پیشبینی وضعیت حجاب و عفاف در روایات|۳
تشبّه مردان و زنان به یکدیگر
پیشتر در مورد عمق بیحیایی و بیپروایی که در روایت گذشته پیشبینیشده بود، بدین جا رسیدیم که مردان و زنان برخلاف طبیعت و غریزهی خویش عمل نموده و نوع پوشش و آرایش خود را مطابق با جنس مخالف انتخاب میکنند. به همین جهت رسول خدا صلّی الله علیه و آله که به علم الهی از آینده اطّلاع داشتند، این دسته از زنان و مردان را مورد لعن و نفرین خود قرار داده و فرمودند: «لَعَنَ اللَّهُ الرَّجُلَ يَلبِسُ لبسَةَ المرأَةِ وَ المرأةَ يَلبِسُ لبسَةَ الرَّجُلِ». خدا لعنت کند مردی را که لباس زنان را میپوشد و (خداوند لعنت کند) زنی را که لباس مردان را به تن نماید.[1] این روایت دربارهی شباهت در لباس بود امّا روایت دیگری از امام صادق علیه السّلام شامل هرگونه شباهت بیجا و غیرمنطقی میان زنان و مردان میشود. امام علیه السّلام فرمودند: «لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْمُتَشَبِّهِينَ مِنَ الرِّجَالِ بِالنِّسَاءِ وَ الْمُتَشَبِّهَاتِ مِنَ النِّسَاءِ بِالرِّجَالِ». رسول خدا صلّی الله علیه و آله لعن کردند مردانی را که خود را شبیه زنان کنند و زنانی را که خود را به مردان شبیه سازند.[2]
سرهایی برآمده چون کوهان شتر
یکی دیگر از ویژگیهای پوشش و حجاب در آن دوران، نوعی زینت زنانه در مجامع عمومی است. در روایتی از رسول خدا صلّی الله علیه و آله میخوانیم: «سَيَكُونُ فِي آخرِ أُمَّتي رِجالٌ، يَركَبُ نِساؤُهُم عَلى سُرُوجٍ كَأَشباهِ الرِّجالِ ...، نِساؤُهُم كاسياتٌ عارياتٌ، عَلى رُؤُوسِهِنَّ كَأَسنِمَةِ البُختِ العِجافِ، لا يَجِدنَ ريحَ الجَنَّةِ! فَالعَنُوهُنَّ فَإنَّهُنَّ مَلعُوناتٌ». در آخر امّت من مردانی خواهند آمد که زنانشان شبیه به مردان بر مرکبها سوار میشوند (حدودی را که برای زنان در سوارشدن بر مرکب لازم است مراعات شود، مراعات نمیکنند) ...، زنان ایشان هم پوشیده هستند و هم عریاناند، (مویشان) بر روی سرهایشان مانند کوهان شتران لاغراندام (برجسته) است. آنها بوی بهشت را استشمام نخواهند کرد! پس ایشان را لعنت کنید که همانا ایشان لعنت شدگان و محرومان از رحمت پروردگارند.[3]
در این روایت نیز رسول خدا صلّی الله علیه و آله دربارهی چند ویژگی دیگر از وضعیّت حجاب و عفّت در آینده سخن میگویند. درواقع این روایت بهطور کلّی از بیغیرتی و بیحیائی برخی از مردان و زنان خبر میدهد. مردان بیغیرتی که زنانشان در جامعه با پوشش نامناسبی حاضر میشوند. یکی از این موارد هنگام سوارشدن بر وسیلهی نقلیه است. قطعاً به خاطر ویژگیهای جسمی زن و مرد، پوشش آنها در همهجا متفاوت است. زمانی که سوار بر مرکب هم میشوند قضیه از همین قرار است. یعنی زن به خاطر شرایط جسمی ویژهای که دارد، باید از پوشش و حالت مناسبی برخوردار باشد تا به هنگام سواری، مورد توجّه نامحرمان قرار نگرفته و اسباب تحریک دیگران را فراهم نکند. مردان در این مواضع چون حسّاسیّتهای جسمی بانوان را ندارند، از آزادی عمل بیشتری برخوردارند. امّا زمانی خواهد رسید که زنان به همان شکل و شرایطی که مردان سوار بر مرکب میشوند، از مرکب استفاده میکنند. بهعبارتدیگر به هنگام سواره بودن، از حجاب لازم برخوردار نیستند و همین امر موجب جلب توجّه نامحرمان و ایجاد فتنه و فساد در جامعه میشود.
مورد دیگری را که رسول خدا صلّی الله علیه و آله بدان اشاره نمودهاند، نوع زینت و آرایش موی سر زنان است. در اصل آراسته بودن زن و مرد یک امتیاز به حساب میآید و نه تنها ایرادی ندارد بلکه در برخی موارد لازم و ضروری هم میباشد ولی نکتهای که باید در این رابطه مدّ نظر قرارداد این است که، آراستگی زن و مرد باید در محیط خانه و خانواده و به دور از رؤیت نامحرمان باشد، یعنی نباید این آراستگی موجب تحریک اغیار گردد. زن و شوهر در کانون خانواده آزاد و مخیّر هستند تا برای رضایت و رفاه یکدیگر هرگونه که میپسندند خود را بیارایند. البته باید بدانیم که این آزادی حتّی در حضور افراد محرمی چون پدر و مادر و فرزندان و سایر محارم نیز محدود میشود و نباید بهگونهای باشد که زمینهی تحریک امیال ایشان را فراهم کند.
با این اوصاف دورانی خواهد آمد که –همانطور که پیش از این هم اشاره کردیم- آراستگی زن و مرد به بیرون از کانون خانواده آمده و موجب فتنه و فساد گستردهای میشود. یکی از این زینتهای زنانه، مدلی از آرایش موی سر است که بهصورت انباشته بر بالای سر قرار میگیرد. در روایت رسول خدا صلّی الله علیه و آله آن را تشبیه به کوهان شتر نمودهاند که اشارهی دقیقی به برجستگی نمایان آن دارد بهطوریکه توجّه دیگران را به خود جلب میکند. زنانی که به این کیفیت خود را آراستهاند و به خیابان آمدهاند، اگر حتّی موی سر خود را بپوشانند، باز هم این برجستگی موی سرشان باعث جلب توجّه دیگران و تحریک نامحرمان و مخصوصاً بیماردلان میشود. همانطور که در روایت کنایتاً اشاره میکند، مردان و سرپرستانِ این زنان که یا پدران و یا همسران ایشان هستند، یا عکسالعملی در برابر این امور شنیع از خود نشان نمیدهند و یا قدرتی بر مهار آنها ندارند، و این یکی دیگر از شرایط و اوضاع نابسامان آن دوره است.
نکتهی دیگری که بیان آن بسیار مهمّ و ضروری است، عقوبتی است که به خاطر این رفتار قبیح گریبان گیر ایشان میشود. رسول خدا صلّی الله علیه و آله دربارهی ایشان میفرمایند این زنان بوی بهشت را استشمام نمیکنند (چه برسد به اینکه بخواهند داخل آن شوند) و دیگر اینکه ایشان مستحق لعن و نفرین مؤمنین هستند چنانکه پیامبر اکرم دستور لعن ایشان را صادر نمودهاند. و قطعاً اقتضای این لعن و نفرین چیزی جز دوری از رحمت پروردگار و عذاب سرای آخرت نخواهد بود بهطوریکه حتّی اگر اهل نماز هم باشند نماز ایشان به درگاه خدا پذیرفته نیست. رسول خدا صلّی الله علیه و آله در این باره میفرمایند: «إذا رَأَيتُم اللاّتي عَلى رُؤُوسِهِنَّ مِثلُ أسنِمَةِ البَعرِ، فَاعلَمُوا أَنَّهُ لا تُقبَلُ لَهُنَّ صَلاةٌ». هرگاه دیدید زنان روی سرشان مانند کوهان شتر (برجسته) است، بدانید که همانا نمازی از ایشان (به درگاه خدا) قبول نمیشود.[4]
نتایج شوم بیبندوباری
تا بدین جا به گوشهای از پیشبینیهای اهلبیت علیهم السّلام دربارهی وضعیّت حجاب و عفاف در آینده پرداختیم. امّا رعایت نکردن حریم حجاب و عفّت باعث ایجاد مفاسد بیشماری است که در روایات به برخی از آنها اشارهشده است (پیش از این برخی از آنها را بیان کردیم). اکنون بهعنوان نمونه تعدادی از این روایات را مطرح میکنیم.
شیوع زنا و فحشا
رسول خدا صلّی الله علیه و آله میفرمایند: «وَ شَاعَ الزِّنَا وَ تَزَيَّنَ الرِّجَالُ بِثِيَابِ النِّسَاءِ وَ سُلِبَ عَنْهُنَّ قِنَاعُ الْحَيَاءِ». و زنا شیوع پیدا میکند و مردان به لباس زنان خود را زینت میکنند و از زنان لباس حیا سلب میشود.[5]
این یکی از تبعات بیحجابی و بیعفتی است که خود زمینهساز مشکلات و مصیبتهای بزرگی است که در آینده به حول و قوّهی الهی از آن سخن خواهیم گفت.
افزایش فرزندان نامشروع
رسول خدا صلّی الله علیه و آله به سلمان فرمودند: «وَ تَكْثُرُ أَوْلَادُ الزِّنَا». و فرزندان نامشروع زیاد میشوند.[6] در روایت دیگری از وجود نورانی امیرالمؤمنین علیه السّلام آمده است: «وَ تَكثُرُ أولادُ الزّنا، وَ الآباءُ فَرِحُونَ بِما يَرَونَ مِن أولادِهِمُ القَبيحَ فَلا يَنهَونَهُم وَ لا يَرُدُّونَهُم عَنهُ وَ يَرَى الرَّجُلَ مِن زَوجَتِهِ القَبيحَ فَلا يَنهاها وَ لا يَرُدُّها عَنهُ». و فرزندان نامشروع زیاد میشوند و پدران از دیدن کارهای زشت فرزندانشان شاد میگردند و نه ایشان را نهی میکنند و نه آنها را از این امور قبیح بازمیدارند، و مرد از زنش کار زشت میبیند ولی او را نهی نکرده و از آن کار بازنمیدارد.[7]
اختلاط جنسی همچون حیوانات
امام صادق علیه السّلام میفرمایند: «وَ رَأَيْتَ النَّاسَ يَتَسَافَدُونَ كَمَا تَتَسَافَدُ الْبَهَائِمُ وَ لَا يُنْكِرُ أَحَدٌ مُنْكَراً تَخَوُّفاً مِنَ النَّاسِ». و در (آن روز) مردم همچون حیوانات (بیپروا) با یکدیگر آمیزش (جنسی) دارند و هیچکس از ترس مردم در برابر زشتیها اعتراض نمیکند.[8]
همجنسگرایی
رسول خدا صلّی الله علیه و آله خطاب به سلمان فرمودند: «وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ يَا سَلْمَانُ! وَ عِنْدَهَا يَكْتَفِي الرِّجَالُ بِالرِّجَالِ وَ النِّسَاءُ بِالنِّسَاءِ». قسم به آنکه جانم در دست اوست، ای سلمان! و در آن زمان (آخر الزّمان)، مردان به مردان و زنان به زنان (در امور جنسی) کفایت میکنند.[9]
کاهش ازدواج
امام صادق علیه السّلام میفرمایند: «وَ رَأَيْتَ الرَّجُلَ يُعَيَّرُ عَلَى إِتْيَانِ النِّسَاءِ». و مرد را خواهی دید که به خاطر ازدواج با زنی مورد سرزنش قرار میگیرد.[10] آری در دورهای که اوج گناهان جنسی و بیبندوباریهایی از این دست میباشد، از نظر دنیاطلبان اهل فسق و فجور، ازدواج کاری احمقانه است که فقط بار مسئولیّت را به دوش انسان گذارده و جلوی بسیاری از هوسرانیها میگیرد، بنابراین در این دوره اگر کسی اقدام به ازدواج کند، مورد سرزنش قرار خواهد گرفت.
افزایش طلاق و فروپاشی نظام خانواده
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: «وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ يَا سَلْمَانُ! وَ عِنْدَهَا يَكْثُرُ الطَّلَاقُ». ای سلمان! قسم به آنکه جانم به دست اوست، و در آن زمان طلاق زیاد میشود.[11] باید هم اینگونه باشد، چراکه به خاطر شدّت گناه و فسق و فجور، بسیاری از خانوادهها در این محیط آلوده، گرفتار میشوند و ابر تیرهوتار بدبینی و بیاعتمادی، بر زندگی بسیاری از مردم سایه میافکند، درنتیجه آمار طلاق و جدایی بالا میرود و خانوادههای بسیاری از هم فرومیپاشند.
اینها تنها گوشهای از آفات بیحجابی و بیعفتی است که به وقوع خواهد پیوست. با این شرایط کار بهجایی میرسد که دیگر مردم جانشان به لب رسیده و آرزوی مرگ میکنند. در این هنگام است که جای خالی حجّت خدا و منجی بشر بهوضوح احساس میشود و بشر با زخمی کهنه و جانکاه از آلام روزگار و خستگی مفرَط و پایانناپذیر، از عمق جانش ظهور منجی را تمنّا میکند. آنچه گفتیم تنها قطعهای از پیشبینی ائمّه اطهار علیهم السّلام دربارهی وضعیت سیاه و تاریک عفاف و حجاب بود. امّا درسهایی از آن برای ما بهجامانده که باید با دقّت و تأمّل به آنها بپردازیم.
پینوشتها:
[1] نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله) ص 627.
[2] المحاسن ج 1 ص 113.
[3] يوم الخلاص في ظل القائم المهدي عليه السّلام ص 391.
[4] يوم الخلاص في ظل القائم المهدي عليه السّلام ص 391.
[5] بحار الأنوار (ط - بيروت) ج 52 ص 263.
[6] تفسير القمي ج 2 ص 306.
[7] إلزام الناصب في إثبات الحجة الغائب عجل الله تعالى فرجه الشريف ج 2 ص 154.
[8] وسائل الشيعة ج 16 ص 278.
[9] تفسير القمي ج 2 ص 305.
[10] الكافي (ط - الإسلامية) ج 8 ص 39.
[11] تفسير القمي ج 2 ص 306.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
مسلم زکیزاده