ده درس پیامبرشناسی| ۵
درس پنجم؛ بزرگترین معجزهی پیامبر اسلام(ص)
معجزهی جاویدان
همهی دانشمندان اسلام معتقدند که قرآن مجید برترین معجزهی پیامبر اسلام است. این که مىگوییم برترین به خاطر این است که:
اوّلاً، قرآن معجزهاى است عقلى که با روح و فکر مردم سر و کار دارد.
ثانیاً، معجزهاى است جاودانى و همیشگى.
ثالثاً، معجزهاى است که چهارده قرن فریاد مىزند: «اگر مىگویید این کتاب آسمانى از سوى خدا نیست همانند آن را بیاورید!»
این دعوت به مبارزه و به اصطلاح «تحدّى» در چند مورد صریحاً در قرآن آمده است:
یک جا مىگوید:
«قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنٌّ عَلَى أَنْ یأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لاَ یأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً»[1]
بگو اگر تمام جهانیان اجتماع کنند که مانند قرآن را بیاورند نمىتوانند اگر چه با یکدیگر نهایت همکارى و همفکرى را داشته باشند.
در جایى دیگر، شرط این مبارزه را آسانتر کرده مىگوید:
«أَمْ یقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَیاتٍ وَادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِینَ»[2]
مىگویید شما این آیات را به خدا بسته و ساختگى است، بگو اگر راست مىگویید شما هم ده سوره مانند آن بیاورید و غیر از خدا هر کس را مىتوانید به کمک دعوت کنید.
و بعد از آن مخصوصاً اضافه مىکند: اگر این دعوت را اجابت نکردند، بدانید این آیات از طرف خدا است. (سورهی هود، آیهی ۱۴)
دیگر بار شرایط مبارزه را به حدّاقل کاهش داده، مىگوید:
«وَ إِنْ كُنْتُمْ فِی رَیبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِینَ»[3]
اگر در کتابى که بر بندهی خود نازل کردهایم تردید دارید، لااقل یک سوره همانند آن بیاورید و گواهان و همفکران خود را غیر از خدا دعوت کنید اگر راست مىگویید.
و در آیهی بعد با صراحت مىگوید: اگر این کار را انجام ندادند ـ و هرگز نمىتوانند انجام دهند ـ بگو از آتشى بپرهیزید که آتشگیرهاش مردم و سنگهاست و براى کافران مهیّا شده است.
این دعوتهاى پى در پى براى مقابله منکران، نشان مىدهد که پیامبر بیشترین تکیهی خود را در مسئلهی اعجاز بر «قرآن» داشته، هر چند معجزات متعدد دیگرى نیز از پیامبر اسلام نقل شده که در کتب تاریخ آمده است.
اما چون قرآن معجزهی زندهاى است که در دسترس همهی ماست، ما در این بحث بیش از همه روى آن تکیه مىکنیم.
چگونه در برابر این «تحدّى» عاجز ماندند؟
جالب این که قرآن حداکثر فشار را براى دعوت مخالفان به میدان مبارزه آورده و با تعبیرات تحریکآمیزى آنها را به این میدان طلبیده است، تا عذرى براى هیچ کس باقى نماند.
و تعبیراتى از قبیل «اگر راست مىگویید»؛ «هرگز نمىتوانید»؛ «از تمام جهانیان کمک بگیرید»؛ «لااقل همانند یک سورهی آن بیاورید»؛ «اگر کافر شوید آتش سوزانى در انتظار شماست»... بیانگر این واقعیت است.
اینها همه از یک سو، از سوى دیگر، مبارزهی پیامبر با مخالفان مبارزهی سادهاى نبود؛ زیرا اسلام نه تنها سرنوشت مذهب آنها را که سخت به آن پایبند بودند به خطر افکنده بود، بلکه منافع اقتصادى و سیاسى حتى موجودیّت آنها، در مخاطره قرار گرفته بود.
به تعبیر دیگر، پیشرفت و نفوذ اسلام تمام زندگى آنها را درهم مىریخت؛ لذا ناچار بودند که با تمام قدرت و نیرو به میدان آیند.
آنها براى خلع سلاح کردن پیامبر اسلام باید به هر قیمتى ممکن بود آیاتى همانند قرآن بیاورند تا دیگر نتواند قرآن را به رخ آنها بکشد، همگى را در مقابل آن عاجز و ناتوان بشمارد و سندى براى حقانیت خود محسوب دارد.
آنها از تمام مردان فصیح و بلیغ عرب کمک خواستند ولى هر بار که به مبارزهی قرآن آمدند شکست خوردند و به سرعت عقبنشینى کردند که شرح آن در تواریخ آمده است.
داستان ولیدبن مُغَیره
از جمله کسانى که به این مبارزه دعوت شدند «ولید بن مغیره» از طایفه «بنى مخزوم» بود که در میان عرب در آن زمان به حسن تدبیر و فکر صائب شهرت داشت.
از او خواستند در این باره فکرى بیندیشد و نظر خود را در مورد آیات عجیب قرآن و نفوذ خارقالعادهاش بیان دارد.
«ولید» از پیامبر اسلام خواست آیاتى از قرآن را بر او بخواند، پیامبر قسمتى از آیات «سورهی حم سجده» را تلاوت فرمود.
این آیات چنان شور و هیجانى در ولید ایجاد کرد که بىاختیار از جا برخاست و به محفلى که از طرف طایفهی «بنى مخزوم» تشکیل شده بود درآمد و گفت به خدا سوگند! از محمد سخنى شنیدم که نه شبیه گفتار انسانها است و نه پریان... تا آنجا که چنین گفت:
«وَ اِن لَهُ لحَلاوَةِ وَ أن عَلَیهِ لِتِلاوَةِ وَ أن أعلَاهُ لِمُثمر وَ أن أسفَلَهُ لِمغدق وَ اشنه یَعلُو وَلا یُعلَى عَلَیه؛ گفتار او حلاوت خاصى دارد و زیبایى مخصوصى، بالاى آن همچون شاخههاى درخت برومند پرمیوه است، و ریشههاى آن پرمایه؛ گفتارى است که بر هر چیز پیروز مىشود و چیزى بر آن پیروز نخواهد شد.»
این سخن سبب شد که در میان قریش این زمزمه پیچید که ولید دلباختهی محمد شده است!
ابوجهل دستپاچه به خانهی او آمد و ماجراى قریش را به او گفت و او را به مجلس آنها دعوت کرد.
ولید به مجلس آنها درآمد و گفت:
آیا فکر مىکنید محمد دیوانه است؟ هرگز آثار جنون در او دیدهاید؟!
حاضران گفتند: نه.
ـ تصور مىکنید او دروغگوست؟ آیا تا کنون به راستگویى و امانت در میان شما مشهور نبوده و او را صادق امین نمىخواندید؟!
بعضى از سران قریش گفتند: پس چه چیز به او نسبت دهیم؟
ولید کمى فکر کرد و گفت بگویید: او ساحر است!
گرچه آنها با این تعبیر مىخواستند تودهی مردمى را که شیفتهی قرآن شده بودند از آن دور کنند ولى این تعبیر «سحر» خود دلیل زندهاى بر جاذبهی فوقالعادهی قرآن بود، و آنها اسم این جاذبه را سحر گذاشتند در حالى که ربطى به سحر نداشت.
اینجا بود که قریش این شعار را همه جا پخش کردند که محمد ساحر چیرهدستى است و این آیات سحر اوست، از او دورى کنید، فاصله بگیرید، و سعى کنید سخنانش را نشنوید!
ولى نقشهی آنان با همهی این تلاشها اثر نکرد، و تشنگان حقیقت که در گوشه و کنار فراوان بودند و دلهاى پاکى داشتند گروه گروه به سوى قرآن آمدند، و از زلال این پیام آسمانى سیراب گشتند؛ دشمنان شکست خورده عقبنشینى کردند.
امروز نیز قرآن مجید همهی جهانیان را تحدّى مىکند و به مبارزه دعوت مىکند و فریاد مىزند، اگر در صحت این آیات تردید دارید، و آن را زاییدهی فکر بشر مىدانید همانند آن را بیاورید، اى دانشمندان! اى فلاسفه! اى ادبا و اى نویسندگان از هر قوم و ملت!
این را نیز مىدانیم که دشمنان اسلام مخصوصاً کشیشهاى مسیحى که اسلام را به عنوان یک آیین انقلابى و پرمحتوا، رقیب سرسخت و خطرناک خود مىدانند، همه ساله میلیونها میلیون دلار صرف تبلیغات ضد اسلامى مىکنند و زیر پوششهاى مختلف فرهنگى و علمى و درمانى و بهداشتى، در کشورهاى مختلف اسلامى فعالیّت دارند؛ چه مىشد که آنها راه را نزدیک مىکردند و از گروهى از مسیحیان عرب زبان و دانشمندان و شعرا و نویسندگان و فلاسفهی آنها دعوت مىنمودند که سورههایى همچون قرآن بنویسند و نشر دهند و مسلمانان را خاموش کنند.
مسلماً اگر چنین امرى امکانپذیر بود به هر قیمتى ممکن بود انجام مىدادند.
ناتوانى آنها در برابر این موضوع، خود دلیل دندان شکنى در برابر مخالفان، و سند گویایى بر اعجاز قرآن است.
فکر کنید و پاسخ دهید
۱ـ چرا قرآن مجید برترین و بالاترین معجزهی پیامبر گرامى اسلام است؟
2ـ قرآن چگونه تحدّى مىکند؟
3ـ چرا دشمنانِ قرآن نام سحر بر آن گذاردهاند؟
4ـ چرا اسلام رقیب سرسخت مسیحیت کنونى است؟
5ـ داستان ولید بن مغیره مخزومى چه بود؟
پینوشتها
[1]. سورهی اسراء، آیهی 88.
[2]. سورهی هود، آیهی 13.
[3]. سورهی بقره، آیهی 2۳.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی