خرید و فروش برگه های ارمغان بهزیستی و طرح پنتاگونو

سؤال:

1. سازمان بهزیستی، برگه هایی را به فروش می رساند و عنوان آن را به نیّت هدیه در امور عام المنفعه و خدمت به محرومین مطرح می نماید و اخیراً طرح دیگری به نام «همای رحمت» نیز به همین سبک مطرح شده است. با اینکه اکثر قریب به اتفاق خریداران ( که گاهی حتی خانه و یا وسایل زندگی خود را به امید برنده شدن برای خرید این برگه ها می فروشند) به نیّت برنده شدن شرکت می کنند آیا خرید و فروش این برگه ها چه صورت دارد و در صورت جایز بودن کسانی که مبلغی برنده می شوند آیا مالک آن می گردند یا خیر؟ با توجه به اینکه بعضی از خریداران برگه ها که از محل پول آنها جایزه یا هدیه داده می شود رضایت به اختصاص پول آن ‌ها به غیر ندارند.

2. اخیراً یک سیستم گردش پول به صورت تصاعدی به عنوان همیاری و مساعدت به یکدیگر در حال گردش است که علاوه بر وجود این طرح در اینترنت به نام پنتاگونو وابسته به شرکت فیوچر استراتژی ایتالیا چند شرکت داخلی نیز این طرح را با مبلغ پول کمتری راه اندازی کرده اند( شرکت اردکان سبز یزد و شرکت فراپژوهش سپاهان زاینده رود در اصفهان و...) که از اداره ارشاد نیز مجوز دریافت نموده اند و روش این طرح به این صورت است که شخصی با پرداخت مبلغی چندین اوراق بهادار برایش می آید، برای به دست آوردن پول خود، برگه های خود را به دیگران می دهد و آن افراد نیز به حساب آن شخص پول واریز می کنند و این کار تصاعدی پیش می رود و همیشه عده ا­ی در رأس هرم پول ‌های کلانی به حسابشان واریز می شود و عده ای در قاعده پول‌شان از دست می رود ولی به امید واریز پول به حساب‌شان به شرکت در آن ادامه می دهند و بخشی از پول نیز به حساب شرکت اختصاص می یابد که به پیوست نمونه ای از برگه ها خدمتتان تقدیم می گردد.

آیا خرید و فروش این برگه ها جایز است و پول ‌هایی که به حساب بعضی افراد می‌آید آیا آن ‌ها مالک می‌شوند؟

حضرت آیت الله فاضل لنکرانی:

ممنوعیت این طرح ‌ها خالی از قوّت نیست، لذا بر مؤمنین لازم است از آن ‌ها اجتناب نمایند و آن وجوه را مالک نمی شوند و اگر صاحبان آن را نمی شناسند حکم مجهول المالک را دارد که با اذن مجتهد جامع الشرایط به فقیر غیر سیّد باید داده شود.

حضرت آیت الله بهجت:

هر دو مورد اشکال دارد.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی:

تمام این فعالیت ‌های کاذب اقتصادی شرعاً اشکال دارد، اولی مانند بلیت های بخت آزمایی است و دومی شبیه نوعی قمار و حرام است.