حشر و نشر با بدن عنصری یا با جسمی دیگر؟

فصل سوّم: معاد | ۳

حشر و نشر با بدن عنصری یا با جسمی دیگر

سوال

آیا حشر و نشر جسمانی با بدن عنصری است یا جسمی دیگر؟ آیا در عالم پس از مرگ و قیامت بدن انسان و اجسام خاصیت جسم در دنیا را دارد یا فاقد این خاصیت است؟

جواب

بر حسب آیات صریحه قرآن مجید حشر و نشر انسان با همین بدن جسمانی و عنصری است و این آیات قابل تأویل نیست و مباحثه کفار با حضرت رسول اکرم صلی الله علیه‌و آله و استبعاد آنها مربوط به همین معاد جسمانی بود که می‌گفتند:
*أَئِذَا کُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِیدًا- قُل کُونُواْ حِجَارَةً أَوْ حَدِیدًا[1]*
و الا بسا آنها هم فی الجمله در اینکه انسان به مرگ فانی محض نمی‌شود و بقاء روح معتقد بودند و معاد روحانی با بقاء روح را استبعاد نمی‌کردند و اصلاً استبعاد نداشت در مسائل مربوط به معاد و ثواب و عقاب همه این جسمانیت مطرح است و به صراحت بیان شد.
*إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِینَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا
وَإِن یَسْتَغِیثُوا یُغَاثُوا بِمَاءٍ کَالْمُهْلِ یَشْوِی الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا[2]*
*فَالَّذِینَ کَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِیَابٌ مِّن نَّارٍ یُصَبُّ مِن فَوْقِ رُؤُوسِهِمُ الْحَمِیمُ
یُصْهَرُ بِهِ مَا فِی بُطُونِهِمْ وَالْجُلُودُ[3]*
و هم چنین آیات مربوط به ثواب و نعمت‌های بهشتی همه روحانی بودن محض را نفی می‌فرماید.
و آیاتی مثل *یَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَیْرَ الأَرْضِ [4]* نیز بیشتر از این دلالت ندارند که مثلاً در زمین تبدیلات و تغییراتی پیش می‌آید مثلاً کوه‌ها از بین می‌روند یا اینکه زمین فوائد و برکاتش را کامل می‌دهد.

پی نوشت ها

[1] سوره اسراء، آیه‌و 50
[2] سوره کهف، آیه 29
[3] سوره حج، آیه 19 و 20
[4] سوره ابراهیم، آیه 48

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت