تعداد: آیات 8 ـ کلمات 28 ـ حروف 123
سورهی مکّی
(بعد از سورهی «کوثر» نازل شده است)
نامگذاری
به مناسبت اینکه در دو آیهی اوّل این سورهی مبارکه از کسانی مذمّت میکند که جهت تکاثر و افزونطلبی در ثروت و قدرت و نیز فخر فروشی به کثرت اموال و به نفرات زیاد قبیلهی خویش آنچنان گرفتار بودند که حتی به گورستان رفته و شمارش مردگان را نیز به حساب جمع خود میآوردند! بدین اسم «تکاثر» نامگذاری شده است.
فضائل و خواص
از حضرت سَرور عالمیان(ص) مروی است: کسی که این سوره را تلاوت کند خداوند در برابر نعمتهایی که در دنیا به او ارزانی داشته مورد حساب قرار نمیدهد.[1]
و هر کس آن را در وقت نماز عصر بخواند به یاری خداوند متعال تا غروب فردای آن روز در امان خواهد بود.[2]
و نیز میفرماید: هرگاه کسی سورهی تکاثر را بخواند در ملکوت آسمانها به نام اداکنندهی شکر خدا شناخته میشود.[3]
و در حدیثی امام صادق(ع) میفرماید: کسی که این سورهی مبارکه را قبل از خواب بخواند از عذاب قبر ایمن خواهد بود.[4]
و اگر کسی آن را در نماز واجب بخواند ثواب صد شهید و چنانچه در نماز نافله بخواند ثواب پنجاه شهید خواهد داشت و در نمار فریضه چهل صف از ملائکه با او نماز میخوانند.[5]
و در خبر است: هر کس این سوره را بخواند حساب قیامت برای او تنها جهت اظهار منّت است نه برای مناقشه.[6]
و در خبر دیگری آمده است: روزی رسول خدا(ص) به اصحاب خود فرمود: آیا کسی از شما میتواند روزی هزار آیه بخواند؟ عرض کردند: چه کسی میتواند روزی هزار آیه بخواند؟ فرمود: آیا کسی از شما توانایی آن را ندارد که سورهی تکاثر را بخواند؟ (یعنی با هزار آیه برابری میکند).[7]
و در روایت صحیحه از رسول اکرم(ص) نقل است: هر کس در شب اوّل قبر میّت (لیلۀالدّفن) دو رکعت نماز بگزارد و در رکعت اوّل بعد از حمد دوبار سورهی توحید و در رکعت دوم بعد از حمد دهبار سورهی تکاثر را بخواند و بعد از آن بگوید: «اللّهُمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ وَ ابْعَثْ ثَوابَها اِلی قَبْرِ ذلِکَ الْمَیِّتِ فلان» (یعنی: اللّهُمّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ، خدایا ثواب آن را به قبر فانی برسان ـو بهجای کلمهی فلان نام میّت را ببردـ) ثواب آن به آن میّت خواهد رسید و این یکی از دو نماز (وحشت) است که در لیلۀالدّفن خوانده میشود.[8]
و دیگر از خواص آن چنانچه آن را بر کسی که سردرد داشته باشد بخوانند به یاری حق درد او تسکین مییابد.[9]
همچنین جهت شفای فرزند، پدر او در شب دوشنبه دو رکعت نماز بخواند بدین ترتیب: در رکعت اوّل بعد از حمد، یازده مرتبه سورهی مبارکهی تکاثر و در رکعت دوم بعد از حمد، سیزده مرتبه آن را بخواند و بعد از نماز تسبیح حضرت زهرا(س) را به جای آورد سپس به سجده رود و صد مرتبه صلوات بر پیامبر(ص) و آل(ع) او بفرستد در دل خود با خدا پیمان بندد چنانچه فرزندش از این بیماری شفا یابد در یکی از سجدههای شکر چهارصد مرتبه صلوات بر پیامبر(ص) و خاندان(ع) او بفرستد آنگاه سر از سجده بردارد. و این عمل به تجربه رسیده است.[10]
و در یک نسخه آمده که در روزهای دوشنبه و چهارشنبه سورهی مبارکه را چهل مرتبه بخواند.[11]
پینوشتها
[1]. مجمعالبیان، تفسیر برهان.
[2]. تفسیر برهان.
[3]. تفسیر اطیبالبیان.
[4]. تفسیر برهان، تفسیر نورالثقلین.
[5]- تفسیر اطیبالبیان، تفسیر نورالثقلین.
[6]. خواصالآیات ص 162.
[7]. بحار ج 92 ص 336.
[8]. باقیات صالحات ص 211.
[9]. مصباح ص 461.
[10]. تحفهی رضویه ص 92.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله سیّد علی لواسانی