وَلَا یحْسَبَنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیرٌ لِّأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ (۱۷۸)
و کسانی که کافر شدند، گمان نکنند مهلتی که به آنان میدهیم به سودشان خواهد بود، جز این نیست که مهلتشان میدهیم تا بر گناه خود بیفزایند، و برای آنان عذابی خوار کننده است. (آل عمران، ۱۷۸)
در مطلب گذشته، به سنت «استدراج» به عنوان یکی از دلایل بهرهمندی بیشتر کافران از رفاه دنیوی اشاره شد. سنت دیگر الهی در این زمینه، سنت «املاء» است؛ به این معنا که خداوند به همهی انسانها؛ از جمله کافران؛ مهلت میدهد تا شاید از راه باطل بازگشته و توبه نموده یا بر گناه خویش افزوده و در گمراهی بیشتر فرو روند. این از مظاهر رحمت پروردگار است که بندگان را ـ با آنکه حجت بر آنان تمام گشته است ـ فوراً مجازات نمیکند، ولی همین رحمت برای کافران نتیجهی عکس میدهد؛ زیرا آنان از این فرصت بهره نمیگیرند و عذاب خویش را سختتر میگردانند. توجه به دو سنت «استدارج» و «املاء»، فلسفهی آسایش کفار در دنیا را تا حد زیادی روشن میسازد.
امام رضا(ع): «وَ اللهِ مَا عَذَّبَ اللهُ بِشَیْءٍ أَشَدَّ مِنَ الْإِمْلَاءِ؛
به خدا سوگند! خداوند به چیزی سختتر از «املاء: مهلت برای افزایش گناه کافران» عذاب نکرده است.» رجالکشی: ص۵۵۴ ح۱۰۴۵.