انتظار، ویژگیهای یاران حضرت مهدی(عج) و پاسخ به سؤالات| ۳
بحثی پیرامون ۳۱۳ نفر یاران مخصوص حضرت مهدی «عَج»
در روایات مربوط به حضرت مهدی(عج) روایاتی با تغییرات مختلف نقل شده که در آستانهی ظهور آن حضرت 313 نفر از یاران او، در کنار کعبه به حضور او میآیند، امام مهدی(عج) در انتظار آنها به سر میبرد، آنها نخستین انسانهایی هستند که با امام عصر(عج) بیعت میکنند، در همان هنگام قیام حضرت مهدی(عج) شروع میشود و مرحله به مرحله به پیش میرود و آن 313 نفر پرچمداران حضرت مهدی و حاکمان نصب شده از طرف آن حضرت در سراسر روی زمین میباشند، برای روشن شدن مطلب این موضوع را به صورت مناظرهی زیر بین یک محقّق اسلامی و یک جستجوگر هوشمند بیان کردهایم تا به طور روشن ترسیم گردد:
جستجوگر: لطفاً حدیث 313 نفر یاران حضرت مهدی(عج) را برای من نقل کنید.
محقّق: این حدیث با تعبیرات گوناگون نقل شده، یک حدیث نیست بلکه دهها حدیث است که همه مربوط به همان 313 نفر میباشند، به طوری که ادعای «تواتر معنوی» این حدیث شده، یعنی اصل ماجرای پیوستن 313 نفر یار فداکار به امام زمان(عج) هنگام آغاز ظهور به قدری نقل شده که انسان به صحّت آن علم پیدا میکند و به این نتیجه میرسد که ممکن نیست جمعی دروغگو توطئهای برای جعل چنین حدیثی کرده باشند.
جستجوگر: به قول مولانا در مثنوی
آب دریا را اگر نتوان کشید/ پس به قدر تشنگی باید چشید
به عنوان نمونه، یکی دو نمونه از آن احادیث را که دربارهی آن 313 نفر است ذکر نمایید.
محقّق: در تفسیر آیه 80 سوره هود که در آن آمده: حضرت لوط(ع) به قوم سرکش و تبهکار خود گفت:
«لَوْ اَنَّ لِی بِکُمْ قُوَّةً اَوْ آوِی اِلی رُکْنٍ شَدِیدِ:
ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم یا تکیهگاه و پشتیبان محکمی در اختیار من بود.» (آنگاه میدانستم که با شما گمراهان چه کنم؟)
امام صادق(ع) فرمود: «منظور از «قُوَّه» در این آیه همان قائم(عج) است و منظور از «رِکن شدید» (پشتیبانان محکم) 313 نفر از یاران او هستند.»[1]
و در روایت دیگر آمده: امام باقر(ع) فرمود:
«لَکَاَنّی اَنْظُرُ اِلَیْهِمْ مُصَعِّدِینَ مِنْ نَجفِ الْکُوفَةِ ثَلاثَ مِأَةَ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلاً کَاَنَّ قُلوُبُهُمْ زُبُرَ الْحَدِید...:
گویی به آن سیصد و چند نفر یاران مینگرم که از نجف کوفه بالا میروند، گویا قلبهای آنان (در استحکام و استواری) پاره و قطعه آهن است.»[2]
جستجوگر: آیا در سراسر زمین هنوز به تعداد 313 نفر، یاران شایستهی امام زمان(عج) پیدا نشدهاند تا به محضر آن حضرت بروند و ماجرای ظهور آن حضرت رخ دهد و مردم دنیا نجات یابند؟ ....
محقّق: این 313 نفر مطابق روایات دارای ویژگیهای هستند که با توجّه به آن ویژگیها روشن میشود که هنوز دنیا لیاقت آن را نیافته تا چنین افرادی را از خود بروز دهد.
جستجوگر: مثلاً چه ویژگیهایی دارند؟
محقّق: مثلاً در روایتی از امام سجّاد(ع) میخوانیم: هنگامی که امام مهدی(عج) در برابر جمعیّت بسیاری که در مکّه اجتماع کردهاند خود را معرّفی میکند و مردم را به پیوستن به خویش دعوت مینماید، جمعی قیام میکنند تا آن حضرت را به قتل برسانند
«فَیَقُومُ ثَلاثَمَأَة وَ نیفٌ فَیَمْنَعُونَهُ مِنْهُ:
همین سیصد و چند نفر به پا میخیزند و آن حضرت را از گزند آن مخالفان حفظ میکنند و جلو مخالفان را میگیرند.»[3]
و در روایات متعدّدی در وصف آنها آمده:
«... یَجْمَعُهُمُ اللهُ بِمَکَّةَ قَزَعاً کَقَزَعِ الْخَرِیفِ:
خداوند آنها را در مکّه به گرد هم میآورد، همچون قطعههای ابر پاییزی»[4]
[یعنی آنها تند و سریع و در سطح بالا با امکانات عالی خود را در مکّه حاضر میکنند.]
و امام صادق(ع) فرمود:
«وَ کَاَنَّی اَنْظُرُ اِلَی الْقائِمِ عَلی مِنْبَرِ الْکُوفَةِ، وَ حَوْلَهُ اَصْحابُهُ ثلاثَمَأَةَ و ثَلاثَ عَشَرَ رَجُلاً عِدَّةُ اَهْلِ الْبَدْرِ، وَ هُمْ اَصْحابُ الْاَلْوِیَةِ وَ هُمْ حُکّامُ اللهِ فِی اَرْضِهِ عَلی خَلْقِهِ....:
گویا امام قائم(عج) را بر بالای منبر کوفه مینگرم که یارانش (یعنی یاران مخصوص) 313 نفر مرد به تعداد جنگجویان مسلمان جنگ بدر، اطرافش را گرفتهاند، این یاران پرچمداران و حاکمان بر مردم در زمین از جانب خدا هستند.»[5]
بر اساس این حدیث، باید آن 313 نفر از نظر علم و کمال و شجاعت و سایر ارزشهای اسلامی در درجهآی باشند که مثلاً اگر سراسر زمین را 313 بخش و ایالت کنند، هر یک از آنها شایستگی رهبری و پرچمداری یک ایالت را داشته باشند، به تعبیر بعضی از بزرگان، مثلاً 313 نفر مانند امام خمینی قُدس سرّه که رهبری کشور ایران را به دست گرفت، 313 نفر مانند چنین فردی یافت شود و هر کدام با امکانات و نفوذ خود، بتواند عهدهدار حاکمیّت بر یکی از ایالتهای حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) گردد.
جستجوگر: اکنون مسأله را دریافتم که به راستی هنوز این 313 نفر با این ویژگیها در سراسر دنیا وجود ندارند، باید یک زمینهسازی عمیق و دامنهدار در سطوح مختلف به عمل آید تا جهان آماده ظهور حضرت مهدی(عج) گردد، همان گونه که پیامبران در راه پیشبرد اهداف مقدّس خود به یاران آگاه، هوشمند، سیاستمدار، شجاع و پرصلابت نیاز داشتند، امام زمان(عج) نیز باید دارای چنین یارانی باشد، دوست دارم باز از ویژگیهای آن 313 نفر، مطالبی بشنوم.
محقّق: در آیه 148 سوره بقره میخوانیم:
«اَیْن ما تَکونُوا یَأتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً:
هر جا باشید خداوند شما را به گرد هم حاضر میکند.»
امام صادق(ع) پس از ذکر این آیه فرمود: «منظور، اصحاب امام قائم(عج) اند که 313 نفر میباشند، سوگند به خدا «امّت معدوده» همانها هستند، به خدا سوگند همگی در یک ساعت جمع میشوند همچون پارهای ابر پاییزی که بر اثر تند باد جمع و متراکم میگردند.»[6]
از خصوصیّات آنها اینکه: از دورترین شهرها و کشورها وارد مکّه میشوند[7] و امام مهدی(عج) در «ذی طوی» (حدود یک فرسخی مکّه) در انتظار آن 313 نفر توقّف میکند، تا این که آنها میآیند و همراه آنها کنار کعبه میآیند[8] و آنها نخستین انسانهایی هستند که با امام مهدی(عج) بیعت میکنند.[9]
آنها در کنار مهدی(عج) از بالاترین امدادهای غیبی برخورد و دست خدا بالای سر امام مهدی(عج) و آنها است، چنانکه امام سجّاد(ع) فرمود: «گویا صاحب شما (حضرت مهدی(عج)) را مینگرم که همراه سیصد و اندی نفر در پشت کوفه به نجف مشرّف شده، جبرئیل در جانب راست و میکائیل در طرف چپ و اسرافیل در پیش روی او است، پرچم پیامبر خدا(ص) را برافراشته و آن پرچم را به جانب هیچ گروهی از مخالفان متمایل نکند، مگر اینکه خداوند آنان را به هلاکت میرساند»[10]
خودآزمایی
1- «تواتر معنوی» ماجرای پیوستن 313 نفر یار فداکار به امام زمان(عج) هنگام آغاز ظهور یعنی چه؟
2- امام صادق(ع)، در تفسیر آیه 80 سوره هود فرمودند منظور از «قُوَّه» و «رِکن شدید» چیست؟
3- امام صادق(ع) منظور آیه 148 سوره بقره را چه فرمودند؟
پینوشتها
[1] تفسیر برهان، ج 2، ص 228- اثباة الهداة، ج 7، ص 100.
[2] بحارالانوار، ج 52، ص 343.
[3] بحار، ج 52، ص 306.
[4] اعیان الشّیعه، ط جدید، ج 2، ص 84.
[5] بحار، ج 52، ص 326.
[6] نور الثّقلین، ج 1، ص 139.
[7] اثباة الهداة، ج 7، ص 176.
[8] همان مدرک، ص 92.
[9] بحار، ج 52، ص 316.
[10] اثباة الهداة، ج 7، ص 113- اعیان الشّیعه، ط جدید، ج 2، ص 82.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد محمدی اشتهاردی