سؤال: چرا مذهب تشیع اینهمه پر از غم و سیاهی است من هر مراسمی که میروم یا روضه امام حسین(ع) است یا صحبت عاشورا یا رنگ چادر زنان سیاه است بهرغم آنکه مکروه میباشد و .... ؟
جواب:
متن این سؤال صحیح نیست و بهگونهای القاء مطالب خلاف واقع را دارد.
اولاً مذهب تشیع نه پر از سیاهی است و نه پر از غم. اتفاقاً دین مبین اسلام و مکتب حقه تشیع برای رهانیدن انسان از غم و اندوه و سیاهی و تباهی است. تعالیم انسانساز اسلام بهویژه مذهب شیعه مملوّ از نورانیت و فرح بخشی واقعی است.
اگر انسان عاقل بدون در نظر گرفتن امیال و خواستههای نفسانی خود به این مفاهیم، عمیق بنگرد، تکتک این معارف الهی چه در جنبه اعتقادی و چه در جنبه تشریعی و عملی هرگونه اندوهی را دفع میکند.
خداوند میفرماید: «أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ [1]» آگاه باشید که با یاد خدا قلبها آرام میگیرد و یا در سوره بقره میفرماید:«بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ[2]» آری، کسی که روی خود را تسلیم خدا کند و نیکوکار باشد، پاداش او نزد پروردگارش ثابت خواهد بود و نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین میشوند.
همچنین در سوره انعام میفرماید: «وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلاَّ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ[3]» ما پیامبران را جز برای مژده دادن یا بیم کردن نفرستادهایم پس هر کس، که ایمان آورد و کار شایسته کند، بیمناک و محزون نخواهد شد.
بنابراین دین اسلام و مکتب تشیع که همواره انسان را به ایمان و عمل صالح توصیه میکند، نهتنها غمی در برندارد، بلکه باعث زدودن هرگونه اندوه و حزن از قلب انسان شده و آرامش و اطمینان قلب را در بر خواهد داشت. البته غم و اندوه دنیوی در زندگی هر انسان به فراخور وضعیت او وجود دارد و این طبیعی است که هر شخصی در زمان از دست دادن عزیزان خود و یا در هنگام برخی کمبودها، ناراحت و غمگین باشد.
ثانیاً اگر منظور از غم، مجالس ذکر توسل به حضرات معصومین علیهمالسلام بهویژه حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام است که لازمه چنین مجالسی عزاداری و گریه و غم و اندوه است. چراکه بنیامیه و بنیعباس، امامان شیعه را به فجیعترین شکل به شهادت رساندند تا به اهداف دنیوی خود برسند.
فلسفه عزاداری امام حسین علیهالسلام آن است که انسان همیشه به یاد قیام آن بزرگوار باشد و همواره اهداف مکتب عاشورا که همانا احیاء دین و امربهمعروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی و مبارزه با ظلم و طاغوت زمان است، با ذکر مصائب و وقایع وارد بر ایشان، در یاد انسان زنده بماند و باعث تعالی او گردد.
چه بسیار کسانی که با حضور در این مجالس و با عزاداری برای امام حسین(ع) در مسیر واقعی تربیت اسلامی قرار گرفتند و به همان آرامش و اطمینان قلبی رسیدهاند و درنتیجه حالت بهجت قلبی و سرور واقعی که در ذیل تعالیم دین اسلام نهفته برایشان اتفاق افتاده است.
مضافاً اینکه در مکتب شیعه بهتناسب ایام شهادت و وفیات ، اعیاد بزرگی نیز وجود دارد. غیر از دو عید قربان و فطر ، ایام ولادت معصومین ع و عید مبعث و عید مباهله و در رأس همه آنها عید بزرگ غدیر خم است که به تعبیر امام صادق ع « عید الله الأکبر» نامیده شده است.
ثالثاً سیاهی چادر دلیل بر غم و اندوه شیعه نیست. زیرا هم برخی اهل سنت از چادر و عبا و برقع سیاه استفاده میکنند و هم برخی شیعیان ، پوششی غیر از چادر سیاه را انتخاب میکنند. بله، ازاینجهت که چادر سیاه به خلاف چادر رنگی جلبتوجه ایجاد نمیکند و پوشش کاملتری دارد قطعاً حجاب برتر است، اما این سبب نمیشود که سیاهی چادر دلیل بر غم و اندوه باشد، همچنان که برخی لباسهای مردان و زنان در ادیان و مذاهب دیگر سیاه بوده و البته غمناک نیست.
پینوشت
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
صادق تهرانی