کد مطلب: ۴۰۷۲
تعداد بازدید: ۹۹۰
تاریخ انتشار : ۲۶ آبان ۱۳۹۹ - ۰۹:۰۰
آسیب‌های اجتماعی| ۱۵
تغییر سبک زندگی ایرانی- اسلامی و سبک سازی به شیوه غرب که با زدودن حیا و عفاف از زن ایرانی و غیرت زدایی از مردان ایرانی میسّر می شود و نمود آن در سبک پوشش، غذا، گفتار و رفتار مجریان برنامه ها و بازیگران فیلم ها و سریال ها و تبلیغات آنان مشهود است.
تناقض و عدم تطابق بسیاری از برنامه های ماهواره با آموزه های دینی و فرهنگی کشورمان، حقیقتی است که بر هیچ انسان منصفی پوشیده نمی باشد. این مغایرت موجب شده است تا در سبک زندگی بسیاری از مخاطبان این رسانه، اختلالات بزرگ و متعدّدی ایجاد شود به طوری که متأسّفانه جبران بعضی از آن ها امکان پذیر نیست. برخی از پیامدهای منفی استفاده از ماهواره در سبک زندگی اسلامی- ایرانی عبارتند از:
1- تغییر سبک زندگی ایرانی- اسلامی و سبک سازی به شیوه غرب که با زدودن حیا و عفاف از زن ایرانی و غیرت زدایی از مردان ایرانی میسّر می شود و نمود آن در سبک پوشش، غذا، گفتار و رفتار مجریان برنامه ها و بازیگران فیلم ها و سریال ها و تبلیغات آنان مشهود است.
2- تضعیف جایگاه خانواده و روابط عاطفی اعضای خانواده، با عادی جلوه دادن روابط زوج های متأهّل با دیگران، خیانت و عدم تعهّد زوجین در سریال ها و نشست های کارشناسی، کاهش دادن ارتباطات کلامی بین اعضای خانواده و ... .
3- تبدیل شدن ضد ارزش ها به ارزش، از طریق اشاعه هنجارهای فرهنگی غربی بین خانواده ها و تضعیف کارکردهای خانواده، ارائه تصویری سیاه از ازدواج و در نتیجه افزایش سن ازدواج، بی بند و باری فکری و فرهنگی، جایگزین شدن ارزش های اخلاقی غلط به جای ارزش های اسلامی از طریق سریال ها، سبک پوشش، گفتار و رفتار مجریان و محتوای میزگردها و نشست ها.
4- ارائه الگوی غربی به خانواده ها، اشاعه مصرف گرایی، برهنگی، تجمّل گرایی، مدگرایی، همجنس بازی، مشروع بودن روابط دو جنس مخالف و ترویج و عادی سازی خیانت زوجین نسبت به یکدیگر در قالب برنامه ها، فیلم ها و آگهی ها.
5- تغییر هویت زنان مسلمان، ارائه چهره جدیدی از اسلام موسوم به اسلام آمریکایی و بازتعریف هویت زن مسلمان در این قالب.
6- اشاعه هم خانگی از طریق تبلیغ آزادی های نامحدود، ازدواج سفید، ارضای غریزه جنسی از طریق انتخاب دوست دختر و دوست پسر، از بین رفتن حریم ها در روابط.
7- رواج مسائل جنسی به معنای همه انواع آزادی در تلذّذ جنسی و مفاسد اجتماعی آن.
8- ایجاد حس تنوّع طلبی جنسی در مردان و زنان، به این صورت که با دیدن صحنه ها و نوع پوشش و آرایش زنان در این شبکه ها، مرد و زن ایرانی و مسلمان از همسر خود احساس خستگی و زدگی کرده و به دیگران روی می آورند و این به آمار بالای طلاق می انجامد.
9- رواج طلاق عاطفی و از بین رفتن قبح طلاق. چنان چه بیان گردید، بر اثر ایجاد حس تنوّع طلبیِ حاصل از دیدن برنامه های ماهواره ای و همچنین کم تر وقت گذاشتن زوجین برای یکدیگر به خاطر تماشای زیاد ماهواره، روابط زن و شوهر به مرور رو به ضعف و سردی می گذارد، به طوری که دیگر از دیدن یکدیگر خوشحال نمی شوند و از زندگی در کنار هم رضایت ندارند. نهایتاً کار به جایی می رسد که یکدیگر را دوست ندارند و به ناچار با هم زندگی می کنند. به این نوع زندگی اصطلاحاً طلاق عاطفی گفته می شود. یعنی در عین زندگی مشترک، بدون این که شرعاً و قانوناً طلاقی در کار باشد، زوجین در خانه به صورت انفرادی و بدون هیچ گونه محبّت و وابستگی زندگی می کنند. گام دیگری که برنامه های مخرّب و فراوان شبکه های ماهواره ای در فروپاشی نظام خانواده انجام می دهند، تشویق به طلاق است تا حدّی که طلاق را در نظر مخاطبینِ خود، امری عادی و در بسیاری از موارد پسندیده جلوه می دهند، بدون آن که به تبعات و مفاسد آن در میان افراد خانواده و جامعه نظر داشته باشند.
10- تبلیغات ضدّ دینی و القای شبهات و در نتیجه تضعیف روحیه دین داری، بلکه ایجاد حس بدبینی در میان مخاطبین ماهواره. آمارها و تجربه ثابت کرده است که میزان دینداری در میان کسانی که مخاطب ماهواره هستند، بسیار کم تر از کسانی است که از ماهواره استفاده نمی کنند. تأمّل در پیامدهای منفی شبکه های ماهواره ای، درستی این مدّعی را بیشتر روشن می سازد.
11- زمینه سازی برای بی میلی نسبت به تشکیل خانواده و فرزندآوری و در نتیجه کاهش جمعیت. ماهواره با تبلیغ لذّت های فردی و ترویج سبک زندگی فردگرایانه، این باور را در بعضی از مردم ایجاد می کند که در مرحله اوّل، ازدواج و پس از آن داشتن بچّه به معنای محدود شدن است. بنا بر این برای مصون ماندن از این محدودیت ها و لذّت بیشتر از زندگی، بهتر است که فرد اصلا اقدام به ازدواج و تشکیل خانواده نکند و در صورتی که ازدواج کرد، با آوردن فرزند محدودیت دیگری برای خود ایجاد ننماید. همچنین با توجّه به حساسیت زن ها به بحث اندام و زیبایی که در ماهواره تبیلغ می شود، این نیز عامل دیگری برای خودداری از اقدام به فرزندآوری می باشد.
این در حالی است که تمایل نداشتن به فرزند، با تعالیم دینی ما، که فرزند را مایه برکت و رحمت می داند، در تعارض است. علاوه بر این کمبود جمعیت در خانواده موجب می شود تا مادران اوقات فراغت و بی کاری بیشتری داشته باشند و به همین جهت است که مشاهده می کنیم برخی از ایشان برای پُر کردن ساعات فراغت و تنهایی خود، رو به شبکه های مجازی و ماهواره می آورند و کم کم از تبعات آن دچار آسیب های جدی می شوند. درست بر خلاف گذشته که به دلیل زیاد بودن تعداد بچّه ها، مادران وقت خود را در جهت امر مقدّس تعلیم و تربیت فرزندان هزینه می کردند و بدین وسیله از خطرات بی کاری و تنهایی در امان بودند.


راهکارهای مقابله با تهدیدات ماهواره


دین مبین اسلام تنها دینی است که در تمام عرصه های زندگی بشر برنامه داشته، در چالش های مواجه شده بهترین راه حل ها را ارائه می کند. دلیل قدرتمندی اسلام بر سایر مکاتب و نحله های فکری، پشتوانه فلسفی مبتنی بر وحی و دیدگاه کمال گرایانه ای است که نسبت به انسان دارد و با هر چیزی که بخواهد کرامت انسانی را به چالش بکشد، مبارزه کرده و در تمام زمینه ها نگرشی ارزنده و بدیع به جهان ارائه می کند. بنا بر این راهکارهای پیشنهادی اسلام، نه تنها جامع و کامل اند، بلکه برای تمام جوامع و زمان ها و مکان ها کارایی دارند. ما گزیده ای از راه کارهای اصولی اسلام را در سه مورد به طور خلاصه بیان می کنیم:
1- لزوم پایبندی به غیرت، حیاء و عفاف: دین مبین اسلام برای تأمین سلامت فرد و جامعه، نسبت به غیرت و حیا و عفّت بسیار سفارش نموده است. از امام صادق (ع) روایت شده که فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى غَيُورٌ يُحِبُّ كُلَّ غَيُورٍ وَ لِغَيْرَتِهِ حَرَّمَ الْفَوَاحِشَ ظَاهِرَهَا وَ بَاطِنَهَا». همانا خداوند تبارک و تعالی با غیرت است و هر انسان با غیرتی را دوست می دارد و به خاطر غیرتش است که آشکار و پنهانِ امور قبیح و گناهان زشت را حرام کرده است.[1] و در روایت دیگری فرمودند: «الْحَيَاءُ مِنَ الْإِيمَانِ وَ الْإِيمَانُ فِي الْجَنَّةِ». حیاء از ایمان است و ایمان در بهشت جای دارد.[2] در رابطه با عفاف نیز از امام باقر (ع) روایت است که فرمودند: «مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْ‏ءٍ أَفْضَلَ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ». عبادت نشده است خدا به چیزی که برتر از عفّت شکم و فرج (شرمگاه) باشد.[3]
خانواده به عنوان خانه اوّل انسان، در شکل گیری رفتار، منش و سبک زندگی فرد نقش مهمّی ایفا می کند. تقویت ارزش ها و هنجارهای دینی نظیر غیرت برای مردان و حیا برای زنان، از لوازم پیشگیری کننده از آسیب های ماهواره می باشد که باید پایه های آن در درون محیط خانه نهادینه شود. آموزش صحیح و به موقعِ احکام دینی از جمله حجاب، رعایت محرم و نامحرم و کنترل نگاه، توسّط والدین و رعایت کردن خود ایشان که اولین الگوهای تربیتی فرزندان هستند، از لوازم ضروری این امر مهم است. بدون آن که این چنین اموری در خانواده از دغدغه های والدین باشد و خود آن ها نسبت به رعایت آن کوشا باشند، نمی توان از فرزندان انتظار داشت تا مسیر صحیحی را در این رابطه اختیار کنند.
2- برنامه ریزی مناسب برای اوقات فراغت و پرهیز از بی کاری و تنبلی: بی کاری معضلی است که تبعات بدی را به دنبال دارد. حضرات ائمّه معصومین علیهم السّلام همواره مردم را از بی کاری برحذر می داشتند. در سیره رسول خدا صلّی الله علیه و آله آمده است که آن حضرت در مورد کسانی که بی کار بودند می فرمودند: «سَقَطَ مِن عَینی»، یعنی از چشمم افتاد.[4] امام کاظم (ع) در این باره می فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ يُبْغِضُ الْعَبْدَ النَّوَّامَ الْفَارِغَ». به درستی که بنده پُرخوابِ بی کار، مبغوض خداوند جلّ و عزّ می باشد.[5] یکی از دستورات اکید اسلام، کار و فعالیت در جامعه است. این مهم نه تنها در رفع نیازهای معیشتی و دنیوی انسان مؤثّر است، بلکه در نیل به سعادت اخروی او نیز تأثیر بسزائی دارد. چراکه ابلیس و نفس امّاره بر شخص بی کار تسلّط بیشتری دارند و لذا او در معرض فریب افزون تری قرار دارد. در واقع انسانی که سرگرم انجام فعالیتی فکری یا عملی است، در مقایسه با شخص بی کار زمینه کم تری برای تسلّط و فریب شیطان دارد.[6]
علاوه بر خانواده، در این رابطه مسئولین و دولت مردان نیز مسئولیت سنگین و خطیری بر عهده دارند. یکی از مهم ترین وظایف ایشان ایجاد زمینه مساعد برای کار و فعالیت علمی و عملی در جامعه است. باید از توان و نیروی مردمی مخصوصا نسل جوان، در جهت پیشرفت علمی و عملی کشور به بهترین شکل استفاده شود تا هم کشورمان در جهت ترقی و کمال حرکت سریع تری داشته باشد و هم ظرفیت نیروی مردمی، به سبب بی کاری ضایع نشده و زمینه های گرایش به گناه و خمودگی از جامعه رخت بربندد. یکی دیگر از وظایف مسئولین برنامه ریزی صحیح و مناسب با تعالی جسم و روحِ مردم برای ساعات فراغت و تفریح است، تا بتوانیم از این لحظات نیز در جهت رشد و بالندگی جامعه استفاده کنیم.
3- آموزش همگانی و عمومی توسّط دولت و نهادها و مسئولان فرهنگی: از آن جا که علّت گرایش اکثر خانواده ها به سمت ماهواره و آسیب دیدن از آن، اطلاعات کم و نادرست آن ها از ماهواره است، لازم است برنامه های آموزشی مناسبی توسّط کارگزاران فرهنگی کشور برگزار شود تا جوانان و خانواده ها در جریان فناوری هایی چون ماهواره و روش های جدید نفوذ دشمن به فرهنگ اسلامی- ایرانی قرار گیرند. در این رابطه رسانه ملّی از مسئولیّت سنگین تری نسبت به سایر نهادها برخوردار است. امروزه تقریبا خانه ای نیست که خالی از تلویزیون باشد. این بدان معناست که رسانه ملّی قدرت دارد تا از طریق این وسیله در تمامی خانه ها تأثیرگذار باشد. اگر صدا و سیمای جمهوری اسلامی نتواند در جذب، روشنگری و آموزش مردم کشورمان موفّق باشد، قطعاً دشمنان ما از این ضعف به نفع خود بهره خواهند برد.[7]


خودآزمایی


1- چهار مورد از پیامدهای منفی ماهواره بر سبک زندگی اسلامی- ایرانی را بنویسید؟
2- سه مورد از راهکارهای مقابله با تهدیدات ماهواره را توضیح دهید؟
 

پی‌نوشت‌ها


[1] الكافي (ط - الإسلامية) ج ‏5 ص 535.
[2] همان ج 2 ص 106.
[3] همان ص 79.
[4] بحار الانوار (ط – بیروت) ج 100 ص 9.
[5] الكافي (ط - الإسلامية) ج 5 ص 84.
[6] برگرفته از: پایگاه اطلاع رسانی حوزه، گنجینه معارف، مقاله: بیکاری در قرآن و سنّت.
[7] برگرفته از نشریه مبلّغان، ذی القعده 1440 قمری، سال بیستم، 241، مقاله: فضای مجازی، جایگاه اینترنت و شبکه های اجتماعی، پیامدهای منفی اینترنت و ماهواره در سبک زندگی اسلامی و راهکارهای مقابله با آن (مهدی هادی) ص 88 تا 91/ و مقاله: پویش در آموزش علوم انسانی، تابستان 1395، دوره اوّل، شماره 3، مقاله: آسیب شناسی ماهواره و تأثیر آن بر رفتار و سبک زندگی اسلامی خانواده (امید شکرانه) ص 56 تا 60.

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
مسلم زکی‌زاده
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر: