زن و زندگی اجتماعی
امام علی(ع) میفرماید: خدمت پیامبر گرامی اسلام بودیم، آن حضرت پرسید: «چه چیزی برای زنان نیکو و رواست؟»
حضرت فاطمه(س) پاسخ داد:
قالت: خَیرٌ لِلنِّساءِ اَنْ لا یَرَیْنَ الرِّجالَ وَ لا یَراهُنَّ الرِّجالُ.
آنچه برای زنان نیکو است، اینکه، «بدون ضرورت» مردان نامحرم را نبینند و نامحرمان نیز او را ننگرند.[۱]
روزی پیامبر اسلام(ص) وارد منزل فاطمه(س) شد، دخترش را دید که روی زمین نشسته، با یک دست فرزندش را در آغوش گرفته شیر میدهد، و با دست دیگر با آسیاب دستی گندمها را آرد میکند، اشک در چشمان رسول خدا(ص) حلقه زد و فرمود:
«یا بِنتاهُ تَعَجَّلی مَرارَةَ الدُّنیا بِحَلاوَةِ الآخِرَةِ.»
دخترم! تلخیها و مشکلات دنیا را به یاد شیرینی و سعادت بهشت بر خود گوارا ساز.
حضرت فاطمه(س) در جواب پدر فرمود:
قالت: یا رَسُولَ اللهِ، اَلْحَمدُ للهِ عَلی نَعْمائِهِ وَ الشُّکرُ للهِ عَلی آلائِهِ.
ای رسول خدا! حمد و شکر و سپاس سزاوار خداست، در برابر نعمتهای بیکرانهی او.[۲]
الف ـ سادگی در لباس
سلمان فارسی میگوید: روزی حضرت فاطمه(س) را دیدم که چادری وصلهدار و ساده بر سر داشت.
در شگفتی ماندم و گفتم: «عجبا! دختران پادشاهان ایران و قیصر روم بر کُرسیهای طلایی مینشینند و پارچههای زربفت به تن میکنند، وه که این دختر رسول خداست! نه چادرهای گرانقیمت بر سر دارد و نه لباسهای زیبا!»
فاطمه(س) پاسخ داد:
قالت: یا سَلامانُ! اِنَّ اللهَ ذَخَّرَ لَنا الثِیّابَ وَ الکَراسِیَّ لِیَوْمٍ آخِرٍ.
ای سلمان! خداوند بزرگ، لباسهای زینتی و تختهای طلایی را برای ما در روز قیامت ذخیره کرده است.[۳]
ب ـ سادگی زندگی
حضرت زهرا(س) سپس به خدمت پدر رفت و شگفتی سلمان را مطرح فرمود:
قالت: یا رسُولا اللهِ! اِنَّ سَلمانَ تَعَجَّبَ مِنْ لِباسِی.
فَوَالّذِی بَعَثَکَ بِالْحَقِّ مالِیَ وَ لِعَلِیٍّ مُنذُ خَمسِ سِنینَ اِلّا مَسْکُ کَبشٍ نُعْلِفُ عَلَیها بِالنَّهار بَعیِرَنا وَ اِذا کانَ اللَّیلُ اِفتَرَشناهُ وَ اِنَّ مِرْفَقَتَنا لَمِنْ اَدَمٍ حَشْوُها لِیفٌ.
ای رسول خدا! سلمان از سادگی لباس من تعجب نمود، سوگند به خدایی که تو را مبعوث فرمود، مدت پنج سال است فرش خانهی ما پوست گوسفندی است که روزها بر روی آن شترمان علف میخورد و شبها بر روی آن میخوابیم و بالش ما چرمی است که از لیف خرما پُر شده است.[۴]
پیامبر گرامی اسلام(ص) از یاران خود پرسید: «در کدام لحظه، زن به خدا نزدیکتر است؟» پاسخ مناسبی مطرح نشد، تا اینکه حضرت زهرا(س) سئوال پدر را شنید و پاسخ داد:
قالت فاطمه(س): أَدْنی ما تَکُونُ مِنْ رَبِّها اَنْ تَلْزَمَ قَعْرَ بَیْتِها.
آن لحظهای که زن در خانهی خود میماند «و به امور زندگی و تربیت فرزند میپردازد» به خدا نزدیکتر است.[۵]
[۱]. کشفالغمه، ج 2، ص 23 و مکارم الاخلاق، ص 267، ج 1 و بحارالانوار، ج 101، ص 36.
[۲]. بحارالانوار، ج 43، ص 86 و مناقب ابن شهر آشوب، ج 3، ص 342.
[۳]. بحارالانوار، ج 8، ص 303 حدیث 61.
[۴]. بحارالانوار، ج 8، ص 303 و کوکبالدری، ج 1، ص 175 و تفسیر برهان، ج 2، ص 346.
[۵]. بحارالانوار، ج 43، ص 92 و نوادر راوندی، ص 14.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد دشتی