أُولَئِكَ الَّذِینَ هَدَى اللهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لَّآ أَسْئَلُكُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرَی لِلْعَالَمِینَ (۹۰)
آنان [پیامبران] کسانی هستند که خدا هدایتشان کرد، پس به هدایت آنان اقتدا کن، [و به قوم خود] بگو: در برابر رسالتم پاداشی از شما نمیخواهم، این [قرآن] جز کلامی استوار و با ارزش و پندی برای جهانیان نیست. (انعام، ۹۰)
توضیح:
عصمت انبیاء به معنای وجود مصونیت و دوری آنان از گناه و خطا در گفتار و کردار میباشد؛ یعنی آنان به سبب اعمال صالح خود، دارای ملکهی نفسانی قدرتمندی گشتهاند که زشتی و پلیدی گناه و خطا را بر آنان نمایان ساخته و آنان را از گناه و خطا دور میسازد.
عصمت انبیاء دارای مراتبی چون عصمت در دریافت و ابلاغ وحی و عصمت در گفتار و کردار میباشد. دلایل عقلی و نقلی فراوانی برای عصمت انبیاء ذکر شده است.
مهمترین دلیل عقلی عصمت پیامبران، این است که در غیر این صورت اعتماد مردم نسبت به آنان از بین رفته و هدف از رسالت آنان ـ که هدایت علمی و عملی بندگان بود ـ از بین میرود. آیهی فوق یکی از دلایل قرآنی عصمت پیامبران است؛ زیرا به پیامبر امر میکند تا در همهی امور به انبیای گذشته اقتدا کند. این به معنای عصمت آنان از گناه و خطا در همهی امور است.
حدیث:
امام رضا(ع) در دلیل برای عصمت انبیاءـ: «خداوند بر مردم واجب نمیکند از کسی اطاعت کنند که آنان را گمراه کرده و فریب میدهد.» توحید صدوق: ص۴۰۷ ح ۵.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد حاج ابوالقاسم و سیدمهدی هاشمی