تعداد آیات: 165
کلمات: 3059
حروف: 12727
سوره مکّی، جز آیات مدنی20، 23، 91، 93، 114، 141، و 151 تا 153 (بعد از سوره «حجر» نازل شده است)
نامگذاری
در قسمت‌هایی از آیات (136 تا 144) این سوره‌ی مبارکه به مناسبت اینکه عقاید و رسوم و سنّت‌های جاهلی را درباره‌ی احشام (انعام) گاو و گوسفند و بز و شتر و قربانی و گوشت آن بیان کرده و در اصلاح عقاید انحرافی آنان در مورد این چهارپایان کوشیده است بدین اسم «انعام» نامیده شده است.
فضائل و خواص
از حضرت ختمی مرتبت(ص) مروی است هرکس سوره‌ی انعام را قرائت کند به عدد هر آیتی که در آن است هفتاد هزار فرشته یک شبانه‌روز بر او درود می‌فرستند.[1] و از امام رضا(ع) مروی است که این سوره‌ی مبارکه در مکّه یک دفعه نازل شده و هفتاد هراز فرشته آن را همراهی می‌کردند و در وقت نزول با آواز عظیم، تسبیح و تحمید الهی می‌نمودند و هر کس این سوره‌ی مبارکه را تلاوت نماید آن هفتاد هزار فرشته تا روز قیامت برای وی تسبیح می‌گویند.[2] و به روایتی بر او صلوات می‌فرستند.[3] و به روایتی دیگر برایش طب مغفرت می‌نمایند.[4]
و از إبن عبّاس نقل است: کسی که سوره‌ی انعام را هر شب بخواند از اهوال روز قیامت ایمن خواهد بود و روی آتش دوزخ را هرگز نخواهد دید.[5]
و در مجمع‌البیان از عیّاشی از حضرت امام صادق(ع) روایت می‌کند که در سوره‌ی انعام در هفتاد موضع نام مقّدس خدا یاد شده است شما آن را تجلیل و تعظیم نمایید و اگر مردم فضلیت قرائت آن را می‌دانستند هرگز آن را ترک نمی‌کردند.[6]
و از خواص آن، حضرت امام محمّد باقر(ع) می‌فرماید: هرگاه دچار عارضه‌ای شدی که از آن خوف خطر داری سوره‌ی انعام را بخوان آسیبی به تو نمی‌رسد.[7]
و از حضرت صادق(ع) مروی است هر کس این سوره‌ی مبارکه را در ظرفی با مُشک و زعفران بنویسد و (آب شستشوی آن را) شش روز پی‌درپی بیاشامد به اذن الهی از تمام دردها و اَلَمها عافیت می‌یابد.[8]
و در «منتخب» آمده است هر کس بخواهد روزی او فراخ گردد و حاجتش روا شود شب پنج‌شنبه یا روز جمعه رو به قبله بنشیند و سوره‌ی حمد را بخواند و بعد شروع کند به خواندن سوره‌ی انعام تا آیه‌ی 124: «مِثْلَ مَا اُوتِى رُسُلُ اللَّهِ» سپس بلافاصله برخیزد و دو رکعت نماز بگذارد و در هر رکعت هفت مرتبه سوره‌ی حمد و هفت مرتبه آیۀالکرسی و هفت مرتبه سوره‌ی کوثر را بخواند و چون فارغ شود به همان ترتیب رو به قبله بقیّه‌ی آیه و سوره را از «اَللَّهُ أعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ» تا آخر تلاوت نماید و آن را به اتمام برساند و بعد سر به سجده بگذارد و هفتاد مرتبه بگوید: «لا إِلَهَ إِلّا اللَّه محَمَّدٌ رَّسولُ اللَّه» آنگاه حاجت خود را بخواهد که به یاری حق تعالی برآورده می‌گردد و چنانچه مال او به سرقت رفته باشد به او باز خواهد گشت.[9]
و در طریقه‌ی دیگر چنان که در «حرز الامان» آمده جهت گرفتن حاجت و رسیدن به مقصود این سوره‌ی مبارکه را تلاوت کند و چون به این آیه‌ی شریفه‌ی فوق برسد و کلمه‌ی رُسُلُ الله را بگوید این دعا را بخواند: «اَللّهُمّ مَنْ ذَاالّذی اسْتَغاثَکَ فَلَمْ تُغِثْهُ وَ مَنْ ذَاالّذی دَعاکَ فَلَمْ تُجِبْهُ وَ مَنْ ذَاالّذی سَألَکَ فَلَمْ تُعْطِهِ وَ مَنْ ذَاالّذی اسْتَجَارَکَ فَلَمْ تُجِرْهُ وَ مَنْ ذَاالّذی تَوَکّلَ عَلَیکَ فَلَمْ تَکِلْهُ واغَوْثاهُ بِکَ اَستَغیثُ أغِثنی یا مُغیثُ وَ اشْفِنی شِفاءً عاجِلاً وَ فَرِّج عَنّی فَرَجاً قَریباً بِرَحمَتِکَ یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ» و حاجت خود را بخواهد سپس بقیّه‌ی آیه را «اللَّهُ أَعْلَمُ» تا آخر سوره را بخواند و آن را به اتمام برساند که به یاری خدا مقرون به اجابت می‌گردد، و فرموده‌اند این از مجرّبات است و چنانچه به اجابت نرسید قصور از عامل بوده و عدم مراعات شرایط و توجّه در آن است.
و نیز در همان کتاب آورده است چنانچه کسی با نیّت صادق دو رکعت نماز بگذارد و در هر رکعت بعد از حمد سوره‌ی انعام را بخواند در آن ماه از هر نوع خوف و بیماری و هر آفت و ناگواری به یاری حق تعالی در امان خواهد بود.
و در خبر است کسی که این سوره را بخواند و پس از آن پیش از آن که سخن بگوید این دعا را با اِخلاص بخواند خداوند متعال وی را بیامرزد و حاجتش را برآورده می‌نماید:
«یا سَریعَ الْحِسابِ یا شدَیدَ الْعِقابِ یا غَفُورُ یا رَحیمُ یا خالِقَ کُلِّ شَیءٍ یا فاطِرَ السَّمواتِ وَ الاَرضِ یا فالِقَ الحَبِّ وَ النّوی یا مُسَبِّبَ الاَسبابِ یا مُفَتِّحَ الاَبوابِ یا قاضِیَ الحاجاتِ یا مُقِیل العَثَراتِ یا مُحیِیَ الاَمواتِ یا نُورَ الاَرضِ وَ السّمواتِ یا غافِرَ الخَطیئاتِ یا ساتِر العَوراتِ یا دافِعَ البَلِیّاتِ اِقضِ حاجَتی فیِ هَذِهِ السّاعاتِ یا اِلهَ الاَوّلینَ وَ الآخِرینَ یا بَدیعَ السّمواتِ وَ الاَرضِ یا ذَاالجَلالِ وَ الاِکرامِ یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ.»[10]
و نیز در خبر است از حضرت رسول(ص) کسی که بعد از نماز صبح از اوّل سوره‌ی مبارکه‌ی «انعام» تا «یکسبون» را قرائت کند خداوند هزار مَلک و به روایتی دیگر چهل هزار مَلک جهت حراست وی موکّل می‌فرماید و برای او مانند عبادت‌های آن‌ها نوشته می‌شود.[11]
و در «مصباح» کفعمی و «منهاج العارفین» آمده است کسی که این عمل را در بامداد انجام دهد خداوند متعال هزار فرشته بر او می‌گمارد که وی را محافظت کنند و مانند اعمال آن‌ها تا روز قیامت برای او ثبت می‌گردد.[12]
همچنین هر کس آیه‌ی اوّل این سوره‌ی مبارکه را در صبح و شب هفت بار بخواند و هر بار دست بر بدن خود بکشد به یاری حق تعالی از همه‌‌ی آفات و امراض مصون خواهد ماند.[13]
البته جهت نیل به کمال مطلوب سزاوار است که انسان در آیات مبارکه دقّت و اندیشه بیشتری کند و در عمل، آن‌ها را پیاده نماید که به راستی چگونه روح نفاق و پراکندگی را از میان مسلمانان برمی‌چیند، گوش‌ها را شنوا، چشم‌ها را بینا و دل‌ها را فهیم و دانا می‌سازد.
پی نوشتها:
ممنون