تعداد آیات: 85 ـ کلمات: 1228 ـ حروف: 5109
سورهی مکّی جز دو آیه‌ی مدنی 56 و 57
(بعد از سورهی «زُمَر» نازل شده است)
نامگذاری
به مناسبت اینکه از آیه‌ی (27) به بعد سورهی مبارکه، از مرد مؤمنی یاد می‌شود که در بطن نظام فرعونی مخفیانه به نهضت حضرت موسی (ع)گرویده بود و به نفع حضرتش تبلیغ می‌کرد و از او در برابر توطئه‌های خائنانه‌ی فرعون و درباریان دیگر دفاع می‌نمود به اسم «مؤمن» نامیده شده است.
همچنین از آن جهت که آیه‌ی (3) سورهی مبارکه، خدا را غافر (بخشنده گناه) و توبه‌پذیر و اینکه کَرَم و بخشش او بر کیفرش تقدّم دارد یاد می‌کند به نام سورهی «غافر» نیز نامیده می‌گردد.
دیگر نام سورهی مبارکه «طَوْل» گفته شده است به معنی نعمت پایدار که در همین آیه‌ی (3) از خداوند به عنوان صاحب نعمت «ذی‌الطّوْل» یاد شده است.
همچنین آن را «حم اُولی» نیز گفته‌اند چون اوّلین سوره از سوره‌های هفت‌گانه‌ای است که با حروف رمزی «حم» آغاز می‌شود.
فضائل و خواص
از حضرت سیّد عالم(ص) روایت است: هر بنده‌ی مؤمن که سورهی مؤمن را بخواند همه‌ی ارواح انبیاء و صدّیقان و مؤمنان بر او درود می‌فرستند و برای وی طلب مغفرت می‌نمایند.[1]
و کسی که آن را قرائت کند خداوند او را در قیامت ناامید نمی‌کند و ثواب «خائفان» را به او عطا می‌فرماید.[2]
و در احادیث اسلامی که از رسول اکرم و اهل بیت(ع) روایت شده: فضائل بسیاری برای «حوامیم» (سوره‌های حم) عموماً و سورهی «مؤمن» خصوصاً وارد شده است.
پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: سوره‌های (هفت‌گانه‌‌ی) «حم» تاج قرآنند، و نیز هر چیزی (لُباب) و برگزیده‌ای دارد و برگزیده قرآن سوره‌های «حم» است. این سوره‌ها بوستان‌های نیکوی پر گیاه و در جوار یکدیگرند، هر کس بخواهد در مرغزارهای بهشت سیر و جولان کند سوره‌های «حم» تلاون نماید.
و نیز می‌فرماید: هر کس بخواهد در بوستان‌های بهشت سُکنی گزیند سوره‌های «حم» را در نماز شب خود بخواند.[3]
و در مضمون روایتی حضرت امام صادق(ع) می‌فرماید: سوره‌های «حم» گل‌های قرآنند، خدای را سپاس گویید و با حفظ و تلاوت آن‌ها وی را شکرگزاری نمائید.
هر بنده‌ای که از خواب برخیزد و سوره‌های حوامیم را بخواند در روز قیامت از دهانش بوی عطر دل‌انگیز خوش‌تر از مُشک و عنبر تراوش می‌نماید و خداوند تلاوت‌کننده‌ی آن‌ها را و نیز همسایگان و دوستان و... وی را مشمول رحمت خویش قرار می‌دهد.[4]
و ابن‌عبّاس گفته است هر چیزی بابی دارد و سوره‌های «حوامیم» باب قرآنند.[5]
و حضرت امام باقر(ع) می‌فرماید: کسی که این سورهی مبارکه‌ی (مؤمن) را هر شب و (به روایتی هر سه روز یکبار) تلاوت کند خداوند گناهان کنونی و قبلی وی را می‌بخشد و او را با تقوا و پرهیزکاری آراسته می‌نماید و آخرتش را بهتر و برتر از دنیایش ارزانی می‌دهد.[6]
و در خواص آن آمده است: اگر کسی سورهی مبارکه را در شب بنویسد و در باغ بگذارد به یاری حق تعالی میوه و محصول آن بسیار گردد، و چنانچه آن را در دکّان یا محلّ کار بگذارد، داد و ستدش رونق نیکو می‌گیرد.[7]
[1]. خواص‌الآیات ص 113.
[2]. تفسیر برهان.
[3]. مجمع‌البیان، تفسیر اطیب‌البیان، تفسیر نورالثقلین.
[4]. تفسیر نورالثقلین.
[5]. خواص‌الآیات ص 113.
[6]. بحار ج 92 ص 298، وسائل ج 1 ص 89، تفسیر مقتنیات ج 9 ص 237.
[7]. مصباح کفعمی ص 457، منهاج‌العارفین ص 434.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
بسیار عالی لذت میبرم اجرشما با خداوند منان سوره مؤمن سوره مؤمن مرسی