فَكَیفَ إِذَا جِئْنَا مِن كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلَآءِ شَهِیدًا (۴۱)
پس چگونه است [حال مردم] هنگامی که از هر امتی گواهی [که پیامبر آنان است بر اعمالشان] بیاوریم، و تو را بر آنان گواه آوریم؟! (نساء، ۴۱)
توضیح:
بنابر این آیه، پیامبر گرامی اسلام(ص)، نه تنها چون سایر انبیاء الهی، شاهد بر اعمال امت خویش است؛ بلکه گواه بر اعمال انبیای گذشته نیز میباشد. (ضمیر «هولاء» در روایات به گواهان امتهای پیشین؛ یعنی انبیای سابق برمیگردد.) این فضیلتی بسیار بزرگ برای آن حضرت میباشد. مقصود از شهادت بر اعمال در قرآن، بیان حقیقت و باطن اعمال است. بر این اساس، انبیاء و اولیای الهی ـ و در رأس همه، وجود گرامی پیامبر اسلام(ص) به عنوان انسان کامل و برترین مخلوقات ـ از چنان مرتبهای برخوردار میگردند که میتوانند باطن و حقیقت بندگان را مشاهده و در روز قیامت، در صف شاهدان اعمال برآمده و بر نیکسیرتی یا پلیدی آنان گواهی دهند. دیگر شاهدان اعمال در روز قیامت، زمین، اعضای بدن، فرشتگان و... میباشند. گفتنی است ادای شهادت در روز قیامت، به معنای آگاهی و علم به اعمال در دنیا میباشد.
حدیث:
امام صادق(ع): «تَعْرَضُ الْأَعْمَالُ عَلَى رَسُولِ اللهِ أَعْمَالُ الْعِبَادِ كُلَّ صَبَاحٍ أَبْرَارُهَا وَ فُجَّارُهَا فَاحْذَرُوهَا؛ همهی اعمال بندگان ـ اعم از نیکان و اشرار ـ هر صبح بر پیامبر خدا(ص) عرضه میگردد.» کافی: ج۱ ص۲۱۹ ح۱.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد حاج ابوالقاسم و سیدمهدی هاشمی