امیرمؤمنان علی(ع):
«إذَا قَدَرْتَ عَلی عَدُوِّكَ فَاْجعَلِ الْعَفْوَ شُکْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَیْهِ.[۱]
هنگامی که بر دشمنت پیروز شدی، عفو و بخشش را شکر این پیروزی قرار بده!»
شرح کوتاه
از نظر اسلام هر نعمت و موهبتی ـ بدون استثناء ـ شکر دارد؛ و شکر پیروزی، عفو است.
پیروزیهای ظاهری در صورتی ریشه دار خواهد شد که دل دشمن از کینه شستشو گردد و ریشهی اصلی عداوتها قطع شود، و این موضوع راهی بهتر از پرداختن زکات قدرت، یعنی عفو، ندارد. در این هنگام است که دشمن از دل و جان منقلب میگردد و دشمن دیروز دوست امروز میشود و پیروزی از نظر ظاهر و باطن تکمیل میگردد؛ امّا به عکس، کسانی که به هنگام پیروزی دست به انتقامجویی میزنند نه تنها از یک فضیلت بزرگ انسانی محروم شدهاند، بلکه پیروزی خود را نیز به خطر میافکنند!
پیامبر اسلام(ص) خود نمونهی کامل این معنی بود؛ به هنگام فتح مکّه و پیروزی بر دشمنان، چنان عفو و بخششی نشان داد که همه حیران شدند!
خودآزمایی
پیروزیهای ظاهری در چه صورتی ریشه دار خواهد شد؟
پینوشت
[۱]. نهجالبلاغه، کلمات قصار، شمارهی ۱۱ ـ بحارالانوار، جلد ۶۸، صفحهی ۴۲۷.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی