۱۷. نفی رؤیت پروردگار
لَّا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ یدْرِكُ الْأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ (۱۰۳)
چشمها او را در نمییابند، ولی او چشمها را درمییابد، و او لطیف و آگاه است. (انعام، ۱۰۳)
توضیح:
یکی از اوصاف سلبی خداوند، دیده نشدن است. همانگونه که میدانیم خداوند متعال جسم نیست؛ زیرا لازمهی جسمانیت خداوند، محدودیت او در زمان و مکان خاص میباشد. از سویی باید بدانیم که مشاهدهی حسی تنها در مورد اجسام صورت میگیرد. بنابراین، ذات پاک خداوند قابل رؤیت نیست و با چشم دیده نمیشود. با این توضیح، تعبیر به «لقاءالله: ملاقات پروردگار» ـ که در برخی آیات و روایات وارد شده است ـ به معنای رؤیت قلبی یا مشاهده با چشم دل است. آیهی مذکور علاوه بر حقیقت فوق، به علم و آگاهی دقیق خداوند از اعمال بندگان نیز اشاره نموده است.
حدیث:
امام صادق(ع): «إِنَّ الأَبْصارَ لاتُدْرِکُ إِلَّا مَا لَهُ لَوْنٌ وَ کَیْفِیَّةً وَ اللهُ خالِقُ الأَلْوانِ وَ الْکَیْفِیَّةِ؛ چشمها جز آنچه را که دارای رنگ و کیفیت است نمیبیند؛ در حالی که خداوند خالق رنگها و کیفیتهاست. [پس دیده نمیشود.]» امالی صدوق: ص۴۱۰ ح۳.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد حاج ابوالقاسم و سیدمهدی هاشمی