عذاب استدراجی کفار با نعمت‌ها

۳۱. چرایی آسایش کفار در دنیا

۴. عذاب استدراجی کفار با نعمت‌ها
 

وَالَّذِینَ كَذَّبُوا بِئَایَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَیثُ لَا یعْلَمُونَ (۱۸۲) وَأُمْلِی لَهُمْ إِنَّ كَیدِی مَتِینٌ (۱۸۳)
و کسانی که آیات ما را تکذیب کردند، به تدریج ازجایی که نمی‌دانند [به ورطه‌ی سقوط و هلاکت می‌کشانیم تا عاقبت به عذاب دنیا و آخرت دچار شوند.](۱۸۲) و به آنان مهلت می‌دهیم؛ [زیرا از سیطره‌ی قدرت ما بیرون رفتنی نیستند] یقیناً تدبیر و نقشه‌ی من استوار است.(۱۸۳) (اعراف)

توضیح:

برای فهم یکی از مهم‌ترین حکمت‌های بهره‌مندی کافران از نعمت‌های دنیوی و عدم مجازات فوری آنان، باید دو سنت خداوندی «استدراج» و «املاء» را تبیین نمود. «استدراج» به این معناست که خداوند نعمت‌های خود را بر کافران و گناه‌کاران را به تدریج افزایش داده و آنان را از استغفار و توبه باز دارد. بدین ترتیب، غرق شادی و سرخوشی شده و به دنیا دل بسته‌تر می‌شوند. آن‌گاه به یک باره در هنگام مرگ، آن نعمت‌ها را از آنان می‌گیرد تا عذاب دل کندن از تعلقات دنیایی بر سختی مرگشان افزوده گردد. بنابراین، ثروت و دارایی دنیا برای برخی، مقدمه‌ی عذاب سخت خداوند است. از این روی، نباید به جلوه‌های دنیایی تعلق خاطر داشت و دل بست.

حدیث:

امام علی(ع): «یا ابْنَ‌ آدَمَ‌ إِذَا رَأَیتَ‌ رَبَّكَ‌ سُبْحَانَهُ‌ یتَابِعُ‌ عَلَیكَ‌ نِعَمَهُ‌ وَ أَنْتَ‌ تَعْصِیهِ‌ فَاحْذَرْهُ‌؛

ای فرزند آدم! اگر دیدی با آنکه از فرمان خدا سرپیچی می‌کنی ـ خداوند هم‌چنان نعمت‌هایش را پی‌درپی بر تو می‌فرستد، از [مکر و عذاب] او بترس!». نهج البلاغه، حکمت۲۵.