پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

عمیق‌ترین و مهم‌ترین خصلت‌ها برای دوری از تجمّل‌ها و اسراف‌ها، که بازدارندگی آن بیشتر از صفات دیگر است، خصلت قناعت، کفاف و عزّت ‌نفس است.

انسان در زندگی همواره با نشاط پیشروی ‌می‌‌کند و بزرگ‌ترین عاملی‌‌ که موجب موفقیّت انسان در شئون مختلف زندگی ‌می‌گردد نشاط و سرور است. انسان در هر کاری که با نشاط وارد شود، هر اندازه هم که مشکل باشد از پی ‌می‌برد.

تمام پیامبرانی که از طرف خداوند متعال، برای رهبری مردم فرستاده و مبعوث شده‌اند انسان را از دشمنی خطرناک، که همیشه همراه انسان هست تا وی را با وسایل گوناگونی، فریب داده و از راه مستقیم سعادت، منحرف نماید، بر حذر داشته‌اند.

تذكّر يعنى انسان بايد هميشه متذكّر اللّه و به ياد خدا باشد و هيچگاه مسئوليّت و بندگى خويش را در برابر پروردگار متعال فراموش نكند، زيرا هر كس خدا را فراموش كند در نتيجه خود را فراموش كرده و از خود بيگانه شده و در وادى غفلت سرگردان خواهد شد.

یکی از ارزش‌های مهمّ اسلامی، زهد صحیح است. زهد صحیح یعنی انسان دل‌بستگی به دنیا و زرق‌ و برق دنیا نداشته باشد، دنیا را وسیله آخرت قرار دهد. خودباخته‌ی کالاهای دنیا نگردد.

دوّمين گام براى سالك إلى اللّه يقظه است، يعنى بيدارى از خواب غفلت و احساس مسئوليّت به اين كه در اين جهان با عظمت انسان بيهوده آفريده نشده است...

اسراف بر دو گونه است: اسراف دولتی و اسراف شخصی و فردی، اسراف شخصی به ­ویژه اگر فراگیر شود، گرچه بسیار زیان‌بخش است و موجب ویرانگری و سقوط می‌گردد، ولی نباید از اسراف دولتی غافل ماند که ویرانگری و زیان آن، بیشتر و کمرشکن‌تر و گاهی و فاجعه‌­آمیز است...

کسی که سیمای جان خود را به زیور علم و اخلاق بیاراید، کسی که ضمیر خویش را به صفات جمالیّه و سجایای انسانیّه مزیّن نماید، او دارای جمال معنوی‌ و زیبایی روحانی است. با این عمل توانسته است به خدا نزدیک شود و خویشتن را محبوب خلق نماید.

نفس انسان از بُعد ملكوتى‏‌اش نفخه الهيّه است كه در سير صعود، به مقام‏ نفس مطمئنّة و راضيه و مرضيه مى‏رسد و تا آنجا بالا مى‏رود كه به مرتبه «قَابَ قَوسَينِ اَو اَدنَى» مشرّف مى‏شود...

یکی از برنامه‌های بیهوده و پُراسراف که در اسلام چنین چیزی وجود ندارد، برگزاری مراسم جشن تولّد برای فرزندان است که آن را نیز می‌توان تحت عنوان «اسراف و انفاق» مطرح کرد.

آن خلّاق و آفریننده بی‌همتا می‌داند که در میان مخلوقات خود، انسان را به گوهرهای استعداد و حافظه و آزادی و عقل و فراست و... آراسته نموده؛ از این‌رو او از تمام موجودات برتر است. لذا وقتی ‌که روح فعّال انسانی (نفس ناطقه) را در انسان دمید، فرمان داد که فرشتگان، وی را سجده کنند.

زیبایی از بزرگ‌ترین امتیازات افراد محسوب ‌می‌شود. جمال و زیبایی مایه برتری در محیط اجتماعی است و مردم زیباصورت محبوبیّت فوق‌العاده‌ای در جامعه کسب ‌می‌کنند و مورد علاقه افراد قرار ‌می‌گیرند. اصولاً ‌میل به زیبایی و جمال از غرایز مکنونه در وجود انسان است.

چنان كه در سلامت جسم، فعل و ترك (دارو و پرهيز) هر دو با هم مؤثّر است در سلامت و تهذيب روح نيز فعل و ترك هر دو لازم است مانند اداى واجبات و ترك محرّمات، تولّى و تبرّى، به جا آوردن مستحبّات و ترك مكروهات و ...

بدون تردید انفاق و کَرم‌­ورزی یکی از ارزش‌های مهمّ اسلامی است که از آن در قرآن به «جهاد مالی» تعبیر شده است و کاربرد آن در پیشرفت ارزش‌ها و شئون اسلامی، نقش اساسی دارد.

عیسی بن مریم(علیه السّلام) به منظور ادامه وظیفه ارشادی خود دو نفر از یاران را مأمور کرد به عنوان اجرای یک نقشه تبلیغی جهت هدایت اهالی انطاکیه به سوی خداپرستی بدان دیار مسافرت کنند.

پيروان برخى از اديان و مذاهب معتقدند براى رسيدن به كمال به طور كلّى بايد غرايز را سركوب نمود، ولى اسلام مى‌‏گويد غريزه را بايد هدايت و كنترل كرد، زيرا سركوبى غرايز و تمايلات- به خصوص غريزه جنسى- خطرها و ضررهاى فراوانى به بار مى‌‏آورد.

در شیوه زندگی پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) و گفتار آن‌ها در مورد ازدواج، به­ روشنی استفاده می‌شود که آن‌ها دستور اکید داده‌اند تا مسلمانان هزینه‌های ازدواج را - اعمّ از مهریّه و سایر قسمت‌ها- سبک، ساده و آسان بگیرند و موانع سر راه مجرّدان برای ازدواج را بردارند.

تمام اعمال از اثر محبّت است. زیرا انجام هر عمل مترتب بر اراده و اراده متّکی به شوق و محبّت است و اگر عملی‌‌ محبوب نباشد این مراحل نخواهد بود و عملی وجود نخواهد یافت. پس باید گفت تمام کارها و فعالیّت‌های فردی، اجتماعی و سیاسی بر اساس محبّت است.

همان گونه كه در ساختمان جسم انسان يك عضو بی‌مصرف آفريده نشده در ساختمان روح و جان او نيز هر انگيزه و غريزه و ميلى نقش حياتى دارد، اما اگر اين غرايز به طور صحيح هدايت و رهبرى نشود و تحت كنترل دقيق قرار نگيرد خطرناك و زيانبخش خواهد بود...

مسلمانان باید کاری کنند که از گوشت‌های قربانی استفاده شود و از بین نرود و مجبور به دفن کردن یا سوزاندن آن نشوند، زیرا این­ کار اسراف، حرام و مخالف دستورهای اسلام است ...