معاد جسمانی
أَیحْسَبُ الْإِنسَانُ أَلَّن نَّجْمَعَ عِظَامَهُ (۳) بَلَى قَادِرِینَ عَلَى أَن نُّسَوِّی بَنَانَهُ (۴) بَلْ یرِیدُ الْإِنسَانُ لِیفْجُرَ أَمَامَهُ (۵)
آیا انسان گمان میکند که ما هرگز استخوانهایش را جمع نخواهیم کرد؟ (۳) چرا در حالی که تواناییم [خطوط] سر انگشتانش را درست و نیکو بازسازی کنیم، (۴) [نه اینکه به گمان او قیامتی در کار نباشد] بلکه انسان میخواهد [با دست و پا زدن در شک و تردید] فرارویش را [از اعتقاد به قیامت که بازدارندهای قوی است] باز کند [تا برای ارتکاب هر گناهی آزاد باشد!] (۵) (قیامت)
معاد جسمانی به این معناست که در قیامت هم روح و هم جسم انسان محشور میشود. این اعتقاد در مقابل نظر برخی عقلگرایان است که معاد را فقط روحانی دانستهاند؛ درحالیکه در قرآن و روایات تصریح شده است که معاد و زندگی اخروی انسانها، جسمانی است؛ یعنی با همین بدن خاکی انسان تحقق مییابد. برخی ادلهی معاد جسمانی عبارت است از: ۱ـ بسیاری از نعمتها و عذابهای مادی برای اهل بهشت و دوزخ، مادی است. ۲ـ نوع شبههی مشرکان نسبت به معاد، با معاد جسمانی سازگار است؛ نه روحانی. ۳ـ مثالهای عینی رستاخیز که در قرآن آمده، نمونهی رستاخیز جسمانی است. آیهی فوق از اوج ظرافت در بازآفرینی جسم خاکی انسان در رستاخیز خبر داده و به صراحت، معاد جسمانی را ثابت میکند.
امام صادق(ع): «هیچ عضوی از بدن مرده باقی نمیماند؛ مگر گِل اوّلی که از آن آفریده شده بود؛ که در قبر میماند؛ تا مانند بار اوّل از آن دوباره خلق شود.» کافی: ج۳ ص۲۵۱ ح۷.
نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت