انتظار، ویژگیهای یاران حضرت مهدی(عج) و پاسخ به سؤالات| ۴
جستجوگر: در مورد یاران مهدی(عج) چرا همواره از مردان سخن به میان آمده، آیا زنان در این راستا هیچ نقشی ندارند؟
محقّق: این که بیشتر از مردان سخن به میان میآید، از اینرو است که در آغاز قیام، بیشتر مسأله جهاد و جنگ و دفاع مطرح است، که طبعاً مردان در میدانها هستند ولی بانوان در پشت جبهه به تلاش و حمایت از راه مهدی(عج) میپردازند.
در مورد 313 نفر یاران مخصوص حضرت مهدی(عج) اتّفاقاً در بعضی از روایات شرکت زنان نیز مطرح شده از جمله امام باقر(ع) فرمود:
«... وَ یَجِیئُی وَاللهِ ثَلاثَ مَأَةَ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلاَ فِیهِمْ خَمْسُونَ اِمْرَئَةً یَجْتَمِعُونَ بِمَکَّةَ عَلی غَیْرِ مِیعادٍ قَزَعاً کَقَزَعِ الْخَریفِ:
سوگند به خدا سیصد و اندی نفر مردمی آیند، در میانشان پنجاه نفر زن هستند، در مکّه اجتماع میکنند، بیآنکه قبلاً وعده داده باشند،آمدنشان همانند ابرهای پاییزی است.» (که با حرکات تند میآیند و در آن مرکز جمع میشوند.)[1]
و از مفضّل نقل شده: امام صادق(ع) فرمود: «سیزده زن همراه مهدی(عج) هست.»
عرض کردم: «این بانوان برای چه در کنار مهدی(عج) هستند؟»
فرمود: «اینها مجروحان را مداوا میکنند، و از بیماران جنگی پرستاری مینمایند، چنانکه زنان در عصر پیامبر(ص) همراه آن حضرت در جنگها این کارها را بر عهده میگرفتند.»[2]
جستجوگر: این عدّه از زن و مرد، با توجّه به قیام جهانی حضرت مهدی(عج) بسیار اندک هستند؟
محقّق: این یاران در آغاز کار به حضرت مهدی(عج) میپیوندند سپس روز به روز و مرحله به مرحله بر باران آن حضرت میافزایند.
به عبارت روشنتر: این افراد یاران ویژه هستند که هستهی مرکزی و اعضای اصلی مقرّ حکومت جهانی آن حضرت را تشکیل میدهند، مثلاً در روایتی آمده: «360 مرد کامل الهی در بین حجرالاسود و مقام ابراهیم(ع) با امام قائم(عج) بیعت میکنند و آنها وزیران او هستند که بار سنگین مسؤولیّتهای کشور جهانی را اداره مینمایند.»
نیز فرمود: «در جریان فتح و آزادسازی روم، هفتاد هزار نفر از یاران مهدی(عج) تکبیرگویان شرکت دارند، همزمان با غرّش تکبیر اوّل آنها، یک سوّم روم فتح میشود و همزمان با غرّش تکبیر دوّم آنها، یک سوّم دیگر روم و همزمان با غرش تکبیر سوّم آنها، همۀ روم آزاد میگردد.»[3]
و یا در نقل دیگر از امام باقر(ع) نقل شده که فرمود: «هفتاد هزار نفر از افراد راستین و خالص از اهل کوفه به حمایت امام عصر(عج) برمیخیزند.»[4]
رجعت قهرمانان و پیوستن آنها به یاران مهدی«عَج»
چنانکه در پاسخ به پرسشها خاطرنشان میشود، یکی از امور در ظهور حضرت مهدی(عج) رجعت امامان(ع) و مردان صالح و قهرمان و پیوستن آنها به امام قائم(عج) است. از جمله از این رجعت کنندگان، بیست و هفت نفر به ترتیب زیر میباشند:
امام صادق(ع) فرمود: هنگامی که حضرت قائم(عج) قیام و ظهور کند در پشت کوفه (نجف اشرف) بیست و هفت مرد ظاهر شده و به او میپیوندند، پانزده نفر آنها از قوم حضرت موسی(ع) هستند که در راه هدایت گام برمیدارند و محور حقّ میگردند[5] و هفت نفر آنها، اصحاب کهف هستند و بقیّه (5 نفر دیگر) عبارتند از: یوشع بن نون (وصیّ عیسی)، سلمان، ابودُجانه انصاری، مقداد و مالک اشتر و در پایان فرمود:
«فَیَکُونُونَ بَیْنَ یَدَیْهِ اَنْصاراً وَ حُکّاماً.
این بیست و هفت نفر، در پیشگاه حضرت قائم به عنوان یاران و فرمانروایان آن حضرت میباشند.»[6]
این حدیث هم بیانگر عظمت مقام این 27 نفر است که در عالم برزخ به دنیا مراجعت کرده و به امام قائم(عج) میپیوندند و از سرداران سپاه آن حضرت میشوند و هم درس دیگری به ما میآموزد و آن این که:
منتظران و یاران حضرت ولیّ عصر(عج) باید چگونه افرادی باشند و اگر کسی خواسته باشد در این وادی گام بگذارد باید از نظر فکر و اراده، شخصیّتهایی مانند سلمان و مقداد و مالک اشتر را الگوی خود سازد، کوتاه سخن آن که به گفتهی مولانا:
نام فروردین نیارد گل به باغ / شب نگردد روشن از اسم چراغ
اسم گفتی رو مسمّی را بجوی / ماه در بالا است نی در آب جوی
هیچ اسمی بی مسمّی دیدهای؟ / یا ز گاف و لام گل گل چیدهای؟
تا قیامت زاهد اَر می میکند / تا ننوشد باده مستی کی کند؟
پاسخ به پانزده سؤال در رابطه با امام عصر«عَج»
پرسشها پیرامون امام عصر(عج) بسیار است، ما در اینجا در میان پرسشها، پانزده پرسش را که مهمترند انتخاب نموده و به پاسخ کوتاه آن میپردازیم:
1- آیا در قرآن از قیام مهدی«عَج» سخن به میان آمده است؟
پاسخ:
در قرآن آیات متعددی وجود دارد که براساس روایات بسیاری که از امامان(ع) به دست ما رسیده، تأویل آن آیات یعنی معنی باطنی آن آیات به حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) اشاره میکند، مانند: آیات 5 و 6 سوره قصص، 56 سورۀ نور، 105 انبیاء، 33 توبه، و 9 صفّ.
به عنوان نمونه در آیه 5 سورۀ قصص میخوانیم:
«وَ نُرِیدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ:
ما بر این اراده کردیم که به مستضعفان نعمت فراوان بخشیم و آنها را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم.»
ظاهر این آیه مربوط به حضرت موسی و فرعونیان است ولی معنی باطنی آیه، اشاره به حکومت حضرت مهدی(عج) است.
امیر مؤمنان علی(ع) فرمود: «منظور از مستضعفان در این آیه که خداوند آنها را رهبران مردم قرار میدهد ما خاندان هستیم، خداوند مهدی این را میفرستد و آنها را عزّت میدهد و دشمنانشان را ذلیل و خوار خواهد کرد.»[7]
در نهجالبلاغه، نیز به این مطلب اشاره شده است، آنجا که امیر مؤمنان علی(ع) فرمود:
«لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیا عَلَینا بَعْدَ شِماسِها عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلی وَلَدِها:
دنیا پس از چموشی، همچون شتری که از دادن شیر به دوشندهاش خودداری میکند و آن را برای بچّهاش نگه میدارد، به ما روی میآورد.» سپس آیه مذکور را خواند.[8]
2- آیا عقیده به ظهور مصلح جهانی عمومی است؟
پاسخ:
آری نه تنها شیعه و نه تنها مسلمانان دیگر بلکه ادیان دیگر نیز معنقد به مصلح جهانی هستند که در آخرالزّمان ظهور میکند و دنیا را سامان میبخشد.
در قرآن تا حدودی به این مطلب اشاره شده است مثلاً در آیه 105 سوره انبیاء میخوانیم:
«وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعدِ الذِّکْرِ اَنَّ الْاَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصّالِحُونَ:
در کتاب زبور بعد از ذکر (تورات) نوشتیم بندگان شایستهام وارث (حکومت) زمین خواهند شد.»
این عقیده در کتب زرتشتیان، هندوها، تورات و انجیل و در میان مصریها و چینیها، حتّی در میان غربیها وجود دارد.[9]
روایت شده گروهی از طرفداران عیسی(ع) در بیتالمقدّس در محضر آن حضرت بودند و از او پرسیدند آیندهی دنیا چه خواهد شد؟
عیسی(ع) در پاسخ فرمود: «بعد از من پیامبری خواهد آمد که نام او احمد(ع) است، یکی از فرزندان او (حضرت مهدی) حجّت خدا بر انسانها خواهد شد، او پس از آن که زمین پر از ظلم و جور شده، قیام میکند و جهان را پر از عدل و داد مینماید، من در زمان ظهور او از آسمان به زمین فرود میآیم و ظهور من نشانهی ظهور قیامت خواهد بود.[10]
3- کودک پنج ساله چگونه امام مردم میشود؟ با توجّه به این که مهدی(عج) هنگام شهادت پدرش امام حسن عسکری(ع) پنج سال داشت، کودک پنج ساله چگونه امام مردم میشود؟
پاسخ: ما پاسخ به این سؤال را در کتاب نگاهی بر زندگی امام جواد(ع) (شماره 11) تحت عنوان «امام خردسال» به طور مشروح دادیم، به آنجا مراجعه گردد، کوتاه سخن آن که: چه مانعی دارد خداوند قادر و حکیم، تمام شرایط و شایستگیهای امامت را در وجود کودک خردسال فراهم کند و در جهان در میان مردم عادی، گاهی کودکان استثنائی و نابغه مثل بوعلی سینا و توماس یونگ پیدا میشوند که رشد فکری یک ماه آنها مطابق رشد فکری ده سال دیگران است، بنابراین چنین چیزی محال نیست، وقتی محال نبود با تعلّق قدرت خدا هیچ مشکلی در میان نخواهد بود. قبل از حضرت مهدی(عج) دو امام دیگر مانند امام امام جواد و امام هادی(ع) در کودکی در حدود هفت سالگی و هشت سالگی به امامت رسیدند و در میان پیامبران، حضرت عیسی(ع) و حضرت یحیی در کودکی پیامبر شدند، چنانکه آیه 12 و 30 سوره مریم بر این مطلب دلالت دارد.
خودآزمایی
1- چرا در مورد یاران مهدی(عج) همواره از مردان سخن به میان آمده؟ آیا زنان در این راستا هیچ نقشی ندارند؟
2- با توجّه به قیام جهانی حضرت مهدی(عج) آیا این عدّه از زن و مرد(313 نفر) بسیار اندک هستند؟ توضیح دهید.
3- آیا عقیده به ظهور مصلح جهانی عمومی است؟
پینوشتها
[1]- بحار، ج 52، ص 223- اعیان الشّیعه، ط جدید، ج 2، ص 84.
[2]- اثباة الهداة، ج 7، ص 150 و 171.
[3]- المجالس السنیّه (سید محسن جبل عاملی)، ج 5، ص 711 و 723 و 724.
[4]- بحار، ج 52، ص 390.
[5]- اشاره به آیه 159 اعراف.
[6]- بحار، ج 53، ص 90 و 91.
[7]- بحار، ج 51، ص 63- نور الثّقلین، ج 2، ص 110.
[8]- نهجالبلاغه، حکمت 209.
[9]- شرح در کتاب المجالس السنیّه، نوشته سید محسن جبل عاملی، ج 5، ص 713 تا 743.
[10]- تاریخ انبیاء (عمادزاده)، ص 730.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد محمدی اشتهاردی