویی چون یک امر خلاف فطرت است. وقتی که انسان ‌می‌خواهد دروغ بگوید وضع قیافه و صورت او تغییر ‌می‌‌کند و این مطلب در کودکان بیشتر مشهود است.

پس ‌از آن که زن به خانه شوهر رفت، در اسلام برای او پس از رعایت انجام واجبات و ترک محرّمات، هیچ حقّی بزرگ‌تر از «شوهرداری» نیست. حتّی اگر پدر و مادر او در امور مربوط به شوهرداری امری کرد و شوهرش امر دیگر، بر او واجب است که اطاعت از شوهر نماید.

 وجه تمایز بشر از سایر جانوران بیان و زبان است. اگر کسی معروف به دروغ‌گویی شد سخنان وی مورد اعتماد نخواهد بود. در صورتی که سخنان انسان مفید نباشد او و حیوان مساوی هستند.

حبّ و بغض كه در علم اخلاق از آن به «شهوت» و «غضب» تعبير می‌شود مهم‌ترين انگيزه براى كسب فضايل و دورى از رذايل است. انسان تا چيزى را دوست نداشته باشد به سوى آن حركت نمی‌كند و تا از چيزى متنفّر نباشد از آن دورى نمی‌جويد.

در امور مذهبی، دین مقدّس اسلام دستور اکید راجع به نظارت بر اعمال مردم داده‌ شده است که آنان را به خوبی‌ها دعوت کنند و از بدی­ها بازدارند. اهمیّت امر به‌ معروف و نهی از منکر در بسیاری از آیات و روایات با تعبیرات گوناگون و تأکیدآمیز تکرار شده است.

شکّی نیست که کمال و شخصیّت انسان، بستگی به روح او دارد و کمال روح، به آن است که از آلودگی‌ها زدوده گردد و از صفات زشت و غیرانسانی مبرّا باشد.

چند ماهی از این ماجرا نگذشت که همین زن در کنار رود نیل نشسته بود که نعش فرعون را روی آب دید، تعجّب کرد، در درون فطرتش جواب این سؤال را شنید که: «هان ای زن ما در خواب نیستیم، ما در کمین ستمگران هستیم».

امروز با پیشرفت علوم، به ‌خصوص توسعه علم غذا شناسی، دیگر برای هیچ­ کس تردیدی نمانده که خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها همان‌گونه که در جسم اثر می‌گذارند و پرورش و رشد و بقاء آن بستگی به «غذا» دارد، در جان و روان نیز اثر دارند.

بشر در صفحه پر غوغای زندگی بیش از هر چیز به آسایش خاطر نیازمند است. در ‌میدان نبرد زندگی کسی که بدون این سلاح مشغول پیکار شود مبارزه‌اش منتهی به شکست ‌می‌شود و بایستی در نظر داشت که آسایش خاطر با پول، مقام، زور و قدرت تحصیل نمی‌شود.

دیرزمانی است در بین اقوام و ملل، این پرسش می‌شود که هدف از ارسال پیامبران از ناحیه ذات اقدس خداوند چیست؟ و منظور آنان در اجتماع، چه می‌باشد؟ و بالاخره آنان به چه عنوان در میان انسان‌ها زندگی می‌کنند؟!

فکر و اندیشه، آئینه خوبی‌ها و پوشاننده بدی‌ها و روشنى بخش دل‌ها و موجب خوش‏خویى و سعه صدر مى‏‌شود. به وسیله تفکّر، انسان به صلاح روز رستاخیز و پایان کارش آگاه مى‌‏شود و بر علم و دانشش افزوده مى‏‌گردد و هیچ عبادتى بالاتر از تفکّر نیست.

عمیق‌ترین و مهم‌ترین خصلت‌ها برای دوری از تجمّل‌ها و اسراف‌ها، که بازدارندگی آن بیشتر از صفات دیگر است، خصلت قناعت، کفاف و عزّت ‌نفس است.

انسان در زندگی همواره با نشاط پیشروی ‌می‌‌کند و بزرگ‌ترین عاملی‌‌ که موجب موفقیّت انسان در شئون مختلف زندگی ‌می‌گردد نشاط و سرور است. انسان در هر کاری که با نشاط وارد شود، هر اندازه هم که مشکل باشد از پی ‌می‌برد.

تمام پیامبرانی که از طرف خداوند متعال، برای رهبری مردم فرستاده و مبعوث شده‌اند انسان را از دشمنی خطرناک، که همیشه همراه انسان هست تا وی را با وسایل گوناگونی، فریب داده و از راه مستقیم سعادت، منحرف نماید، بر حذر داشته‌اند.

تذكّر يعنى انسان بايد هميشه متذكّر اللّه و به ياد خدا باشد و هيچگاه مسئوليّت و بندگى خويش را در برابر پروردگار متعال فراموش نكند، زيرا هر كس خدا را فراموش كند در نتيجه خود را فراموش كرده و از خود بيگانه شده و در وادى غفلت سرگردان خواهد شد.

یکی از ارزش‌های مهمّ اسلامی، زهد صحیح است. زهد صحیح یعنی انسان دل‌بستگی به دنیا و زرق‌ و برق دنیا نداشته باشد، دنیا را وسیله آخرت قرار دهد. خودباخته‌ی کالاهای دنیا نگردد.

دوّمين گام براى سالك إلى اللّه يقظه است، يعنى بيدارى از خواب غفلت و احساس مسئوليّت به اين كه در اين جهان با عظمت انسان بيهوده آفريده نشده است...